"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma kararına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın...ve ... yönünden reddine, diğer davacılar yönünden açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Karar davacılar ..., ... ve ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, dava konusu 877 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kök mirasbırakanları ...'tan intikal ettiğini, davalının hile ve tehditle mirasbırakan ...'ı yanına aldığını ve sonra da bir şekilde ikna edip, taşınmazdaki ... payını bedelsiz olarak temellük ettiğini, bilahare ortaklığın giderilmesi davası açarak taşınmazı yok pahasına sattırmaya çalıştığını, taşınmazdaki evde birkaç kardeşin yaşadığını, 2006 yılına kadar oğlu ... tarafından anneye bakıldığını ancak sonra davalının yanına alarak kimseye izin vermediğini, giderse payını geri vermemekle tehdit ettiğini, aynı hususta daha önce açtıkları ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin ..../359 Esas sayılı davasının takipsiz kalması sebebi ile açılmamış sayılmasına karar verildiğini, tüm delillerinin o dosyada bulunduğunu ileri sürerek satışın iptaline karar verilmesini istemişler; bozma sonrası açılan ve birleştirilen davada, tescil isteğinde bulunmuşlardır.
II. CEVAP
Davalı, davacıların dayandıkları dosyada delillerinin toplandığını belirtip, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.11.2013 tarihli ve 2012/320 E., 2013/442 K. sayılı kararıyla; temlikin muvazaalı olduğu gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairenin 19.03.2015 tarihli ve 2014/4319 Esas, .../3851 Karar sayılı kararıyla; “...muris muvazaasına dayalı tapu iptali ve tescil davaları, murisin ölümünden sonra mirasçılar tarafından açılan davalardandır. Hal böyle olunca, davacılara öncelikle ...'ın ölüm tarihini nüfus kaydına işletmeleri için süre verilmesi, ölüm kaydı işlendikten sonra ...'ın veraset ilamı veya tüm mirasçılarını gösterir aile nüfus kaydının evrak arasına alınması, öte yandan yine davacılara tescil davası açmaları için önel verilmesi, açıldığı takdirde tescil davasının eldeki dava ile birleştirilmesi, değinilen hususlar yerine getirildikten sonra işin esasına girilerek varılacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi" gereğine işaret edilerek hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 16.05.2019 tarihli 2015/435 Esas, 2019/400 Karar sayılı kararıyla, davacılar ... ve ... yönünden davanın kabulüne, diğer davacılar yönünden HMK’nın 150/5. maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... ve davalı vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairenin 21.04.2021 tarihli ve 2020/293 Esas, .../2478 Karar sayılı kararıyla; “...Ne var ki; davacı ... yönünden dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilen 24.01.2019 tarihli duruşmada davalı taraf, davayı takip etmediğini bildirmediğine göre, anılan duruşmada davacı ... yönünden dosyanın işlemden kaldırılması ve buna bağlı olarak yasal süre içerisinde yenilenmediği gerekçesiyle davacı ... yönünden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi doğru olmamıştır. Hal böyle olunca; davacı ... yönünden işin esasının incelenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Davalı ...’in temyiz itirazlarına gelince;... taraflarca delil olarak dayanılan ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/359 Esas sayılı dosya içeriği ve bu dosyada dinlenen tanık beyanları, Ceza Mahkemesi dosyası ile Aile Mahkemesinin koruma tedbirine ilişkin dosya içeriği birlikte değerlendirildiğinde, temlikin muvazaalı yapıldığına dair somut olgular ortaya konulamamış; bir başka ifadeyle, mal kaçırma kastıyla temlikin yapıldığı iddiası ispat edilememiştir. Hal böyle olunca; davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Kabule göre de; dava konusu taşınmazın imar uygulaması sonucu ada parsel numaraları değiştiği halde, kaydı kapanan eski parsel numarası üzerinden hüküm kurulması da doğru olmamıştır...” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
D. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 18.11.2021 tarihli 2021/519 Esas, 2021/820 Karar sayılı kararıyla, davacılar... ve ... yönünden iddianın ispat edilemediği gerekçesiyle davanın reddine, diğer davacılar yönünden takip edilmeyen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ... vekili, ... vekili ve ... vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı ... vekili temyiz dilekçesinde; 78 yaşında olan mirasbırakanın mal satmaya ihtiyacı bulunmadığını, mirasbırakanın bakımının davalı ve öncesinde davacılar tarafından sağlandığını, bedel ödenmediğini, mirasbırakanı ikna ederek, davacıları mirastan mahrum bırakmak için temlik yapıldığını, muvazaanın ispatlandığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davacı ... vekili temyiz dilekçesinde; mirasbırakanın parkinson hastası olup bakıma muhtaç olduğunu, davalı ile diğer kardeşler arasında bu konuda husumet bulunduğunu, annelerinin davalı ile kaldığını, mirasbırakanın iradesinin ortaya konulması için eksik araştırma yapıldığını, muvazaanın ve mal kaçırmanın ispatlandığını, bozma kararından alıntı yapıldığını, dosyanın değerlendirilmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3.Davacı ... vekili temyiz dilekçesinde; davalının taşınmazı satın alma gücü olmadığını, mirasbırakanın da taşınmaz satmaya ihtiyacı olmadığını, para alışverişi yapılmadığını, davalının tüm payları almaya çalıştığını, miasbırakana bakmadığını, muvazaalı işlem yapıldığını temlikin aslında bağış olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl dava muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali; birleştirilen dava, tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
2.Türk Medeni Kanunu'nun 6. maddesinde; "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür"
3.Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190/1. maddesinde; "İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir" düzenlemeleri mevcuttur.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı HMK'nın geçici 3/2 maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un uygulanacağı davalar yönünden HUMK'un 428. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen kararının bozma kararına uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde, hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma kararına uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacılar... ve ... vekillerinin temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacılar ..., ... ve ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 99,20 TL'şer bakiye onama harcının temyiz eden davacılar ..., ... ve ...'den alınmasına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
11.04.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.