"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2008/363 E., 2013/289 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı Hazine vekili ve davalı TOKİ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl davada davacılar ... ve müşterekleri vekili, Ankara ili, ... ilçesi, ... köyünde bulunan 1455 parsel sayılı taşınmaz içerisinde yer alan yaklaşık 14 dönümlük taşınmazın davacıların mirasbırakanı tarafınadan imar-ihya edilerek 30-35 yıldır zilyet edinildiğini, davacıların zilyetlikleri dikkate alınmadan taşınmazın önce mera parseli olarak tescil edildiğini, sonra ham toprak vasfıyla Hazine adına kayıtlandığını ve en son da TOKİ'ye devredildiğini belirterek çekişmeli taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına tescilini olmadığı takdirde faiziyle birlikte bedele hümedilmesini talep etmiştir.
Birleşen 2012/582 Esas sayılı dava dosyasında davacılar ... ve müşterekleri vekili; Ankara ili, ... ilçesi, ... köyünde bulunan 1455 parsel sayılı taşınmaz içerisinde yer alan yaklaşık 13 dönüm taşınmazın davacıların mirasbırakanı ... tarafından imar ihya edilerek 20 yıldan fazla süreyle zilyet edinildiğini, ...'ın vefatıyla taşınmazı mirasçılarının kullanmaya devam ettiğini, davacıların zilyetlikleri dikkate alınmadan mera olarak tespit edildiğini belirterek çekişmeli taşınmaz bölümünde ...'ın mülkiyet hakkının tespitini, çekişmeli taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına tescilini, olmadığı takdirde çekişmeli taşınmazın bedelinin faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili; mera tahsis kararının kesinleştiğini, davada hak düşürücü sürenin geçtiğini, taşınmazın zilyetlikle edinilebilecek bir yer olmadığını, taşınmazın değerinin düşük gösterildiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ..., açılan davanın haksız olduğunu ve hukuka aykırı olarak açıldığını bildirerek davanın reddini istemiştir.
Davalı TOKİ vekili, davalının tapuya güven ve iyiniyet ilkeleri çerçevesinde taşınmazı devraldığını, tazminat isteminde muhattabın TOKİ olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 21.05.2013 tarihli ve 2008/363 Esas, 2013/289 Karar sayılı kararı ile; dava konusu taşınmaz üzerinde mera tahisis kararından önce davacılar lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu ancak taşınmazın TOKİ'ye devredildiği gözetildiğinde tapu iptali ve tescil kararı verilemeyeceği gerekçesi ile birleşen davanın reddine, asıl davada TOKİ ve ... aleyhine açılan davaların reddine, Hazine aleyhine açılan tapu iptali ve tescil davasının reddine, terditli olarak açılan bedel yönünden davanın kabulüne 10000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalı Hazine'den alınıp davacılara verilmesine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ve davalı TOKİ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; (A) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümünün mera vasıflı 1455 parsel içerisinde yer aldığını, Mera Kanunu'ndaki sürelerin geçtiğini, davanın yasal dayanağı bulunmadığı ve hak düşürücü sürenin geçtiğini, yetersiz , çelişik ve usule aykırı olan bilirkişi raporları dikkate alınarak karar verildiğini, zilyetlikle edinim koşullarının davacılar lehine oluşmadığı belirtilerek kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı TOKİ vekili, çekişmeli taşınmazla ilgili emsal dava bulunduğunu, bu davada verilen kararın Yargıtay 8. Hukuk Dairesince mera tahsis kararı ile dava tarihi arasında 5 yıllık sürenin geçtiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi gereğine değinilerek bozulduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro sırasında tespit harici bırakıldıktan sonra komisyon kararı ile mera olarak sınırlandırılan ve sonrasında önce ham toprak vasfıyla Hazine, sonrasında da devren TOKİ adına kayıtlanan taşınmazda tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucu, Ankara ili, ... ilçesi, ... Mahallesi çalışma alanında bulunan taşınmaz kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakılmış, daha sonra mera komisyon kararı ile mera olarak sınırlandırılmış, 29.03.2006 tarihinde idari yoldan Hazine adına tescil edilmiş, 29.08.2006 tarihinde devren TOKİ adına kayıtlanmıştır.
2. Mahkemece yazılı gerekçeyle tazminat isteğinin davalı Hazine yönünden kabulüne karar verilmiş ise de Mahkemenin yazılı gerekçesine katılma olanağı bulunmamaktadır. Şöyle ki; dava konusu taşınmazın 1956 yılında yapılan tapulama çalışmaları sırasında "ekilemez arazi" niteliğiyle tespit harici bırakıldığı, 1999 yılında 4342 sayılı Yasa'nın 5/b maddesi uyarınca mera olarak tahsis edildiği, anılan Yasa kapsamında askı ilanlarının yapılarak tahsisin kesinleşmesiyle 03.02.2003 tarihinde "mera" niteliğiyle özel siciline yazıldığı, sonrasında cins değişikliği yapılarak 29.03.2006 tarihinde idari yoldan "ham toprak" vasfıyla 1455 parsel olarak Hazine adına tapuya tescil edildiği ve 29.08.2006 tarihinde tapuda TOKİ Başkanlığına devredildiği görülmüştür. Eldeki asıl dava ise harcı yatırılmak suretiyle 23.09.2008 tarihinde, birleşen dava 06.11.2012 tarihinde açılmıştır. 4342 sayılı Yasa'nın 21/2 nci maddesi ile tahsis kararlarında belirtilen haklara tahsislerin kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra tespitlerden önceki hukuki sebeplere dayanılarak itiraz edilemeyeceği ve bunlara karşı dava açılamayacağı düzenlenmiştir. Bu süre hak düşürücü süre niteliğinde olup, Mahkemece re'sen gözönünde tutulur. Hal böyle iken eldeki dava, nizalı taşınmazın mera olarak tahsis edilmesinin kesinleştiği tarihten sonra 4342 sayılı Yasa'nın 21/2 nci maddesinde öngörülen 5 yıllık hak düşürücü süre geçirildikten sonra açıldığına göre tespitten önceki hukuki nedenler bakımından hak düşürücü sürenin geçtiği, tespitten sonraki sebepler bakımından ise zilyetliğin hukuki kıymetinin bulunmadığı gözönüne alınarak davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgıya düşülerek yazılı gerekçeyle kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin ve davalı TOKİ vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının talep halinde TOKİ'ye iadesine,
Dosyanın Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,22.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.