"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve terkin davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay 8. Hukuk Dairesince kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı, davacı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine temsilcisi, ... sınırlarında bulunan bir kısım taşınmazlar için Ilısu Barajı ve ... göl alanı yapımı nedeniyle kamulaştırma kararı alındığını ve işlemlerin devam ettiğini ancak davalılar adına tespit ve tescil edilen 158 parselin 39.186 m2'lik kısmının nehir yatağında kaldığını, devletin hüküm ve tasarrufunda olduğunu ileri sürerek, fazlaya ilişkin haklar saklı tutulmak kaydıyla 39.186 m2'lik kısmının tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, dava konusu taşınmazın iktisap edildiği ve kadastro tespitinin yapıldığı tarihte nehir yatağının kıyı vasfında olmadığını belirterek, haksız ve hukuka aykırı davanın reddini savunmuşlardır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.11.2015 tarihli ve 2014/392 Esas, 2015/687 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın nehir yatağında kalmadığı, tarıma elverişli arazi olduğu, evveliyatında kadastrosunun yapıldığı gibi zeminin toprak yapıda olduğu ve devletin hüküm ve tasarrufu altında olan yerlerden olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 05.03.2020 tarihli ve 2016/14666 Esas, 2020/2229 Karar sayılı kararıyla; ''... dava konusu 158 parsel her ne kadar kadastro tespitinin yapıldığı tarihte nehir yatağı altında değilse de yukarıda da açıkça belirtilen ve keşif sonrası alınan raporlardan anlaşıldığı üzere hali hazırda taşınmazın yatak değiştiren aktif dere yatağı sınırları içerisinde olduğu ve 02.07.2015 tarihli fen bilirkişi raporunda taşınmazın (A) harfiyle gösterilen 16.523,67 m2'sinin ... Çayı altında kaldığı tespit edilmekle TMK'nın 999/2. maddesi gereği tapulu taşınmazın sonradan kayda tabi olmayan taşınmaza dönüşen yer olduğu dikkate alınarak davanın kabulü ile 16.523,67 m2'lik kısmın tapusunun iptaline, tapudan nehir yatağı olarak terkinine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir." gerekçesiyle mahkeme kararı bozulmuştur.
3. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
4. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 07.04.2021 tarihli ve 2020/3826 Esas, 2021/3242 Karar sayılı kararıyla, karar düzeltme isteğinin reddine karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 15.03.2022 tarihli ve 2021/356 Esas, 2022/135 Karar sayılı kararıyla; mahkemenin 06.09.2021 tarihli celsesinde dosyanın HMK150/1. maddesi uyarınca 1. kez işlemden kaldırılmasına karar verildiği, davacı temsilcisinin dosyanın işleme konulması için dilekçe verdiği, dosyanın yeniden işleme alındığı, taraflara yeni duruşma gün ve saatinin usulüne uygun şekilde tebliğ edildiği, yine mahkemenin 14.12.2021 tarihli celsesinde dosyanın HMK'nın 150/1. maddesi uyarınca 2. kez işlemden kaldırılmasına karar verildiği, davacı temsilcisinin dosyanın yeniden işleme konulması için dilekçe verdiği, dosyanın yeniden işleme alındığı, taraflara yeni duruşma gün ve saatinin usulüne uygun şekilde tebliğ edildiği, 15.03.2021 tarihli celsede de taraflarca davanın takip edilmediği, ikinci yenilemeden sonra üçüncü defa takipsiz bırakıldığı gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; duruşma gün ve saatinde mahkeme duruşma salonunun bulunduğu koridorda uzun süre beklemelerine rağmen duruşmaya çağrılmadıklarını, öğle arasından sonra mahkeme personeline bilgi verilerek dairedeki ... ve işlemler sebebiyle üst katta bulunan dairelerine geçmeleri üzerine yokluklarında duruşma yapılarak karar verildiğini, mübaşirin seslenmesi halinde bile duruşmadan haberdar olabilecek durumda iken yokluklarında duruşma yapıldığını, kararın usul ve yasaya uygun olmadığını bildirerek mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; tapu iptali ve terkin istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 150. maddesi şöyledir:
(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.
(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.
(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır."
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı HMK'nın geçici 3/2. maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un uygulanacağı davalar yönünden HUMK'un 428. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı Hazine temsilcisi tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine temsilcisinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunun değişik 13. maddesinin “j” bendi gereğince davacı Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
17.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.