"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki Tapu İptali ve Tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, kök mirasbırakan ...'in ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2008/75 Esas, 2008/86 Karar sayılı veraset ilamında tek mirasçı olarak görünen dava dışı dayısı ...’in, anılan veraset ilamına dayalı olarak mirasbırakan ...’ya ait dava konusu ... mahallesi, 189 ada 273 parsel sayılı taşınmazı adına intikalini sağladığını, ardından da muvazaalı olarak satış yoluyla davalı ...'e devrettiğini, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/188 E., 2021/53 K. sayılı kararı ile anılan mirasçılık belgesinin iptal edildiğini ve kendisinin de mirasçı olduğunun tespit edildiğini ileri sürerek, tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, taşınmazı tapu kaydına güvenerek iyi niyetle ... ...’ten satın aldığını, satış bedelini nakit olarak elden ödediğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, mirasbırakan ...’in davacı dışında başkaca mirasçıları bulunduğu, davalı kayıt malikinin mirasçı olmayıp, terekeye karşı 3. kişi konumda olduğu, bu durumda davacının kendi payı oranında iptal-tescil isteğinde bulunamayacağı gerekçesiyle davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davacı istinaf dilekçesinde özetle; eldeki davanın muris muvazaası ve yolsuz tescil hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil davası olduğunu, mahkeme tarafından hukuki nitelendirmesinin yanlış yapıldığını, taşınmazın dava dışı dayısı ... adına yolsuz tescil edildiğini, ...’in de taşınmazı muvazaalı olarak davalıya devrettiğini, eldeki davada sadece kendi adına talepte bulunduğunu, tereke adına talepte bulunmadığını, Mahkemece işin esasına girilerek inceleme yapılması gerekirken davanın usulden reddine karar verilmesinin doğru olmadığını belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 30/03/2022 tarihli ve 2022/76 Esas, 2022/449 Karar sayılı kararıyla; dava konusu 189 ada 273 parsel sayılı taşınmazın ilk kayıt malikinin davacının anneannesi olan ... olduğu, ...’in ölümü üzerine taşınmazın ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2008/75 Esas, 2008/86 Karar sayılı veraset ilamı gereğince ...’in tek mirasçısı gözüken oğlu ... ... adına intikalinin yapıldığı, ... tarafından da taşınmazın 09/04/2018 tarihinde davalı ...’e satış suretiyle devredildiği, davacı tarafça intikale dayanak olan ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2008/75 Esas, 2008/86 Karar sayılı veraset ilamının iptali istemi ile açılan davada; ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/188 Esas, 2021/53 Karar sayılı kararı ile mirasbırakan ...'in hasımlı veraset ilamının alındığı, anılan veraset ilamında ...'in toplam miras payının 24 pay kabul edilerek, mirasçılarının .... ..., ... ..., ... ve ...olarak belirlendiği, davalının eski tapu maliki olan davacının mirasbırakanı ...'in mirasçılarından olmadığı, dolayısı ile terekeye göre üçüncü kişi konumunda olduğu, ...'in davacıdan başka yasal mirasçılarının da olduğunun alınan hasımlı veraset ilamından anlaşıldığı, davacının eldeki dava ile dava dışı mirasçılar bulunmasına rağmen sadece kendi adına tapu iptali ve tescil talebinde bulunduğu, duruşmada da bu talebinde ısrar etmiş olduğu, davada dayanılan hukuki sebep dikkate alınarak Mahkemece yazılı olduğu üzere karar verilmesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacı temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesindeki itirazlarına ek olarak, mülkiyet hakkının haksız yere ihlal edildiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; ketmi verese hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 16. maddesi uyarınca, gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda dava değerinin gayrimenkulün değerine göre belirleneceği öngörülmüştür. Dava değerinin belirlenmesinde taşınmazın dava tarihindeki keşfen saptanacak gerçek değerinin esas alınacağı kuşkusuzdur.
Aynı Yasa'nın 30. maddesi ise “Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılıyorsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 409. maddesinde (HMK 150) gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.”, 32. maddesi ise; “Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmeyen harçları diğer taraf öderse işleme devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir isteğe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.” şeklinde düzenlenmiştir.
3. Değerlendirme
Dava, 10.000,00 TL değer gösterilmek suretiyle harcı yatırılarak açılmış, yargılamada keşfen taşınmazın değeri tespit edilmeden ve harç ikmali yapılmadan bu değer üzerinden sonuca gidilmiştir.
2.Harçlar Kanunu'nun uygulaması kamu düzenini ilgilendirmesi nedeniyle hakim tarafından re’sen gözetilmesi gereken bir husustur. Öte yandan dava konusu taşınmazlarla ilgili verilecek nihai kararların istinaf ve temyiz yollarına tabi olup olmayacakları dava değerine göre belirlenecektir.
3.Hal böyle olunca, dava konusu taşınmazın başında keşif yapılarak Harçlar Kanunu'nun 16. maddesi uyarınca dava değerinin belirlenmesi ve belirlenen değer üzerinden eksik harcın tamamlanması için davacıya süre verilmesi, harcın tamamlanması halinde davaya devam edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 sayılı HMK’nın 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair hususların şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren ... Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine, kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
Alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine,
22.06.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.