"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/614 E., 2022/741 K.
DAVALILAR : Hazine, ... Köyü Tüzel Kişiliği
MÜDAHİL : ...
DAVA TARİHİ : 10.09.2019
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/368 E., 2021/233 K.
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili ile tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisi tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkin dava yönüyle değerden reddine, tapu iptali ve tescil istemine ilişkin dava yönüyle ise esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı yasal süresi içerisinde davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisi ile ... tarafından temyiz edilmiş olmakla; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı ... dava dilekçesinde; dava dışı 114 ada 1 ve 115 ada 1 parsel sayılı taşınmazların babası ... adına kayıtlı olduğunu, kadastro çalışmalarından önce taşınmazlar bir bütün olarak kullanılmaktayken kadastro çalışmaları sırasında taşınmazlar arasında yol bırakıldığını, yine kadastro çalışmaları sonucunda 116 ada 2 parsel sayılı taşınmazın mezarlık vasfıyla davalı köy tüzel kişiliği adına tespit ve tescil edildiğini, oysa taşınmazın mezarlık vasfında olmayıp babasına ait olduğunu ileri sürerek 114 ada 1 ve 115 ada 1 parsel sayılı taşınmazlar arasında bulunup haritasında yol olarak gösterilen taşınmaz bölümünün ... mirasçıları adına tesciline, yine 116 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile ... mirasçıları adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
2. Davacı ile davacının mirasbırakanı ...’in davacı dışındaki mirasçıları davayı takip etmek üzere aynı vekile vekaletname vermişlerdir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği cevap dilekçesinde; 114 ada 1 ve 115 ada 1 parsel sayılı taşınmazlar arasında kalıp haritasında yol olarak gösterilen taşınmaz bölümünün köyün kadim yolu olduğunu, köy halkının evvelden beri bu yolu kullandığını, 116 ada 2 parsel sayılı taşınmazın da köye ait olup davacı tarafla bir ilgisinin bulunmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı Hazine temsilcisi tarafından davaya cevap verilmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tescil davası yönüyle 114 ada 1 ve 115 ada 1 parsel sayıl taşınmazlar arasında kalıp haritasında yol olarak gösterilen taşınmaz bölümünün 114 ada 1 parsel sayılı taşınmazla zeminde bütünlük gösterdiği, özellikle davalı tanığı Hafize Gökdemir’in beyanından bu yerde köy yolu olmadığının anlaşıldığı, 116 ada 2 parsel sayılı taşınmazın ise mezarlık vasfında olmayıp evveli itibariyle davacıların mirasbırakana ait olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişileri Galip Yıldırım ve Melih Ekin'in 17.08.2021 havale tarihli raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 79,61 metrekare yüzölçümlü bölümün davacılar adına kayıtlı 114 ada 1 parsel sayılı taşınmaza tevhit ve tesciline, 116 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2001/4 Esas, 2001/3 Karar sayılı veraset ilamındaki payları oranında davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içerisinde davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisi tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı Hazine temsilcisi istinaf dilekçesinde; Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, yeterli araştırma ve inceleme yapılmaksızın karar verildiğini ileri sürerek istinaf taleplerinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisi istinaf dilekçesinde; Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, 114 ada 1 ve 115 ada 1 parsel sayıl taşınmazlar arasında kalıp haritasında yol olarak gösterilen taşınmaz bölümünün köyün kadim yolu olduğunu, bu yoldan köylünün tarım arazilerine geçiş yaptığını, eldeki davadan önce Mahkemenin 2017/181 Esas, 2019/59 Karar sayılı dosyasında yapılan yargılama sırasında bu yolun devamındaki bölümünün de kadim yol niteliğinde olduğunun kabul edildiğini, bu durumda aynı yolun farklı bölümleri ile ilgili olarak çelişkili kararlar ortaya çıktığını ileri sürerek re’sen göz önünde bulundurulacak sebeplerle istinaf taleplerinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın tümüyle reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tapusuz taşınmazın tesciline ilişkin dava yönüyle hükme esas alınan teknik bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 79,61 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz bölümünün değerinin 2.388,00 TL olduğu, bu nedenle bu bölüme yönelik istinaf başvurularının HMK'nın 341/2, 346 ve 352/1-(b) maddeleri gereğince usulden reddine karar verilmesi gerektiği; 116 ada 2 parsel sayılı taşınmaza ilişkin dava yönüyle ise dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde ve değerlendirilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmamasına, özellikle davalı köy tüzel kişiliği temsilcisinin keşif sırasında alınan ikrar niteliğindeki beyanlarına, kamu düzenine aykırı bir hususun tespit edilememiş olmasına, istinaf incelemesinin istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı şekilde yapılacak olmasına, istinaf dilekçesinde iş bu taşınmaz yönünden somut herhangi bir istinaf sebebi ileri sürülmemiş olmasına ve tüm dosya kapsamına göre yerel mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisinin kadastro sırasında yol olarak tescil harici bırakılan ve fen bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 79,61 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz bölümüne yönelik istinaf kanun yolu başvurularının miktar itibariyle kesinlik nedeniyle HMK'nın 341/2, 346 ve 352/1-(b) maddeleri gereğince usulden reddine, davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisinin 116 ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik istinaf kanun yolu başvurusunun HMK'nın 353/1-b.(1) maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içerisinde davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisi ile ... tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisi temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirtip istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepleri tekrarla kararın bozulmasını istemiştir.
2. ... temyiz dilekçesinde; Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın eksik araştırma ve incelemeye dayalı olduğunu, davacılar adına tesciline karar verilen taşınmaz bölümünün kadim yol vasfında olduğunu, yolun devamının adına kayıtlı taşınmazının önünden geçtiğini, 100 yıllık samanlığına ve evine irtibatı yalnızca bu yoldan sağladığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tapusuz taşınmazın tescili ile kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14,16 ve 17 inci maddeleri
3. Değerlendirme
1. Kadastro çalışmaları sonucunda ...ili, ... ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan dava konusu 116 ada 2 parsel sayılı 70,30 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, kadimden beri ve halihazırda mezarlık olarak köy tüzel kişiliği tarafından kullanıldığı gerekçesiyle davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği adına mezarlık vasfıyla tespit ve tescil edilmiştir.
2009 yılında ...ili, ... ilçesi, ... köyünde yapılan kadastro çalışmaları sırasında, 17.08.2021 havale tarihli teknik bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen dava konusu taşınmaz bölümü haritasında yol olarak gösterilmiştir.
2. Hükmü temyiz etme hakkı, temyizde hukuki yararı bulunmak kaydıyla davanın taraflarına aittir. Dava konusu taşınmazlar hakkında ...’nun bağımsız hak talebi ile açılmış bir davası ya da eldeki davaya müdahalesi bulunmamaktadır. Bu nedenlerle, hükmü temyizde hukuki yararı bulunmayan ...’nun temyiz inceleme isteğinin reddine karar vermek gerekmiştir.
3. Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisinin sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak, Mahkemece 116 ada 2 parsel sayılı taşınmazın davacıların mirasbırakanından geldiği kabul edilmek suretiyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır. Mahallinde yapılan keşifte dinlenen yerel bilirkişi Kahriman Meydan dava konusu taşınmazın evvelinde davacıların babası ile amcalarından geldiğini, bu yerin mezarlık vasfında olmadığını; davalı tanığı Hafiz Gökdemir taşınmazın davacılara babalarından kaldığını, köyde ortak bir mezarlık bulunmadığını, herkesin ölülerini kendi bahçesine defnettiğini; davalı tanığı Süner Eminağaoğlu taşınmazın evvelinin dere yatağı olduğunu, herhangi bir kişiye ait olmadığını beyan etmiş olmasına ve taşınmazın sınırında dere bulunmasına rağmen taşınmazın evvelinin ne olduğu, mezarlık vasfında olup olmadığı, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığı, mezarlık vasfında değil ise kadastro tespit tarihine kadar ne şekilde zilyet edildiği hususlarında yöntemince araştırma ve inceleme yapılmamıştır.
Hal böyle olunca; mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, jeolog bilirkişi, ziraat mühendisi bilirkişi ve teknik bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır. Keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan dava konusu 116 ada 2 parsel sayılı taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldığı, taşınmazın tamamının ya da bir bölümünün mezarlık vasfında olup olmadığı, aktif mezarlık mı yoksa metruk mezarlık niteliğinde mi olduğu, en son ne zaman defin işlemi yapıldığı, öncesinin dere yatağı vasfında olup olmadığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı; teknik bilirkişiden keşfi takibe elverişli, dava konusu taşınmazı komşularıyla birarada gösterir krokili rapor alınmalı; ziraat mühendisi bilirkişiden taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünün ne olduğunu, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeolog bilirkişiden taşınmazın niteliğini, taşınmazın aktif dere ya da dere yatağında kalıp kalmadığını, derenin etkisi altında bulunan yerlerden olup olmadığını, dereden kazanılıp kazanılmadığını bildiren ayrıntılı rapor alınmalı, bundan sonra iddia ve savunma doğrultusunda tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. ...’nun temyiz dilekçesinin hukuki yarar yokluğundan REDDİNE,
Peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden ...'ya iadesine,
2. Davalı ... Köyü Tüzel Kişiliği temsilcisinin temyiz itirazlarının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde Köy Tüzel Kişiliğine iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.