"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/585 E., 2022/964 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Akkuş Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/135 E., 2021/234 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın aktif dava ehliyeti yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... Mahallesi, Koca Keh Mevkii 150 ada 7 parsel sayılı taşınmazın müvekkillerinin miras bırakanı ...'den geldiğini ancak davalının adına kadastro çalışmaları sırasında tespit gördüğünü, müvekkillerinin de mirasçı olarak hak sahibi olduğunu, mirasçılar arasında taksim yapılmadığını ileri sürerek taşınmazın tapusunun iptali ile davacıların miras hisseleri oranında adlarına tesciline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı, yargılama sırasında davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacıların mirasbırakanı ...'in veraset ilamından açıkça görüleceği üzere, davalı ...'ın davacılar mirasbırakanı ...'nin terekesine karşı 3. kişi konumunda olduğu ve davacılar dışında da mirasbırakan ...'nin mirasçılarının bulunduğu, terekeye karşı 3. kişi konumunda bulunanlara yönelik miras payını talep ve dava etme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın aktif dava ehliyeti yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesi ile; "Dava konusu taşınmazın kadastro çalışmaları sırasında davacıların İstanbul'da olması nedeni ile davalı adına tespit ve tescil edilmesinin yanlış olduğunu, davacıların, dedeleri olan ... ve onun da babasından dolayı mirasçı olarak hak sahibi olduklarını, tarafların aynı kökten geldiklerini, ayrıca Mahkemenin davanın devamında taraflara tereke temsilcisi atanmak veya diğer mirasçıların muvafakatlerinin alınmak üzere süre verilmesi gerektiğini öne sürerek kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalının miras bırakan ... terekesi yönünden 3. kişi durumunda bulunduğunun anlaşılmasına ve terekeye dahil bir taşınmaz için mirasbırakanın mirasçılarından bir kısmının tek başına 3. kişi olan davalıya ait tapu kaydının miras payı oranında adına tescili istemiyle dava açamayacak olmasına ve yargılama aşamasında çekişmeli taşınmazın tarafların dedelerinden kaldığının davacı tarafçada öne sürülmemiş bulunmasına göre Mahkemece davanın aktif husumet yokluğundan reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili, istinaf dilekçesini tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 ve 15 inci maddeleri, 4721 sayılı Medeni Kanunu'nun 6 ve 701 inci maddeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31 inci maddesi (HMK)
3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucunda ... Mahallesi 150 ada 7 parsel sayılı taşınmaz komisyon tutanağı ile davalı adına tespit edilmiş, tespite itiraz olunması üzerine Akkuş Kadastro Mahkemesi'nin 12.07.2010 tarih, 2009/698 esas ve 2010/272 karar sayılı ilamı ile davanın reddine karar verilmesi üzerine hüküm 18.10.2010 tarihinde kesinleşmiş ve tapu kaydı oluşmuştur.
2. Davacılar, çekişmeli taşınmazın mirasbırakanı ...'den intikal ettiğini, mirasçılar arasında terekenin taksim edilmediğini iddia ederek miras payları oranında adlarına tescilini talep etmiştir. Davalı taraf ise taşınmazın kök mirasbırakan ...'den kaldığını, taksim edilmesi sonucu taşınmazın babası ...'a, babasından da kendisine düştüğünü savunmuştur. Mahkemece davalı ...'ın...terekesine göre 3. kişi olduğu gerekçesiyle aktif dava ehliyeti yokluğundan davanın reddine karar verilmiş ise de davalının, savunmasında müşterek miras bırakanları ...'den kaldığını beyan ettiği, davacıların da yargılama sırasında aynı kökten geldiklerini iddia ettikleri anlaşılmıştır. Buna göre Mahkemece çekişmeli taşınmazın ortak mirasbırakanlarından kalıp kalmadığı araştırılmadan HMK'nın 31 inci maddesi gereğince hakimin davayı aydınlatma görevi yerine getirilmeden yazılı gerekçelerle karar verilmesi isabetsiz olup bu şekilde eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak karar verilemez.
3. Hal böyle olunca, doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece, öncelikle HMK'nın 31 inci maddesi gereğince çekişmeli taşınmazın kimden kaldığı, kendilerine ne şekilde geçtiği (taksim, satış, bağış vs.) hususunda açıklama yapılması istenmeli, tarafların kök mirasbırakanlarına ait veraset ilamı dosya arasına alınmalı, aynı kökten geldiklerinin anlaşılması halinde mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları ve teknik bilirkişilerin katılımıyla keşif yapılmalı, keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın kimden kaldığı, kim tarafından ne zamandan beri ne şekilde kullanıldığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı; beyanlar arasında oluşacak çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; çelişkinin giderilmemesi halinde hangi beyana üstünlük tanındığının gerekçesi karar yerinde açıklanmalı; fen bilirkişisine keşfi takibe imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki düzenlettirilmeli ve bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle, Bölge Adliye Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak İlkderece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
2. İstek halinde temyiz harcının iadesine,
3. Dosyanın İlkderece Mahkemesine kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.