"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/115 E., 2022/305 K.
HÜKÜM : Kısmen Kabul-Kısmen Ret
Taraflar arasında görülen kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptal ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Kapatılan 16. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; Siirt ili Pervari ilçesi Merkez ... mevkiinde kain 128 ada 1 parseldeki taşınmazı ilk sahibi ...'den ... Noterliğinin 27.04.2014 tarih ve 286 yevmiye no ile ...'ya satıldığını, kendisinin de bu yeri 2008 yılında ...'dan satın aldığını, bu yerlerin eklemeli ziliyetlikler ile uzun süredir kullanıldığını, kadastro çalışmaları sırasında taşınmazların mera vasfı ile davalı adına kaydedildiğini, bu nedenle yapılan tespitin gerçeği yansıtmadığından bahisle söz konusu kadastro tespitinin iptalini, Siirt ili Pervari ilçesi Merkez ... mevkiinde kain 128 ada 1 parseldeki (sonradan 233 ada 38 parsel olarak düzeltildi) taşınmazın kendi adına tapuya tespit ve tescilini talep etmiştir
II. CEVAP
Davalılar davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 23.12.2015 tarihli ve 2009/226 Esas, 2015/487 Karar sayılı kararı ile; taşınmazın kadim mera olmadığı, zilyetlikle kazanım şartlarının davacı lehine oluştuğu gerekçesiyle;
Davanın kısmen kabul kısmen reddine dava konusu edilen kısımların kapsadığı çekişmeli 233 ada 64 ve 65 parsel sayılı taşınmazların ayrı ayrı Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile miras payları oranında ... mirasçıları Fikriye Abulut ve arkadaşları adına, 233 ada 38 parsel sayılı taşınmazın kamu orta malı olan tapu kaydının kısmen iptali ile taşınmazın fen bilirkişisi tarafından hazırlanan 19.06.2015 tarihli rapor ve eki haritada (A) harfi ile gösterilen 19.247,67 metrekare yüz ölçümündeki bölümünün miras payları oranında ... mirasçıları Fikriye Abulut ve arkadaşları adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay Yargıtay 16. Hukuk Dairesi'nin 16/10/2019 tarih 2016/11803 E. 2019/6464 K. Sayılı ilamıyla " ... çekişmeli taşınmazların kadastro tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları ile aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, hava fotoğrafları kullanılarak üretilmiş memleket haritaları ile temin edilebilen en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları getirtilerek dosya arasına konulmalı; daha sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, tespit bilirkişileri ile bir fen elemanı, bir jeodezi ve fotogrametri uzmanı ve üç ziraat mühendisinden oluşacak bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, çekişmeli taşınmazların geçmişte ne durumda bulundukları, öncesinde mera olup olmadıkları, taşınmazlar üzerindeki zilyetliğin hangi tasarruflarla kim tarafından ne şekilde sürdürüldüğü, taşınmazların sınırlarında geçmişten bugüne kadar herhangi bir değişiklik olup olmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmesi" gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; keşif esnasında dinlenen mahalli bilirkişi beyanlarının alınan bilirkişi raporları ile uyum gösterdiği, taşınmazın mera vasfında olmadığı, tüm mahallenin ortak kullanımında olan bir yer olmadığı gibi sadece davacılar tarafından tarım arazisi olarak kullanıldığı, ayrıca bu taşınmazın belirtilen kısmının 233 ada 64 ve 65 parsel sayılı taşınmaz ile tarım arazisi olarak kullanılması yönünden bir bütünlük gösterdiği gerekçesiyle davanın kısmen kabul kısmen reddi ile,
Siirt ili Pervari ilçesi ... Mahallesi 233 ada 64 ve 65 parsel sayılı taşınmazların Maliye Hazinesi adına olan tapu kaydının iptali ile davacılar adlarına payları oranında tarla vasfı ile tapuya kayıt ve tesciline, 233 ada 38 parsel sayılı taşınmazın kamu orta malı adına olan tapu kaydının kısmen iptali ile Siirt ili Pervari ilçesi ... Mahallesi 233 ada 38 parsel sayılı taşınmazın 22.11.2021 tarihli ... tarafından hazırlanan fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 18.828,33 m2 lik taşınmaz kısmının mirasçı davacılar adlarına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; hak düşürücü süre içerisinde dava açılmadığını, eksik araştırma yapıldığını öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 150'inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Davalının iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin öteki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Hemen belirtilmelidir ki; HMK'nın 150 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca "İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.." düzenlemesi mevcuttur.
3. Somut olayda, yargılama sırasında 12.06.2021 tarihli celsede, 03.06.2014 tarihli celsede ve 08.04.2021 tarihli celsede olmak üzere toplamda üç kez davacıların duruşmaya gelmediği gibi mazerette bildirmediği gerekçesiyle HMK'nın 150/1'inci maddesi gereğince dosyanın işlemden kaldırıldığı anlaşılmıştır.
5. Hal böyle olunca, davacılar yönünden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru olmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Hazine temsilcisinin sair temyiz itirazlarının reddi ile açıklanan nedenle temyiz itirazının kabulüne, hükmün 6100 sayılı HMK'nın geçici 3 üncü maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428 inci maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1 inci maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
13.05.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.