"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasındaki davadan dolayı Düzce 1.Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 14.09.1971 tarihli ve
1968/193 E., 1971/887 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmiş olmakla, dosya tetkik olunarak gereği düşünüldü :
Dosya içerisinde kararın temyiz edilmesinden önceki döneme ait gerekçeli karar, davacılar vekili tarafından kararın kesinleştirilmesi talebi ile sunulan 24.10.2022 tarihli dilekçe, ölen davacılar ile davalıların veraset ilamları, temyiz dilekçeleri, tebligat mazbataları ve mahkemece verilen 19.01.2023 tarihli; "Dava dosyasının bulunamaması nedeniyle ve imha edilmeyen dosyalardan olduğu ancak Dava dosyasının Mahkememizce tüm aramalara rağmen bulunamadığı ve Esas defteri kayıtlarında ve karar Kartonundaki bilgilerle talepler yerine getirilmeye çalışıldığı, Düzce ilinde 17/08/1999 tarihinde ve 12.11.1999 tarihinde iki kez 7,4 büyüklüğünde büyük depremlerin meydana geldiği, Mart 1998 tarihinde ise selin olduğu ve dosyaların büyük bir bölümü ıslanarak, yırtılmak suretiyle de büyük zararların meydana geldiği, Düzce ilinde yaşanan bu büyük felaketlerin ardından bazı dosyaların kayıp ve zayi olduğu ancak Mahkememiz çok eski kurulan bir Mahkeme olduğu için bazı dosyaların tespiti ancak tarafların talepleri ile (eski tarihlerdeki dosyalar) gündeme ve güncelleme işlemleri yapılmaktadır bugüne kadar tüm dosyaların tespit edildiği ancak 1968/193 Esas ve 1971/887 Karar sayılı dosya tüm aramalara rağmen bulunamamıştır, tarafların talepleri de dikkate alınarak işlemi elimizdeki tüm imkanları kullanarak tespit etmeye çalışılmıştır. Taraf teşkili sağlanmaya çalışılmıştır. Yine Mahkememiz Esas defterindeki sayfayı yazımız ekinde sunmak üzere fotokopisi çekilerek yapılan safahat işlemleri göz önüne alınması yönünde eklenmiştir. Evrak üzerinde bilgi amaçlı olarak karar verildi." şeklinde ara kararın bulunduğu görülmüştür.
Bilindiği üzere, adliye dairelerinde bulunan derdest veya karara çıkmış herhangi (mahkemeler, Cumhuriyet başsavcılığı veya icra dairelerine ait) bir dosyanın, doğal afet olarak nitelendirilen yangın, yersarsıntısı, seylap veya heyelan gibi nedenlerle kaybolması ya da belgelerinin zarara uğraması durumunda ne yapılması gerektiği 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı, Seylap veya Heyelan Sebebiyle Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziyaa Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun ile belirlenmiştir. Anılan Kanun'un 1 inci maddesinde yangın, yersarsıntısı seylap veya heyelan sebebiyle mahkeme ve adliye dairelerinde ziyana uğrayan dosyaların yenilenmesinin bu Kanun hükümleri dairesinde yapılacağı; 2 inci maddesinde ise 1 inci maddede yazılan hallerde kanunun tatbik edilebilmesinin Adliye Vekaletinin kararına bağlı olduğu, kararın Resmi Gazete ve ayrıca mahallinde mütat vasıtalarla neşir ve ilan olunacağı, devam eden maddelerinde ise dosya ihyasının nasıl yapılacağı düzenlenmiştir. Ayrıca Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün 30.01.2006 tarihli ve 107 sayılı “Zayi Olan Dosyaların Yenilenmesi” başlıklı Genelgesinde de ihya işlemlerinin nasıl yapılacağı detaylı olarak açıklanmıştır. Ayrıca davanın taraflarında ve vekillerinde bulunan belgeler temin edilerek eksikliklerin giderilmesine özen gösterilmesi de gereklidir.
Somut olayda, eldeki dosyada temyiz incelemesi yapılabilmesi için öncelikle dosyanın imha edilip edilmediğinin tespit edilmesi, imha edildiğinin anlaşılması halinde ise dosyanın ihyası işlemlerinin yapılması gerekirken bu konuda bir işlem yapılmadan dosyanın gönderildiği anlaşılmıştır.
Mahkemece, dosyanın imha edilip edilmediği hususunda araştırmanın yapılması, imha edilmiş olması halinde ise 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı Seylap veya Heyelan Sebebiyle Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziyaa Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun hükümleri gereğince dosyanın ihyasının sağlanması, gerekçeli kararın Mahkemenin karar kartonundan temin edilmesi, şimdiye kadar sunulan tüm belgeler (dava dilekçesi, cevap dilekçeleri vb), düzenlenen tutanaklar, keşif zaptı, bilirkişi raporları ile farklı kurumlardan getirtilen tüm belge ve yazı cevaplarının dosya arasına alınması, davanın taraflarına tebligat çıkarılarak (dava dilekçesi, cevap dilekçesi, beyan dilekçeleri, bilirkişi raporları vs) ellerinde bulunan belgelerin dosyaya ibrazının istenilmesi, ondan sonra dosyanın temyiz incelemesi yapılmak üzere Dairemize gönderilmesi gerektiği kuşkusuzdur.
Hal böyle olunca yukarıda açıklanan yasal düzenlemelerde belirtildiği şekilde temyiz istemine konu dosyanın usulüne uygun olarak ihya edildikten sonra temyiz incelemesi yapılmak üzere Daireye gönderilmesi için Düzce 1.Asliye Hukuk Mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.