"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2015/536 E., 2016/444 K.
HÜKÜM : Kısmen Kabul
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü;
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; Nevşehir ili, ... ilçesi, ... Mahallesinde bulunan 591 ada 28 parsel sayılı taşınmazın 29.12.1997 tarihinde harici satış senediyle ... isimli kişiden satın alındığını, eklemeli olarak yirmi yıldan fazla süredir davacıların zilyetliğinde bulunduğunu, kadastro sırasında Hazine adına yazıldığını, daha önce babaları tarafından aynı yerle ilgili dava açıldığını ancak asli zilyetlerin davacılar olduğu gerekçesiyle reddine karar verildiğini iddia ederek çekişmeli 591 ada 28 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; daha önce davalı parsele dava açıldığından kesin hüküm nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, taşınmazın terk edildiğini, taşlık vasfında olduğunu öne sürerek davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda belirtilen tarih ve sayılı kararıyla; (A) harfi ile gösterilen 4.492,00 metrekarelik bölüm yönünden eklemeli olarak zilyetlikle kazanım şartlarının davacı lehine oluştuğu, taşınmazın geri kalan kısmı taşlık olup Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, dava konusu 591 ada 28 parsel sayılı taşınmazın (A) harfi ile gösterilen 4.492,00 metrekarelik kısmının tapu kaydının iptali ile son ada ve parsel numarası verilmek suretiyle davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkeme kararına karşı süresi içerisinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; zilyetlik kazanım şartlarının davacılar lehine oluşmadığını, taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, daha önce davalı parsele açılan davanın reddine karar verildiğini öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi; 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucu Nevşehir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 591 ada 28 parsel sayılı 8.887,56 metrekare taşınmaz ham toprak vasfıyla kültür arazisi vasfında olduğu ancak kim tarafından zilyet edildiği tespit edilemediğinden Hazine adına tespit ve 27.07.2007 tarihinde tescil edilmiştir.
2. Davacılar, 29.12.1997 tarihli satış senedi ile eklemeli olarak kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonucunda zilyetlikle kazanım şartlarının davacı lehine oluştuğu gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de davacıların dayanmış olduğu 29.12.1997 tarihli satım senedi zeminde usulüne uygun şekilde uygulanmamış, taşınmazın tüm hudutlarını kapsayacak şekilde komşu taşınmazların tutanaklarıyla birlikte dayanakları dosya arasına alınmamış, komşu taşınmazların malikievvelleri tespit edilmemiş, öte yandan taşınmazın üzerindeki zilyetliğin başlangıcını ve sürdürülüş biçimini belirlemede en etkili yöntem hava fotoğrafları olduğu halde hava fotoğrafı incelemesi yapılmamış, denetime elverişsiz tek kişilik ziraat bilirkişi raporu hükme esas alınmış olup bu şekilde eksik araştırma, inceleme ve uygulama ile hüküm kurulamaz.
3.Hal böyle olunca, dava konusu taşınmazın dört hududunu da kapsayacak şekilde komşu taşınmazların kadastro tespit tutanakları ve varsa uygulanan tapu kayıtları da getirtilmeli, Harita Genel Müdürlüğü WEB sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya arasına alınmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin farklı dönemlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden, bu fotoğraflardan yararlanılarak üretilmiş memleket haritaları ile en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ise ilgili kurumlardan getirtilmeli, komşu taşınmazlara ait kadastro tutanakları, hükmen oluşmuş iseler mahkeme dosyaları celp edilmeli;
4. Bundan sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik mahalli bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 1 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisi ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, keşifte davacıların dayandığı 29.12.1997 tarihli satım senedi tüm sınırlarıyla birlikte okunup taşınmazların malikievvelleri de tespit edilmek suretiyle sınırlarının yerel bilirkişilerce zeminde tek tek gösterilmesi istenilmeli, gösterilen sınırlar fen bilirkişisine işaretlettirilmeli, yerel bilirkişiler tarafından zeminde gösterilemeyen hudutların tespiti için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanmalı, satım senedi zemine uygulanarak kapsamı belirlenmeli, keşif sırasında, dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın öncesi itibariyle kime ait olduğu, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalı; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanak tapu kayıtlarıyla denetlenmeli;
5.Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş, somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, taşınmaz ile çevresinin yakın plan ve panaromik fotoğrafları çektirilip üzerine taşınmazın sınırlarının işaretlenilmesi istenilmeli; Mahkeme hakiminin taşınmazın konumuna, niteliğine ve çevre parsellerle karşılaştırılmalı olarak fiziksel özelliklerine ilişkin gözlemi keşif tutanağına aynen yansıtılmalı;
6. Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisinden taşınmazın kadastro paftasındaki konumunun bilgisayar programı aracılığıyla uydu ve hava fotoğraflarına aktarılması suretiyle hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle ve temin edilebilecek en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları üzerinde de inceleme yaptırılarak taşınmazın önceki ve şimdiki niteliği, ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı, taşınmazın taşlık olan bölümü arasında sınır bulunup bulunmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren başladığı hususlarında ayrıntılı rapor düzenlemesi istenilmeli;
7.Fen bilirkişisine keşfi takibe elverişli, senet uygulamasını, bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye imkan verir krokili rapor düzenlettirilmeli; bundan sonra, taşınmazın zilyetlikle kazanım şartları değerlendirilerek sonucuna göre hüküm kurulması yerine, yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı HMK'nın geçici 3/2. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
24.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.