"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2564 E., 2023/675 K.
DAVA TARİHİ : 03.05.2017
HÜKÜM/KARAR : Kabul / Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Edirne 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/319 E., 2020/320 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiş, bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine vekili dava dilekçesinde; FETÖ/PDY ile iltisakı ve irtibatı belirlenen dava dışı Arda Özel Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Ticaret ve San. A.Ş'nin maliki olduğu 2430 ada 4 parseldeki 23/24 payını 11.12.2015 tarihinde davalı ...'e muvazaalı olarak devrettiğini, söz konusu şirketin dava konusu taşınmazın devredildiği dönemde birden çok taşınmazını 3. kişilere devrettiğini, Edirne Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturma başlattığını ileri sürerek taşınmazın tapu kaydının iptali ile 667 sayılı KHK uyarınca tüm takyidatlardan ari şekilde Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davalının taşınmazdaki dava konusu payı aldıktan sonra 1/24 pay için ortaklığın giderilmesi davası açtığını ve bu kısmı da ihale ile satın aldığını, taşınmazın tapu senedindeki bedelinin taşınmazın gerçek değeri olduğunu, muvazaalı bir temlik olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Edirne 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.09.2020 tarihli ve 2017/319 E. 2020/320 K. sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazın tespit edilen gerçek değeri ile resmi akitte yazan değeri arasında açık nispetsizlik olduğu, dava dışı kapatılan Şirketin devir tarihine yakın tarihlerde başka devirler de yaptığı, devir tarihi dikkate alındığında o tarihte dava dışı Şirketin FETÖ/PDY silahlı terör örgütü ile iltisakının kamuoyunda bilinir hale geldiği, dava dışı kapatılan Şirketin mallarını tasfiye gayretine girdiği ve davalının da bu amaçla taşınmazı devraldığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 20.04.2021 tarihli ve 2021/394 E., 2021/702 K. sayılı kararıyla; davalının dava konusu taşınmazda, dava dışı Şirket olan Arda Özel Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Tic. Ve San. A.Ş adına kayıtlı 23/24 hisseyi 11.12.2015 tarihinde 200.000,00 TL bedelle satın aldığı, bedellerin banka kayıtlarına göre alım tarihinde İstanbul ilinden iki ayrı kişinin hesabından gönderildiği, dava dışı Şirketin 23.07.2016 tarihli ve 29779 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 667 sayılı KHK ile kapatıldığı, şirket yetkilileri hakkında Edirne 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2018/22 Esas sayılı dosyasında FETÖ/PDY suçlamasından yargılama yapıldığı, davalı hakkında Edirne Cumhuriyet Savcılığının 2016/13621 Soruşturma ve 2020/617 Karar sayılı dosyasında aynı suçlamadan takipsizlik kararı verildiği, dava dışı Şirketin devrettiği taşınmazlarla ilgili Hazinenin birden çok tapu iptali ve tescil davası açtığı, 29.10.2016 tarihli ve 29872 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 675 sayılı KHK' nın 12 nci maddesi uyarınca da 01.01.2014 tarihi ile kapatılma tarihleri arasında 3. kişilere yapılan devirlerin muvazaalı olarak kabul edileceği, davalıya yapılan devrin bu kapsamda kaldığı gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1.b.1 inci maddesi uyarınca esastan reddine; davalının istinaf başvurusunun dava konusu taşınmazın 23/24 payının dava tarihi itibarıyla saptanan değerine göre harç ve vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği gerekçesi ile HMK’nın 353/(1).b.2 nci maddesi gereğince kabulüne karar verilerek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden hüküm kurulmuş ve davanın kabulüne karar verilmiştir.
V BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Dairenin 30.06.2022 tarihli ve 2021/2273 E., 2022/5303 K. sayılı kararıyla; “...03.10.2016 tarihli ve 675 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 12/2 nci maddesi uyarınca araştırma yapılması, davalının FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne iltisakları nedeni ile kapatılan şirketten dava konusu taşınmazı muvazaalı olarak satın aldığı iddiası yönünden davalıya 11.12.2015 tarihinde toplam 200.000 TL gönderen dava dışı ... ve ...’in araştırılması, anılan kişilerin FETÖ/PDY silahlı terör örgütü ile iltisakları olup olmadığına dair ayrıca bir soruşturma yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi, davalının ekonomik ve sosyal durum araştırmasının ayrıntılı olarak yapılması, tespit edilen malvarlığının kazanım sebeplerinin belirlenmesi, davalının FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne iltisakı veya irtibatı olup olmadığının duraksamaya yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturulması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yetinilerek yazılı şekilde hüküm tesisi doğru değildir..." gerekçesiyle bozulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 03.10.2016 tarihli ve 675 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 12/2 nci maddesi uyarınca davalının FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne iltisakları nedeni ile kapatılan şirketten dava konusu taşınmazı muvazaalı olarak satın aldığı iddiası yönünden davalıya temlik tarihi olan 11.12.2015 tarihinde toplam 200.000 TL gönderen dava dışı ... ve ... hakkında FETÖ/PDY silahlı terör örgütü ile ilgili soruşturma bulunmadığı, davalının ekonomik ve sosyal durum araştırmasının yapıldığı, davalının FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne iltisakı veya irtibatı olduğuna ilişkin duraksamaya yer vermeyecek şekilde bir delil elde edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalının dava konusu taşınmazı 200.000,00 TL bedel karşılığı satın alındığını savunduğunu, taşınmazın davacı Hazine tarafından yaptırılan değer tespitine göre temlik tarihinde 545.520,46 TL değerinde, yargılamada alınan bilirkişi raporuna göre 306.666,66 TL olduğunu, şehir içinde merkezi konumda yer alan taşınmazı, davalının değerinin çok altında bedelle satın aldığı savunmasının muvazaanın ispatı olduğunu, kapatılan Arda Özel Eğitim A.Ş. Adına kayıtlı 10 ve 24 parsel sayılı taşınmazların da dava dışı ... isimli kişiye satışı nedeniyle açılan davaların kabul edilerek istinaf edilmeden kesinleştiğini, temlik tarihinde davalının banka hesabına para gönderdiği tespit edilen dava dışı ... ve ...'nin taşınmaz satışı yaptığı kişiler olduğu yönündeki savunmasına dair belge ibraz edilmediğini, savunmanın soyut beyandan öteye geçmediğini, kapatılan Arda Özel Eğitim A.Ş. Nin taşınmazlarına Devlet tarafından el konulacağı endişe ve öngörüsü ile yaptığı temliklerin muvazaalı olduğunu, davalının iyi niyetli olmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, 675 sayılı KHK'nın 12 nci maddesine dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 29.10.2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 03.10.2016 tarihli 675 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci ve 16 ncı maddeleri.
2. 7082 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 2 nci, 1023 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; dava dışı Arda Özel Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Tic. Ve San. A.Ş adına kayıtlı 2430 ada 4 parseldeki 23/24 payın anılan şirket adına dava dışı ... ... tarafından 11.12.2015 tarihinde 200.000,00 TL bedelle davalıya temlik edildiği, dava dışı ... ve ... tarafından 11.12.2015 tarihinde davalının Qnb Finansbank’daki hesabına toplam 200.000 TL gönderildiği, davalının da aynı tarihte 200.000 TL’yi dava dışı kapatılan Şirkete havale ettiği, dava dışı şirketin 23.07.2016 tarihli ve 29779 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 667 sayılı KHK ile kapatıldığı, şirket yetkilileri hakkında Edirne 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2018/22 Esas sayılı dosyasında FETÖ/PDY suçlamasından yargılama yapıldığı, Edirne Cumhuriyet Başsavcılığının 2016/13621 Soruşturma ve 2020/617 Karar sayılı dosyasında dava dışı şüpheliler ..., ..., ... ve davalı ... hakkında FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne yardım etme suçundan kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği, itiraz üzerine Edirne 1. Sulh Ceza Hakimliğinin 12.03.2020 tarih ve 2020/1223 Değ. İş sayılı kararıyla itirazın reddedildiği, ret kararına karşı 28.08.2020 tarihinde kanun yararına bozma yoluna başvurulduğu, Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 2021/6481 Esas, 2021/9055 Karar sayılı kararı ile; şüpheli ...'un 20.03.2019 tarihli ifadesinde yer alan ve soruşturmaya konu taşınmazı kendisinden devraldığını beyan ettiği ve taşınmazı kapatılan eğitim kurumundan ilk elden satın aldığı iddia olunan ... ve vekili olduğu belirtilen Yavuz Yakut'un ifadelerine başvurulması, şüphelilere ait banka hesap dökümlerine ilişkin bilirkişi raporu ile suça konu taşınmazlar hakkında Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülen dava dosyalarının getirtilip incelenmesi, şüpheli ...'un 23.05.2019 tarihli ifadesinde yer alan soruşturmaya konu taşınmazların bedelsiz olarak tapuda kendisine devredildiğine ilişkin beyanları da dikkate alınarak tüm delillerin birlikte değerlendirilmesinden sonra şüphelilerin hukuki durumlarının tayin ve takdiri gerektiği gözetilmeden eksik soruşturma ile kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesinde hukuki isabet bulunmadığı, ancak kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin Cumhuriyet Başsavcılığı kararlarının kanun yararına bozma yoluna tabi olmaması (5271 sayılı CMK madde 309/1), anılan hukuki hataların 5271 sayılı Kanun'un 172 ve 173 maddeleri çerçevesinde safahatta olağan usul ve yöntemlerle telafisinin mümkün bulunması ve özellikle, kamu adına kovuşturmaya yer olmadığı kararına konu suçun nevi ve mahiyeti itibari ile doğrudan zarar görmeyen ... tarafından yapılan itirazın bu sebeple reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile Kanun yararına bozma isteminin reddine karar verildiği, dava dışı Arda Özel Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Tic. Ve San. A.Ş adına kayıtlı 10 ve 24 parsel sayılı taşınmazların dava dışı ... isimli kişiye satışı nedeniyle açılan davaların, Edirne 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/311 Esas,2018/303 Karar ve Edirne 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/314 Esas, 2019/374 Karar sayılı ile kabullerine karar verilerek istinaf edilmeden kesinleştiği anlaşılmaktadır.
2. Somut olayda; davalı, dava konusu arsa vasıflı taşınmazı üzerine bina inşaa edip satmak amacıyla, 200.000,00 TL ödeyerek gerçek değerinde satın aldığını, temlik tarihinde serbest mimarlık yaptığını, başka bir arsa üzerine de bina yapıp birçok bağımsız bölümü özellikle Yunanistan'da yaşayan Türk vatandaşlarına sattığını, dava konusu taşınmazı alma amacının da aynı şekilde bağımsız bölümler yapıp satmak olduğunu, kapatılan kurumun Fetö ile bağlantısını bilmediğini savunmuş ise de, temlik tarihinde serbest mimarlık faaliyeti sürdüren ve inşaat yapıp satarak gelir elde eden davalının, yargılamada alınan bilirkişi raporuna göre temlik tarihinde 306.666 TL dava tarihinde 622.916 TL olduğu anlaşılan taşınmazın tespit edilen gerçek değeri ile satış değeri arasındaki açık nispetsizliği bildiği ya da kendisinden beklenen özeni göstermesi halinde bilebilecek durumda olduğu, öte yandan dava dışı Arda Özel Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketinin 23.07.2016 tarih ve 29779 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 667 sayılı KHK' nin 2 sayılı listesinde yer alan kapatılmasına karar verilen bir şirket olduğu, şirketin devir tarihine yakın tarihlerde başkaca devirler de yaptığı, bir kısmıyla ilgili açılan davaların kabulüne karar verildiği, dava dışı kurumun taşınmazları üçüncü kişilere devir suretiyle şirketin içinin boşaltılması yönündeki iradesini ortaya koyduğu, davalı ile dava dışı şirket arasındaki devir tarihi dikkate alındığında o tarihte dava dışı şirketin FETÖ/PDY silahlı terör örgütü ile iltisakının kamuoyunda bilinir halde olduğu, davalının da durumu bildiği ya da kendisinden beklenen özeni göstermesi halinde bilebilecek durumda olduğu, davalının iyiniyetli sayılamayacağı anlaşılmıştır.
4. Hal böyle olunca, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371/1-a maddesi uyarınca temyiz olunan Bölge AdliyeMahkemesi kararının BOZULMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13 üncü maddesinin j bendi gereğince temyiz eden davacı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
HMK’nın 373/2 nci maddesi gereğince dosyanın kararı veren İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
02.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi