"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/268 E., 2023/21 K.
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili davasının; bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda asıl davanın kısmen kabulüne, birleştirilen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın müdahil ... vekili ile davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı ...; Muğla ili, ... ilçesi, .... Köyü çalışma alanında bulunan kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz bölümü hakkında satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine, davacı Hazine ise taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu iddiasına dayanarak tescil istemiyle ayrı ayrı dava açmış, yargılamaya dava dosyaları birleştirilmek suretiyle devam edilmiştir.
2.Müdahil ...ve arkadaşları; tapu kaydına dayanarak taşınmazın adlarına tescilini talep etmiştir.
3.Bozma kararından sonra dilekçe ibraz eden müdahil ..., satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak taşınmazın adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl davada davalı Hazine; çekişmeli taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu ve davacı yararına zilyetlikle kazanım koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuş, dahili davalı ... Belediye Başkanlığı ile ... ise taşınmazın özel mülkiyete konu edilemeyecek yerlerden olduğunu iddia ederek davanın reddini savunmuştur.
2.Birleştirilen davada davalı ..., çekişmeli taşınmazın zilyetliğinde ve mülkiyetinde olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Marmaris 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19.10.2010 tarihli, 2009/525 Esas, 2010/470 Karar sayılı kararıyla müdahil davacılar ...ve arkadaşları yönünden davanın açılmamış sayılmasına, davacı Hazinenin davasının reddine; davacı ...’ın davası yönünden ise zilyetlikle kazanım koşullar oluştuğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişisi raporunda (A) harfi ile gösterilen 4.194,61 metrekare yüz ölçümlü taşınmaz ile (B) harfi ile gösterilen 450,61 metrekare yüz ölçümlü toplam 4.645,22 metrekarelik taşınmazın davacı ... adına tapuya tesciline, (C) harfi ile gösterilen bölüme yönelik talebin ise reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile birleştirilen davada davacı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2.Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 13.12.2013 tarih ve 2013/11316 Esas, 2013/12529 Karar sayılı ilamıyla:
a. Dosya içeriği, kararın dayandığı deliller, yasaya uygun gerektirici nedenler ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin çekişmeli taşınmazın fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen bölümüne yönelik temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan bu bölüme ilişkin hükmün onanmasına karar verilmiştir.
b. Teknik bilirkişi raporunda (A) ve (B) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümleri yönünden ise zilyetlikle iktisap koşullarının oluşup oluşmadığı hususunda yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu belirtilerek hava ve uydu fotoğrafları ile komşu parsellerin kadastro tutanakları ve dayanağı kayıtlar temin edildikten sonra 3 ziraat mühendisi, 3 jeolog bilirkişi ile 1 jeodezi veya fotogrametri uzmanından oluşacak bilirkişi heyetlerinin katılımı ile yapılacak keşifte, hava ve uydu fotoğrafları üzerinden bilimsel yöntemlerle (hava fotoğrafı ve memleketi haritası ile kadastro paftası ölçeği harita çizim programları aracılığıyla eşitlenerek çekişmeli taşınmazın konumunun çevre parsellerle birlikte harita üzerinde gösterilmesi, hava fotoğrafları ile kadastro paftası çakıştırılıp stereoskop aletiyle incelenmesi) inceleme yaptırılarak çekişme konusu taşınmazın öncesinde dere yatağı ya da bataklık olup olmadığı, okaliptüs ağaçlarının dikilmesinden sonra tarıma elverişle hale dönüşmesinin hangi tarihte tamamlandığı, ağaçların doğal mı yetiştiği yoksa insan eliyle mi dikildiği, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığı ve ne zaman tamamlandığı, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığı belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gereğine değinilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Marmaris 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.11.2017 tarih, 2015/115 Esas, 2017/478 Karar sayılı kararıyla; bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda müdahil davacılar ...ve arkadaşları yönünden davanın açılmamış sayılmasına, davacı Hazinenin davasının reddine, davacı ...’ın davası yönünden ise zilyetlikle kazanım koşulları oluştuğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişisi raporunda (A) harfi ile gösterilen 4.194,61 metrekare yüz ölçümlü taşınmazın davacı ... adına tapuya tesciline, fazlaya ilişkin talebin ise reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile birleştirilen davada davacı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 31.05.2022 tarihli 2018/937 Esas 2021/4393 Karar sayılı kararıyla; '' Mahkemece taraf teşkili sağlanmadan hüküm kurulduğu, bu nedenle 6360 sayılı Yasa hükümleri uyarınca Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığının yöntemine uygun şekilde davaya dahil edilmesi suretiyle taraf teşkilinin sağlanması, daha evvel davaları açılmamış sayılan ve davada taraf sıfatları kalmayan kimselerin karar başlığında gösterilmesinin isabetsiz olduğu '' hususuna değinilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda; müdahil davacılar ...ve arkadaşları yönünden davanın açılmamış sayılmasına, davacı Hazinenin davasının reddine, davacı ...’ın davası yönünden ise zilyetlikle kazanım koşullar oluştuğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişisi raporunda (A) harfi ile gösterilen 4.194,61 metrekare yüz ölçümlü taşınmazın davacı ... adına tapuya tesciline, fazlaya ilişkin talebin ise reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde müdahil ... vekili ile davalı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
1.Müdahil ... vekili; usulüne uygun olarak müdahale talebinde bulunulduğu halde müdahilin karar başlığında gösterilmediği, talebi hakkında olumlu yahut olumsuz hüküm kurulmadığı, müdahilin talebine konu taşınmaz bölümünü önceki zilyedinden satın alarak marangozhane olarak kullandığını, müdahil yararına zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmaz üzerinde kesintisiz ve aralıksız zilyetlik şartlarının oluşup oluşmadığı hususunda yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğunu, nizalı taşınmazın zilyetlikle kazanılması mümkün olmayan yerlerden olduğunu, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin zilyetlikle edinilemeyeceğini, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın davacılar ve müdahil adına tapuya kayıt ve tescil isteğine ilişkindir.
1.Müdahil ... vekilinin temyiz itirazları incelendiğinde, kararın bozulması üzerine yürütülen yargılama sırasında, müdahil tarafından harcını da yatırmak suretiyle 08.06.2022 tarihli katılma talepli dilekçe ile satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak taşınmazın adına tescili istemiyle istekte bulunulmuş olup bu talep yeni bir dava niteliğinde olduğundan, müdahilin davası hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi gerekir. Hal böyle olunca, ...'ın müdahale yoluyla açmış olduğu davası yönünden olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucunda bu hususta hüküm verilmemiş olması ve adı geçenin karar başlığında gösterilmemesi isabetsiz olup temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görülmüştür.
2. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince yazılı şekilde davacı yararına zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli değildir. Taşınmaz üzerinde okaliptüs ağaçlarının yer aldığı ve zemin suyu seviyesinin yüksek olduğu anlaşılmasına karşın, mevcut haliyle taşınmazın bataklık niteliğinde olup olmadığı, taşınmazın özel mülkiyete konu yerlerden olup olmadığı tereddütsüz belirlenmemiştir.
3. Doğru sonuca ulaşılabilmesi için mahallinde, yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile daha önceki keşfe katılan ziraat mühendisi bilirkişiler dışında oluşturulacak 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri uzmanı, 3 kişilik jeoloji mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmaz bölümlerinin geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, taşınmazın kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, taşınmazın imar-ihyaya konu edilip edilmediği, usulünce imar-ihya edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp tamamlandığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihten dava tarihine kadar ne şekilde kullanıldığı ve kullanımın 20 yıla ulaşıp ulaşılmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanları arasında oluşabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak yöntemince giderilmeye çalışılmalı; komşu parsellerin dayanak kayıtlarının çekişmeli taşınmazların yönünü ne şekilde okuduğu belirlenmeli; jeolog bilirkişi kurulundan taşınmaz bölümlerinin dere yatağından kazanılıp kazanılmadıklarını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadıklarını ve zilyetlikle iktisabı mümkün yerlerden olup olmadıklarını açıklayan, özellikle karot numunesi alınmak suretiyle toprağın katmanlarını inceleyecek şekilde önceki jeoloji raporların da değerlendirildiği, somut verilere ve bilimsel esaslar dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşfi takibe ve denetlemeye elverişli, dava konusu taşınmazları komşularıyla birlikte gösterir krokili rapor düzenlettirilmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan taşınmaz bölümlerinin toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, üzerindeki bitki örtüsünü, imar-ihyaya konu edilmişse imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş renkli fotoğraflarını içerir, önceki tarihli zirai raporların da irdelendiği, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden dosya kapsamında yer alan hava fotoğraflarının ve eski tarihli uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor düzenlemesi istenilmeli ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Müdahil ... vekili ile davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle 6100 sayılı Kanun'un geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince hükmün BOZULMASINA,
Müdahil tarafından yatırılan harcın istek halinde iadesine,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Marmaris 1. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
18.12.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.