"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1480 E., 2022/1310 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Başkale 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/274 E., 2021/641 K.
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil istekli davada İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf isteğinin HMK'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; Van ili, .... ilçesi, .... Mahallesinde bulunan 112 ada 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazların kadastro çalışmaları sırasında davalılar adına tespit edildiğini, dava konusu taşınmazın mahallenin ortak kullanımında olan mera olduğunu, taşınmazın eski tapu belgesinin bulunduğunu, bu tapu kaydının araştırılması gerektiğini, yapılan yanlış tespitin mahalleyi mağdur ettiğini ileri sürerek dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile mahalle tüzel kişiliği adına tesciline karar verilmesini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
Davalı ...; iddianın doğru olmadığını belirterek davanın reddini istemiş, diğer davalı davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazların davasız, aralıksız 20 yıldan fazla süredir malik sıfatıyla zilyet olarak kullanıldığının kanıtlanamadığı, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesinde ve Türk Medeni Kanunu'nun 713. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların atadan beridir davacıların zilyetliğinde bulunduğunu ve kadastro tespiti sırasında yanlışlıkla davalılar adına tespit edildiğini, tanık beyanlarına göre de bu hususun sabit olduğunu, kadastro tespit tutanağındaki kişi olan muhtar ...'ın davalının amcası olduğunu ve taraflı olduğunu, mahalli bilirkişilerin de kadastro tespit tutanağındaki bilirkişiler olduğunu, davalılar ile aynı köyde kaldıklarını ve akraba olduklarını, davalılar ile tanıkların Aşağıküme köyünde ikamet ettiklerini ve davacıların da Yukarıküme köyünden olduklarından aralarında husumet bulunduğunu, beyanlar arasında çelişki olduğunu, davalıların dava konusu taşınmazları kendi adlarına tescil ettirdikten sonra bankadan kredi çekip taşınmazlarda ipotek tesis ettirklerini, davalıların kötüniyetli olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını, davanın kabulüne karar verilmesini, ayrıca taşınmazlar üzerinde kötüniyetli olarak tesis edilen ipoteklerin de kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazın sürülü olmadığı, imar-ihyasının gerçekleştirilmediği, davacı tarafın zilyetlik iddiasını ispatlayamadığı, dinlenen mahalli bilirkişilerin bir kısmının dava konusu taşınmazın .... köyünün merası olduğunu, köylüler tarafından hayvan otlatıldığını belirttikleri gerekçesi ile davacıların istinaf isteğinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713/1. maddesi,
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi.
3. Değerlendirme
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; Van ili, .... ilçesi, .... Mahallesinde bulunan 112 ada 7 parsel sayılı 69.879 m2 yüz ölçümlü tarla vasıflı taşınmaz ile aynı yerde bulunan 117 ada 8 parsel sayılı 37.359 m2 yüz ölçümlü tarla vasıflı taşınmazın senetsizden, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile davalılar adına tespit edildiği, tespitin 20.11.2018 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, meraların mülkiyeti Hazineye, yararlanma hakkı ise ilgili köy ya da belediye tüzel kişiliğine ait olup özel mülkiyete konu olduğu belirtilerek gerçek ya da tüzel kişiler adına tespit veya tescil edilen taşınmazlar hakkında, mera iddiası ile (mülkiyete ilişkin) dava açma hakkının Hazine ve ilgili tüzel kişiliğe ait olduğu; bir başka ifade ile gerçek kişilerin dava konusu taşınmazın mera vasfında olduğu iddiası ile dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı açıktır. (Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 2019/1852 Esas, 2019/3527 Karar sayılı kararı)
Hal böyle olunca; gerçek kişi davacıların taşınmazın mera vasfında olduğu iddiası ile açtığı davanın aktif dava ehliyeti bulunmadığı gerekçesi ile reddi gerekirken, esasa girilerek yazılı gerekçelerle ret kararı verilmesi isabetsizdir.
Ne var ki anılan husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, sonucu itibarıyla doğru bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması, 6100 sayılı Kanun’un 370. maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilmek suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan harcın istek hâlinde temyiz eden davacılara iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.11.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi.