"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1152 E., 2023/604 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/744 E., 2020/151 K.
Taraflar arasındaki muris muvazaası hukukî nedenine dayalı miras payı oranında tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacılar mirasbırakanı ...'ın ödediği para ile Bursa ili, Yıldırım ilçesi, ...mahallesinde kain 4199 ada 11 parsel sayılı taşınmazdan hisse satın alınarak mirastan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olarak dava dışı ... adına tescil edildiğini, taşınmaz üzerine ev yapıldığını, yine mirasbırakan ...'ın talimatı ile mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olarak dava dışı tapu maliki ... tarafından dava konusu taşınmaz payının davalı ...'a 02.12.1986 tarihli işlemle 342.500 TL bedelle satıldığını, satışın gizli bağış olduğunu, davalı ...'ın kardeşileri davacılara paylarını iade etmediğini, üstelik davacı kardeşi Nizamettin'den dava konusu taşınmazda oturmasından dolayı ecrimisil talep ettiğini ileri sürerek dava konusu taşınmazda davalı ... adına tapu kaydının iptali ile miras payları oranında davacılar adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili ve dahili davalılar vekili benzer mahiyetteki cevap dilekçelerinde özetle; davaya konu taşınmazın sadece arsa değerinin 300.000 TL'den fazla olduğunu, harcın ikmâli gerektiğini, dava konusu taşınmazın davacılar mirasbırakanı ... ile ilgisi olmadığını, davalı ...'nin 1979'da Irak ülkesinde kepçe operatörü olarak çalıştığını, Bursa'ya dönünce dava konusu taşınmazı haricen satın aldığını, davalı ...'nin akrabası ... ve ...'ın ... yurtdışında iken inşaat işleriyle ilgilendiklerini, tarla paylarının devredileceği haberini alan davalının, taşınmazın önce ... adına tescilini, Türkiye'ye dönünce davalıya devredilmesini istediğini, inşaat bitince davalının ailesiyle Bursa'da yaşadığını, davacıların da Bursa'ya gelerek davalının yanına ön taraftaki eve yerleştiklerini, mirasbırakan ...'ın ekonomik durumunun iyi olmadığını, davalının parasıyla geçindiğini, davalı davacılarla bir arada yaşayamayınca arka tarafta aldığı taşınmaz üzerinde yaptırdığı ayrı eve taşındıklarını, davacıların oturdukları ön taraftaki evin vergilerini her zaman davalı ...'nin ödediğini, davacı ... hakkında birikmiş kira alacağının tahsili ve evden tahliyesi amacıyla icra takibi başlatılması üzerine eldeki davanın haksız olarak açıldığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 04.03.2020 tarihli ve 2019/744Esas, 2020/151 Karar sayılı kararıyla; Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 26.11.2018 tarihli ve 2015/17726 Esas, 2018/14884 Karar sayılı ilâmına istinaden, Hukuk Genel Kurulunun benzer içtihatları doğrultusunda, mirasbırakanın bedelini bizzat ödeyip üçüncü kişiden aldığı taşınmazı mirastan mal kaçırmak amacıya yarar sağlamak istediği kişi adına tapuda tescil ettirmesi yani bedeli ödenerek yapılan gizli bağış hâlinde yorum yoluyla 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı, koşulları oluşması hâlinde ancak tenkis istenebileceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle: tanık ...'ın beyanında dava konusu taşınmazı davacıların mirasbırakanı ...'ın parasıyla satın aldığını, mirasbırakan ... Bursa'da olmadığı için taşınmazı ...'in kendi üzerine devraldığını, inşaat bitince de ...'in mirasbırakan ...'nin talimatıyla taşınmazı davalı ...'ye tapuda devrettiğini, davalı ...'nin bedel ödemediğini beyan ettiğini, davalı ...'nin Irak'tan parasız döndüğünü beyan ettiğini, davalı ...'nin ekonomik durumunun iyi olmadığını, davalı ...'nin, dava konusu taşınmazı tapuda üzerine aldığı 1986 yılından beri üzerindeki binada davacı ... ve ...'nin oturmasına müsaade etmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, eldeki davada 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 29.03.2023 tarihli ve 2020/1152 Esas, 2023/604 Karar sayılı kararıyla; mirasbırakanın gerçekte bedelini bizzat ödeyip üçüncü kişiden satın aldığı taşınmazı mirastan mal kaçırmak amacıyla yarar sağlamak istediği kişi adına tapu siciline kaydettirmesi hâlinde 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesini tekrar etmekle, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararının ortadan kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, muris muvazaası hukukî nedenine dayalı miras payı oranında tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 37 inci maddeleri; 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dosya kapsamından, davacıların dava dilekçesinde, mirasbırakan ...'ın Bursa ili, Yıldırım ilçesi, ...mahallesinde kain 4199 ada 11 parsel sayılı taşınmazdan bedelini bizzat ödeyerek mirastan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olarak dava dışı ... adına tescil ettirdiği, sonrasında yine mirasbırakanın talimatıyla mirastan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olarak dava konusu taşınmaz payının davalı ...'ye satış suretiyle devredildiği ileri sürülerek, muris muvazaası hukukî nedenine dayalı olarak miras payı oranında tapu iptali ve tescil isteminde bulundukları, dava dışı ...'in dava konusu taşınmazın Bursa ili, ... köyü, ... mevkii, eski 709 parsel sayılı 5.140 m2 yüz ölçümlü tarla vasıflı taşınmazdaki 295/5140 payını dahili davalılar mirasbırakanı ...'ye 12.12.1986 tarihli ve 4749 yevmiye sayılı işlem ile 342.500 TL bedelle sattığı, taşınmazın sonradan 4199 ada 11 parsel sayısını alarak 5.223,30 m2 yüz ölçümlü 3 adet 1 katlı, 15 adet 2 katlı, 2 adet 3 katlı, 3 adet 4 katlı kargir bina ve arsa vasfını aldığı, 02.02.2023 tarihindeki imar uygulaması sonucunda 4199 ada 11 parsel sayılı taşınmazın 8080 ada 1-2-3 parsel sayılı taşınmazlara ifraz edildiği, 8080 ada 2 parsel sayılı 1.756,34m2 yüz ölçümlü taşınmazda dahili davalıların 3148/175634'er hisseli elbirliği malikleri olduğu anlaşılmaktadır.
3. 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının konusu ve sonucu itibariyle, mirasbırakanın gerçekte bedelini bizzat ödeyip üçüncü kişiden satın aldığı taşınmazı mirastan mal kaçırmak amacıyla tapu siciline, yarar sağlamak istediği kişi adına kaydettirmesi hâlinde, diğer bir deyişle "bedeli ödenerek gizli bağış" şeklinde gerçekleştirilen işlemler hakkında doğrudan uygulanma kabiliyeti bulunmamaktadır. Yorum yoluyla da söz konusu İçtihadı Birleştirme Kararına bedeli ödenerek gizli bağış iddiasına dayalı davalarda uygulama kabiliyeti kazandırılamayacağı gibi, koşulları var ise tenkis istenebileceği Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.12.1992 tarihli 586/782; 21.09.1994 tarihli 248/538; 21.12.1994 tarihli 667/856; 11.10.1995 tarihli 1995/1-1608 sayılı kararlarında belirtilmiş olup, Dairemizin yargısal uygulaması bu doğrultuda kararlılık kazanmıştır.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacılar vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 247,70 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacılardan alınmasına,
Dosyanın Bursa 9. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
03.06.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.