"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1842 E., 2022/1620 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Mut 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/706 E., 2020/131 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali-tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; Mersin ili, Mut ilçesi, ... Mahallesinde yapılan kadastro çalışmalarında 158 ada 25 parsel sayılı taşınmazın 3. derece arkeolojik sit alanı olduğundan bahisle Hazine adına tespitinin yapıldığını, taşınmazın davacıların babaları Latif Gürbüz'ün 40-50 yıldır aralıksız ve nizasız malik sıfatıyla zilyet ve tasarrufunda olup içerisinde iki katlı kargir ev bulunduğunu ileri sürerek tapusunun iptali ile davacılar adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mut Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.02.2017 tarihli 2016/366 Esas - 2017/128 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, çekişmeli taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. Kaldırma Kararı
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 31/05/2018 tarihli 2018/25 Esas, 2018/286 Karar sayılı kararıyla; aktif dava ehliyetinin sağlanması ve eksik araştırma ve inceleme ile hüküm tesisinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-a-4-6 maddesi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, çekişmeli taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu yerde "sit alanı ve derecelerine" yönelik eksik ve gerekçesiz araştırma yapıldığını, taşınmazın 3. derece sit alanı olduğu hususunun henüz netleşmediğini, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunu, zilyetlikle iktisabının davacılar lehine oluşmadığını, tespitin Hazine üzerine yapıldığını, Mahkeme kararının çelişkili ve yetersiz bilirkişi raporu doğrultusunda verildiğini, keşif sırasında mahalli bilirkişi ve tanıkların bilgi ve görgüye dayalı olmayan soyut ve yetersiz beyanlarıyla düzenlendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
F. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu 158 ada 25 parsel sayılı taşınmazın 3.derece arkeolojik sit alanı içerisinde bulunduğu; bu nedenle 2863 sayılı Kanun'un 11 inci maddesine göre zilyetlikle iktisap edilebilecek yerlerden olduğu ve 2863 sayılı Kanun'un 5663 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesi kapsamında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca birinci grup olarak tescil ve ilan edilen kültür varlıklarının bulunduğu taşınmazlar ile birinci ve ikinci derece arkeolojik sit alanlarındaki taşınmazlardan olarak herhangi bir işlem yapılmadığı ve bu özellikleri taşımadığı, tespit tarihine kadar 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesindeki zamanaşımı zilyetliğiyle mülk edinme koşullarının mirasbırakanlardan intikalen davacılar yararına gerçekleştiği gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını yineleyerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713/1 inci maddesi, 2863 sayılı Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 11 inci maddesi (Değişik ikinci cümle: 22/5/2007-5663/1 md.)
3. Değerlendirme
Mersin ili Mut ilçesi ... Mahallesinde yapılan kadastro çalışmalarında 158 ada 25 parsel sayılı 448,86 m2 yüz ölçümlü 2 katlı kargir ev ve arsası vasfı ile beyanlar hanesine "3. Derecede arkeolojik sit alanı sınırları içerisinde kalmaktadır ve bu parsel üzerindeki iki katlı kargir ev Süleyman oğlu Latif Gürbüz'e aittir" belirtmesi ile Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Hazine vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Ancak arkeolog bilirkişi raporuna göre, taşınmaz, 3. derecede arkeolojik sit alanında kaldığından, tapu kaydına bu hususun şerh verilmesi gerektiğinin göz ardı edilmesi isabetsiz ise de, bu hususun düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının kısmen ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararında hükmün 1. fıkranın en sonuna “TESCİLİNE” kelimesinden sonra gelmek üzere“ taşınmazın 3. derece arkeolojik sit alanında kaldığının tapunun beyanlar hanesinde gösterilmesine” cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.04.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.