"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1355 E., 2022/1443 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/ Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gürün Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/184 E., 2022/112 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; satın alma ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak çekişmeli 101 ada 83 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile adına tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Gürün Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı yazılı kararı ile: davacının iddiasına konu olup, çekişmeli taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümü üzerinde davacı yararına zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğu gerekçesiyle çekişmeli 101 ada 83 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişisinin 15.03.2021 tarihli raporuna ekli krokide (A) harfi ile yeşil renkte gösterilen 4980,34 metrekare kısmının ifrazı ile davalı Hazine adına olan tapu kaydının iptaline, iptal edilen bu kısmın davacı adına aynı adanın son parsel numarası verilmek suretiyle tarla vasfıyla tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; taşınmaz başında yapılan keşif sırasında dinlenen tüm mahalli bilirkişiler ve tanıkların yeknesak ve yanlı beyanlarda bulunduklarını, davacının iddia ettiği yerin hazine parseli içerisinde kaldığı ve taşınmazın bir kısmının ifraz edilerek özel mülkiyete konu edilmesinin mümkün olmadığını, davacının zilyetliğin başlangıç tarihinin, süresinin ve zilyetliği ara verilip verilmediğinin tam olarak tespit edilmediğini, jeodezi mühendisinin dava konusu yere ilişkin kadastro tespit tarihinden geriye dönük 15, 20, 25 yıllık üç tarihe ait açıklayıcı bir rapor düzenlemediğini, hatta keşif mahallinde hazır bulunmadığını, dosya üzerinden yaptığı incelemeyle bir rapor düzenlediğini, davacının Hazine arazisi olan bir yeri babadan dededen itibaren sahiplenerek düzensiz bir şekilde kullandığını, yerel mahkeme tarafından eksik inceleme ile davanın kabulüne karar verildiğini, dosya kapsamında yapılan incelemelerin eksik, yüzeysel, dava ve keşfi izleme olanağı vermeyen, karara esas alınmayacak nitelikte olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve numarası belirtilen temyize konu kararıyla; toplanan delillere, dosya içeriğine, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye göre dava konusu taşınmaz bölümü üzerinde davacı lehine zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğunun anlaşıldığı, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde, Hazine vekilinin istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş, ek olarak dava konusu taşınmazın kadim mera olduğunu ve meranın zilyetlikle kazanılamayacağını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanununun 14'üncü maddesi,
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 713'üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucunda Sivas ili, Gürün ilçesi, Kavak köyü çalışma alanında bulunan 101 ada 83 parsel sayılı taşınmaz hali arazi olarak Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tapu iptali ve tescil talebinde bulunmuştur.
2. Mahkemece yazılı şekilde dava konusu taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümü üzerinde davacı yararına zilyetlik yoluyla mülk edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle yazılı şekilde davanın kabulüne hükmedilmiş ise de; yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli değildir. Somut olayda dava konusu taşınmaz hali arazi niteliğiyle tespit ve tescil edilmiştir. Bu nitelikte bir taşınmazın ancak ekonomik amaca uygun şekilde kanunda aranan süre ve nitelikte sürdürülecek zilyetlik yoluyla iktisap edilebileceği kuşkusuzdur. Ne var ki, Mahkemece zilyetlikle kazanım koşulları hususunda yeterince araştırma yapılmamış, hükme esas alınan jeodezi raporunun içeriğinin soyut nitelikte olduğu, raporun ekinde kadastro paftası ile hava fotoğrafı ölçekleri eşitlenmek suretiyle çakıştırılmadığı, hava fotoğraflarına ilişkin suretler incelendiğinde fotoğrafların çözünürlüğünün oldukça düşük olduğu anlaşılmasına karşın, ilgili hava fotoğraflarının elektronik ortamda daha büyük ölçekli halleri temin edilip yeniden inceleme yaptırılmadığı anlaşılmıştır. Öte yandan ziraat mühendisi bilirkişi raporunun içeriğinin genel geçer nitelikte tespitler içerdiği ve somut olayın oluşuna ve uyuşmazlığın çözümüne elverişli olmadığı görülmüştür. Tüm bunlardan vareste olmak üzere yerel bilirkişi anlatımlarına göre iddiaya konu taşınmaz üzerinde hayvan sulanmakta olduğu ve eğrek yeri olarak kullanıldığı anlatılmasına karşın bu yön üzerinde durulmamış, davacının taşınmaz üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetliğinin olup olmadığı, taşınmazın kamu malı niteliğinde olup-olmadığı yeterince araştırılmadan sonuca gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm verilmesi usul ve yasaya uygun düşmemektedir.
3. Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için mahkemece öncelikle çekişmeli taşınmazın bulunduğu yöreyi kapsayan, çözünürlüğü yüksek ve büyük ölçekli stereoskopik hava fotoğrafları elektronik ortamda getirtilip dosya ikmal edilmelidir.
4. Bundan sonra, davada yararı bulunmayan, yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, taşınmazın bulunduğu köy ve komşu köy halkından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile tespit bilirkişileri ve fen bilirkişisi ile 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve jeodezi uzmanı harita mühendisi bilirkişi kurulunun katılımıyla taşınmaz başında yeniden keşif yapılmalıdır.
5. Yapılacak bu keşifte dinlenilecek mahalli bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın öncesinin ne olduğu, hayvan sulama amaçlı kullanılan eğrek yeri vasıflı yerlerden olup olmadığı, taşınmaz üzerinde davacının zilyetliğinin bulunup bulunmadığı, varsa hangi tarihte ve nasıl başladığı ve zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğü hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanları arasında oluşabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; mahkeme hakiminin, taşınmazın fiziksel yapısı, meyil durumu, hali hazırda ne amaçla kullanılmakta olduğu hususlarındaki gözlemi ayrıntılı şekilde keşif tutanağına geçirilmeli, ayrıca komşu taşınmazların toprak yapısı ile dava konusu taşınmazın toprak yapısı mukayese edilmek suretiyle tespit edilen fiziksel olgular da keşif tutanağına aynen yansıtılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğini, kamu orta malı niteliğinde eğrek yeri yahut sulak olup olmadığını, çekişmeli taşınmaz ile komşu taşınmazlar arasında toprak yapısı ve bitki örtüsü bakımından fark bulunup bulunmadığını açıklayan bilimsel verilere ve somut bulgulara dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, rapora taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş, komşu taşınmaz ile aralarındaki sınırları gösterecek şekilde renkli fotoğraflarının eklenmesi istenilmeli; fen bilirkişisine, keşfi izlemeye ve yerel bilirkişi sözlerini denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulundan temin edilecek hava fotoğrafları üzerinde stereskop aletiyle inceleme yaptırılarak çekişmeli taşınmazın ilgili hava fotoğraflarının çekildiği tarihlerdeki nitelikleri ile kullanım şekli ve süresi hususunda ayrıntılı rapor düzenlettirilmelidir.
6. Toplanan delillere göre dava konusu taşınmazın, önceki niteliği itibariyle özel mülkiyete konu yerlerden olup-olmadığı, taşınmaz kamu malı niteliğinde değilse davacı yararına ekonomik amaca uygun zilyetlikle kazanınım koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmedilir. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetsiz olup, davalı Hazinenin temyiz itirazları açıklanan nedenle yerinde bulunmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı Hazine temsilcisinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.