"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2014/338 E., 2021/42 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Ankara ili, .. ilçesi, ... köyünde bulunan, batısı 39, kuzeyi 40, doğusu 43 parsel ile çevrili tahmini 13 dekar taşınmazın kadastro tespiti sırasında taşlık olarak tespit harici bırakıldığını,1960'lı yıllarda davacının babasının taşınmaza el attığını, birkaç yıl içerisinde imar-ihyasını tamamladığını, babasının 1989 yılındaki vefatından beri taşınmazda davacının zilyet olduğunu, taşınmaz üzerinde 50 yıldan fazla süredir zilyetlik bulunduğunu belirterek dava konusu taşınmazın davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili; davada hak düşürücü sürenin geçtiğini, zilyetlikle edinim koşullarının araştırılması gerektiğini belirterek davanın reddi ile çekişmeli taşınmazın Hazine adına tescilini istemiştir.
Dahili Davalılar ... vekili ve ... vekili davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 01.10.2013 tarihli ve 2010/265 Esas, 2013/368 Karar sayılı kararı ile; dava konusu taşınmaz üzerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne,
bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 11.155,26 metrekarelik taşınmaz bölümünün davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 14.04.2014 tarihli ve 2014/1369 Esas, 2014/4334 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece yapılan araştırmanın eksik olduğu belirtilerek hava fotoğraflarından da yararlanılmak suretiyle taşınmazla ilgili imar-ihya ve zilyetlik araştırması yapılması, davaya ... ile Polatlı Belediye Başkanlığının dahil edilerek taraf koşulunun sağlanması gereğine değinilerek hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz üzerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne, bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 10.872,49 metrekarelik taşınmaz bölümünün tarla vasfı ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazın neden davacı adına tescilinin istendiğinin sorulmadığını, çekişmeli taşınmazın zilyetlikle iktisabının mümkün olmadığını, taşınmazla ilgili mera araştırması yapılmadığını, bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölüm dışındaki bölümde tescil taleplerinin değerlendirilmediğini, davacı açısından senetsiz araştırması yapılmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
1.1950 yılında yörede yapılan kadastro sonucu, Ankara ili, ... ilçesi, ... köyünde bulunan dava konusu taşınmaz taşlık olması nedeniyle tespit harici bırakılmıştır.
2. Davacı vekili, dava konusu taşınmazın davacının babası tarafından imar-ihya edildiği iddiası ile dava açmış, çekişmeli taşınmazın davacı adına tescilini talep etmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonucunda; dava konusu taşınmaz üzerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de çekişmeli taşınmazın babasından intikal ettiği iddia edilmesine rağmen neden davacı adına tescil istendiği belirlenmemiş, yetersiz hava fotoğrafı uygulaması ve taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliği ve imar-ihya durumunu açıklamaktan uzak ziraat bilirkişi raporu ile yetinilmiş, 2012 tarihli ziraat bilirkişi raporunda taşınmazın hopsa ( uzun zamandır sürülmemiş tarla) olduğu belirtilmesine rağmen taşınmazın terk edilip edilmediği değerlendirilmemiş, davacı açısından usulünce senetsiz araştırması yapılmamış, bozmaya uyulduğu halde gerekleri yerine getirilmemiş, eksik araştırma ile karar verilmiştir.
3.Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle çekişmeli taşınmaz bölümüne ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümlerinin bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya ikmal edilmelidir.
4. Bundan sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız ve yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan, taşınmazın bulunduğu köyde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik mahalli bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile önceki keşifte yer almamış 1 fen (teknik) bilirkişisi, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulu ve 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulundan oluşturulacak bilirkişi kurulu katılımıyla mahallinde yeniden keşif yapılmalıdır.
5.Yapılacak keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği, imar-ihya edilip edilmediği, imar-ihya edildi ise imar-ihyaya hangi tarihte başlanıldığı ve imar-ihyanın hangi tarihte bitirildiği hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanaklarıyla denetlenmelidir.
6.Ziraat bilirkişileri kurulundan çekişmeli taşınmaz bölümünün niteliğiyle ilgili önceki ziraatçi bilirkişi raporunu da irdeler mahiyette ve taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığı ve ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olup olmadığını ve imar-ihyanın başladığı ve tamamlandığı tarihleri belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; hava fotoğrafları jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kuruluna tevdi edilerek stereoskop aletiyle incelenmeleri neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, öncesinin ne olduğunu, imar-ihyaya konu edilip edilmediğini, imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir, önceki tarihli raporu da irdeler şekilde rapor hazırlatılmalıdır.
7. 3402 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların mirasbırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tespit ya da tescil edilip edilmediği Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüğü ile Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğünden sorulup aynı Kanun'un 03.07.2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenmeli, Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilmek ve Hazinenin bilirkişi raporunda (A) ile gösterilen davaya konu bölüme yönelik tescil talebi de gözetilmek suretiyle ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, 6100 sayılı HMK'nın geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan, bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Polatlı 2. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
26.12.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.