"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/188 E., 2023/137 K.
Mahkeme kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının, Ankara ili, Etimesgut ilçesi,... Mahallesinde bulunan 303 ve 304 parsel sayılı taşınmazların maliklerinden olduğunu, 303 parsel sayılı taşınmazın kuzey ve 304 parsel sayılı taşınmazın kuzeybatısına düşen ziraate elverişsiz araziyi hamdan ihya ederek tarla haline getirdiğini belirterek çekişmeli taşınmaz bölümünün davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili; davada Etimesgut Belediye Başkanlığının yer alması gerektiğini, dava konusu taşınmaz üzerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluşup oluşmadığının araştırılması gerektiğini belirterek davanın reddi ile çekişmeli taşınmazın Hazine adına tescilini istemiştir.
Davalı ... vekili; çekişmeli taşınmazın zilyetlikle edinilemeyeceğini belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili; davanın ... Belediye Başkanlığına yöneltilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmaz üzerinde zilyetlikle edinim koşullarının davacı lehine oluşup oluşmadığının araştırılması gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Mahkemenin 28.01.2016 tarihli ve 2014/41 Esas, 2016/18 Karar sayılı kararı ile; dava konusu taşınmazın bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümünde zilyetlikle mülk edinme koşullarının davacı lehine gerçekleştiği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. Mahkemenin kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 10.12.2019 tarihli ve 2019/5347 Esas, 2019/8214 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece yapılan araştırmanın eksik olduğu belirtilmiş, hava fotoğraflarından yararlanılmak ve 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulundan rapor alınmak suretiyle taşınmazla ilgili zilyetlik araştırması yapılması gereğine değinilerek karar bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı yazılı kararıyla; dava konusu edilen ve fen bilirkişisi raporunda (A) ile gösterilen 19.806,62 metrekarelik kısım açısından davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne, bilirkişi raporunda (A) ile gösterilen bölümün ... Mahallesine ait son parsel numarası ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olup zilyetlikle edinilemeyeceğini, davacının amacının toprağı işleyerek tarıma elverişli hale getirmek değil de imarlı yapılaşmaların başladığı alandan fazla arsa sahibi olmak olduğunu, dava konusu taşınmazın niteliğinin kesin olarak belirlenmediğini, eksik araştırma ile karar verildiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, tescil istemine ilişkindir.
Kadastro sonucu, Ankara ili, Etimesgut ilçesi, ... Mahallesinde bulunan çekişmeli taşınmaz tespit harici bırakılmıştır.
Davacı yan, dava konusu taşınmazın davacı tarafından imar-ihya edildiği ve çekişmeli taşınmaz üzerinde lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu iddiasıyla dava açmış, Mahkemece bilirkişi raporunda (A) ile gösterilen bölüm üzerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dava, TMK'nın 713/1, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 ve 17. maddelerine dayalı, tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkindir.
4721 sayılı TMK'nın 713/3. maddesi gereğince, tescil davalarında Hazinenin yanında ilgili kamu tüzel kişiliklerine de husumet yöneltilmesi zorunludur. Yasal hasım konumundaki kamu tüzel kişileri davada taraf olmadan yargılamaya devamla hüküm kurulması isabetsizdir.
Somut olayda; dava Hazine ... ve ... Belediye Belediye Başkanlığı hasım gösterilerek açılmıştır. Çekişmeli taşınmaz bölümünün Etimesgut ilçesinde bulunması nedeniyle ... Belediye Başkanlığının davada taraf olması gerektiği Mahkemece gözden kaçırılmıştır. Bu nedenle davada taraf teşkilinin sağlandığından söz edilemez. Taraf teşkilinin sağlanması dava şartlarından olup bu koşul yerine getirilmeden davanın esasına girilmesi hukuken mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan; Mahkemece 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesinde yer alan sınırlamalar açısından davacı adına zilyetlikten tescil edilen başkaca taşınmaz olup olmadığı ve dava konusu taşınmaza ilişkin başkaca dava açılıp açılmadığı hususları usulünce araştırılmamış, aynı yere ilişkin olarak açılan başkaca dava bulunması halinde davaların birleştirilmesi gerektiği düşünülmemiştir.
Hal böyle olunca; Mahkemece, öncelikle davacı tarafa davasını ... Belediye Başkanlığına da yöneltmesi için süre ve imkan tanınmalı, taraf teşkilinin sağlanması halinde, sözü edilen Belediyeden savunma ve delilleri sorulmalı, bildirdiği takdirde delilleri toplanılmalı; Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca, davacı ve murisi adına dava konusu taşınmazın bulunduğu çalışma alanında kadastro sırasında belgesiz zilyetlik nedeniyle tespit edilen taşınmaz bulunup bulunmadığı (senetsiz defteri) Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüğü ile Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğünden sorulmalı, varsa hükmen tescil edilen taşınmazlara ilişkin dosyalar dosya arasına alınmalı, senetsizden edinilen taşınmaz varsa bu taşınmazlara ait kadastro tutanaklarının kesinleşip kesinleşmediklerini gösterir şekilde onaylı örnekleri getirtilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenmek suretiyle Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanmalı, dava konusu taşınmaza ilişkin başkaca dava bulunup bulunmadığı belirlenmeli, çekişmeli taşınmazın bulunduğu bölgeye ilişkin olup temyize konu dava dosyasının bekletici mesele yapıldığı Ankara Batı 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/506 Esas sayılı dava dosyası da göz önünde bulundurularak toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilip ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, 6100 sayılı Kanun'un geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Ankara Batı 2. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
24.04.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.