"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2265 E., 2021/1406 K.
DAVA TARİHİ : 20.12.2015
HÜKÜM/KARAR : Kabul / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ :... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2015/1672 E., 2019/250 K.
Taraflar arasındaki tapusuz taşınmazın tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine temsilcisi tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili ayrı dava dilekçelerinde, ... ili,... ilçesi, ... Mahallesinde bulunan iki adet taşınmazın tescil harici bırakıldığını, davacının 20-25 yıldır çekişmeli taşınmazlara zilyet olduğunu ileri sürerek taşınmazların davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Hazine temsilcisi; dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu belirterek davanın reddi ile dava konusu taşınmazın Hazine adına tescilini istemiştir.
2. Davalı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili; husumet nedeniyle davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili; dava konusu taşınmazın tarım dışı alan olarak kullanıldığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Türkoğlu Asliye Hukuk Mahkemesince dava dosyaları birleştirilerek yapılan yargılama sonucunda; Mahkemenin 25.04.2019 tarihli ve 2015/1672 Esas, 2019/250 Karar sayılı kararıyla; davanın kabülü ile fen bilirkişisi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 5.118,77 metrekare yüzölçümlü taşınmazın bağ ve fıstık bahçesi vasfıyla, (B) harfi ile gösterilen 62.555,39 metrekare yüzölçümlü taşınmazın fıstık bahçesi vasfıyla davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
Türkoğlu Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen karara karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine temsilcisi; kararın usul ve yasaya aykırı olup eksik incelme ile verildiğini, bilirkişi raporuna itirazlarının değerlendirilmediğini, zilyetlikle edinim koşullarının davacı lehine gerçekleşmediğini belirterek Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 21.10.2021 tarihli ve 2019/2265 Esas, 2021/1406 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazlarda davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluştuğu belirtilerek istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde; yetersiz bilirkişi raporları esas alınmak suretiyle ve eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 713/1 inci, maddesi, 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 ve 17 nci maddeleri
3. Değerlendirme
1. Bilindiği üzere, tapuda kayıtlı olmayan bir yerin zilyetlikle edinilebilmesi için taşınmaz malın çekişmesiz ve aralıksız ekonomik amaca uygun şekilde en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla kullanılması gerekmektedir.
Öte yandan, Kanunda belgesiz kazanım sınırı belirlendiğinden tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüz ölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) yerlerin zilyetlik hukuki nedenine dayalı olarak tescili mümkündür.
Ne var ki; Mahkemece bu hususlarda yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermek için yeterli değildir.
2.Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için öncelikle çekişme konusu taşınmaz bölümüne ait temin edilebilen en eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğünün web sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek çekişmeli taşınmaz bölümlerinin bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosyaya eklenmek suretiyle buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilip dosya arasına konulmalı, davacı adına aynı çalışma alanı içerisinde belgesizden zilyetliğe dayalı olarak tespit ve tescil edilen taşınmaz bulunup bulunmadığı Tapu, Kadastro ve Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüklerinden ayrı ayrı sorularak varsa söz konusu taşınmazların kesinleşme durumlarını gösterir şekilde kadastro tutanak örnekleri ve tapu kayıtları temin edilmeli, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile üç kişilik jeodezi-fotogrametri mühendisi kurulu, üç kişilik ziraat bilirkişisi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
3. Yapılacak keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, çekişmeli taşınmazların öncesi itibariyle kime ait olduğu, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişiler ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı, yerel bilirkişi ve tanıkların sözleri komşu parsellere ait tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmelidir.
4. Ziraat mühendisi kurulundan çekişmeli taşınmaz bölümlerinin niteliği, kullanım durumu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadıkları, böyle yerlerden ise imar-ihya edilip edilmedikleri, edilmiş ise hangi tarihte tamamlandığı, taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların kaç yaşında ve aşılama mı dikme mi oldukları hususlarında, önceki tarihli ziraatçi bilirkişi raporlarını da irdeler şekilde taşınmazların tarımsal niteliğini açıklayan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde toprak yapısını, eğimini, bitki desenini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetlik var ise zilyetliğin şeklini ve süresini bildiren, taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş ve hangi bölüme ait olduğu işaretlenmiş renkli fotoğrafları ile desteklenmiş, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı;
5. Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazların kadastro paftasındaki konumunun bilgisayar programı aracılığıyla hava fotoğraflarına aktarılması suretiyle hava fotoğraflarının ait oldukları yıllara göre taşınmazların niteliğini, imar-ihyaya konu olup olmadığını, olmuş ise imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığını ve imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığını, taşınmazların ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını ve zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğünü belirten, önceki raporların irdelendiği ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlemeleri istenilmeli;
6. Fen bilirkişisinden keşfi takibe ve denetlemeye imkan verir krokili rapor hazırlatılmalı;
7. 4721 sayılı TMK’nın 713/4 üncü maddesi gereğince davanın konusu Mahkemece bir gazete ve bir internet haber sitesinde ve ayrıca taşınmazın bulunduğu yerde uygun araç ve aralıklarla en az üç defa ilân edilmeli;
8. Tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli,
Bundan sonra, iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı Hazine temsilcisinin temyiz itirazlarının kabulü ile, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunu esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.