"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/448 E., 2023/899 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/4 E., 2019/263 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine temsilcisi dava dilekçesinde; çekişmeli 139 ada 18 parsel sayılı taşınmazın zilyetlikle iktisap edilemeyecek yerlerden olduğu ve Hazine adına kayıtlı 04.10.1939 tarih, 44 sıra numaralı tapu kaydının kapsamında kaldığını ileri sürerek taşınmazın tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili aşamalarda; davalı lehine zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 17.05.2016 tarihli ve 2016/276 Esas, 2016/364 Karar sayılı kararıyla; eldeki dava ile Mahkemenin 2015/301 Esas sayılı dosyasında görülen dava arasında hukuki ve fiili irtibat bulunduğu gerekçesiyle eldeki davanın Mahkemenin 2015/301 Esas sayılı dosyasında görülen dava ile birleştirilmesine karar verilmiştir.
2. Yargılama sırasında eldeki davanın 2015/301 Esas sayılı dosyasından tefriki üzerine, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 04.11.2019 tarihli ve 2019/4 Esas, 2020/263 Karar sayılı kararıyla; davacı Hazinenin dayandığı tapu kaydının dava konusu taşınmazı kapsamadığı, taşınmazların 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 16/B maddesinde belirtilen kamu orta mallarından olmayıp 50 yılı aşkın süredir davalı tarafından malik sıfatıyla zilyet edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içerisinde davacı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı Hazine vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazın bulunduğu yerde Toprak Tevzi Komisyonunca çalışma yapılmış olmasına rağmen Mahkemece bu hususta araştırma ve inceleme yapılmadığını, keşifte dinlenen yerel bilirkişiler taşınmazların bulunduğu köyde ikamet etmekle beyanlarında taraflı olma ihtimallerinin olduğunu, Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporlarının bilimsel verilere dayanmadığını, yapılan mera araştırmasının da yöntemince olmadığını, taşınmazların eğiminin yüksek olduğunu, bunun dahi taşınmazın özel mülkiyete konu olamayacak yerlerden olduğunu gösterdiğini ileri sürerek re’sen göz önünde bulundurulacak sebeplerle istinaf taleplerinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı Hazinenin dayandığı tapu kaydının dava konusu taşınmazlara uymadığı ve taşınmazda davalı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğunun anlaşıldığı gerekçesiyle davacı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içerisinde davacı Hazine vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepleri tekrarla kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 13, 14, 16/B, 17, 18 ve 20. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Kadastro çalışmaları sonucunda Kars ili, ... ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan dava konusu 139 ada 18 parsel sayılı taşınmaz belgesizden dava dışı ... adına tespit ve tescil edilmiş, bilahare satış suretiyle kayden davalı ... adına intikal ettirilmiştir.
2. Mahkemece, dava konusu taşınmazın özel mülkiyete konu yerlerden olduğu ve taşınmazda davalı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu kabul edilmek suretiyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmuş ise de yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Davacı Hazine tarafından dayanılan 04.10.1939 tarih, 44 sıra numaralı tapu kaydı incelendiğinde, tapu kaydının iktisap sebebinde Tapu Komisyonunun 02.10.1939 tarih, 15 sayılı kararı uyarınca tescil edildiği belirtildiği halde Mahkemece söz konusu karar varsa krokisi ile birlikte getirtilip dosya arasına alınmamış, kaydın revizyon durumu araştırılmamış ve yöntemince tapu uygulaması yapılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme sonucunda karar verilemez.
3. Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için öncelikle davacı Hazinenin dayandığı tapu kaydı, varsa krokisi ve tüm oluşum belgeleri getirtilmeli, kaydın kadastro sırasında revizyon görüp görmediği araştırılarak görmüş ise revizyon gördüğü taşınmazların kadastro tutanakları ve oluşmuş ise tapu kayıtlarının onaylı suretleri getirtilip dosya arasına alınmalı, tespit tarihi olan 2006 yılından 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra Mahkemece mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan, taşınmazın bulunduğu köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve teknik bilirkişi katılımı ile yeniden keşif yapılmalıdır.
4. Yapılacak keşifte öncelikle, teknik bilirkişi eliyle davacının dayandığı tapu kaydının varsa krokisi zemine uygulanarak kaydın kapsamı 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 20/A maddesi uyarınca öncelikle haritasına göre belirlenmeli; tapu kaydının krokisinin bulunamaması veya uygulanamaması durumunda tapu kaydı tesisinden itibaren tüm tedavülleriyle birlikte okunup sınırlarının bilirkişilerce zeminde tek tek gösterilmesi istenilmeli, bilirkişilerin gösteremediği sınırlar için davacıya tanık dinletme imkanı sağlanmalı; bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; tapu kaydının kapsamı belirlenirken söz konusu kaydın revizyon durumu da nazara alınmalı; yerel bilirkişi ve tanıklardan dava konusu taşınmazın kime ait olduğu, öncesinde kim tarafından kullanıldığı, kimden kime ne şekilde intikal ettiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; teknik bilirkişiye keşfi takibe elverişli, uygulanan kaydın kapsamını gösteren rapor ve harita düzenlettirilmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan taşınmazın önceki ve mevcut niteliğini, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini ve komşu parseller ile nasıl ayrıldığını açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye dosya arasında bulunan stereoskopik hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak taşınmazın hava fotoğrafları üzerinde gösterilmesi istenilmeli, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunu ve arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını belirten ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli; bu suretle toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davacı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.