"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki hile hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın vazgeçme nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... köyü Kelkız mevkii 107 ada 26 parsel sayılı taşınmazın 23/95 hissesinin kendisine ait olduğunu, taşınmazın 16/03/2020 tarihinde oğlu ...'a satış işlemi yapıldığını ve adına tescil edildiğini öğrendiğini, davaya konu hisseli taşınmazın satışında ... Tapu Müdürlüğüne davalı oğlu ile birlikte gittiğini, oğlunun kendisine esnaf kefaletten kredi çekeceğini, tapuda imza atılması gerektiği bahanesiyle bir kağıda imza attırdığını, çocuklarına ve eşine güvendiği için onların söylediği yerleri imzaladığını belirterek dava konusu taşınmazın satışının iptali ile adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde; davaya konu taşınmaz için annesi olan davacı ... ile aralarında taşınmaz bedelinin koşulsuz olarak sonradan toplamda 130.000,00TL (Yüz otuz bin) bedelle, 80.000,00TL'si bir hafta içerisinde (Esnaf Kefalet Kooperatifinden alınınca) nakit, kalan kısım ise 50.000,00TL bedelli çek karşılığında sözleşme yaptıklarını, anlaşmaları gereği, taşınmazın satış tarihi olan 16/03/2020 tarihinden takriben 1 hafta sonra 80.000,00 TL nakit parayı ... Esnaf Kefalet Kooperatifinden çekip annesine verdiğini, satıcının annesi olmasından dolayı aralarında güven söz konusu olduğundan herhangi bir sözleşme veya yazılı belge talep etmediğini, davacı annesinin parayı Turunçova Ziraat Bankasında bulunan kendi hesabına yatırdığını, davacı olan annesi ile aralarındaki sözlü satış sözleşmesi gereği kalan 50.000,00TL'yi ise ticari ... yaptığı ... tarafından adına yazılmış bulunan 25/04/2020 tarihli ...'tan yazılmış bulunan çeki annesine ciro ederek ödediğini, bu bedelle birlikte anlaşmaları gereği kendisine başkaca borcu kalmadığını, taşınmazın satışına ilişkin şahitleri bulunduğunu, davacının her ne kadar okuma yazma bilmediğini söylese de Tapu Müdürlüğünde anılan taşınmazın satışı sırasında davacıya yerinin satılacağını, işlemin satış işi olduğu, parasını alıp almadığı sorulmuş olup, cahilliğe sığınıp bilmiyordum, anlamıyordum demesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının iddiasını kanıtlayamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, Mahkeme gerekçesinin çelişkili olduğunu, davalının davacıyı hileli sözlerle yanıltmak suretiyle davacının tüm hissesini aldığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
Davacı asil 19.10.2022 tarihli dilekçesi ile davadan vazgeçtiğini bildirmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının istinaf talebi kabul edilerek İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılıp davanın vazgeçme nedeniyle reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı dosyaya sunulan feragat dilekçesinin sehven verildiğini, gerçek niyetinin davanın devamı olduğunu belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hile hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı HMK'nın 311. maddesi “Feragat ve kabul, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hâllerinde, feragat ve kabulün iptali istenebilir.” hükümlerini içermektedir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemece davacının davasından vazgeçtiği gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, varılan sonuç dosya kapsamına uygun düşmemektedir. Şöyle ki davacı hile hukuksal nedenine dayalı olarak dava açmış, 19.10.2022 tarihli dilekçe ile de davadan vazgeçtiğini bildirmiş ardından iradesinin davadan feragate ilişkin olmadığını, dilekçenin sehven verildiğini, asıl niyetinin davanın devamına yönelik olduğunu belirtmiştir.
2. Mahkemece davacının davadan feragate yönelik gerçek iradesi tespit edilmeden eksik incelemeyle karar verilmesi hatalıdır. Doğru sonuca varılabilmesi için HMK'nın 311. maddesinin "İrade bozukluğu hâllerinde, feragat ve kabulün iptali istenebilir." şeklindeki ikinci cümlesi gözetilerek, davacının feragate yönelik beyanı yönünden irade bozukluğu bulunup bulunmadığının 6100 sayılı Kanun'un 163. maddesi gereğince ön sorun (hadise) şeklinde incelenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi isabetli olmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.04.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.