"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/209 E., 2023/897 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yusufeli Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/130 E., 2019/256 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine temsilcisi tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; Artvin ili, Yusufeli ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan 105 ada 5 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, taşınmazın hemen yanında bulunan Hazine adına kayıtlı 106 ada 1 parsel sayılı taşınmazın içerisinde kalan ve detaylı sınırları keşifte gösterilecek olan nizalı bölümü ile yine Hazine adına kayıtlı 109 ada 4 parsel sayılı taşınmazın içerisinde kalan ve detaylı sınırları keşifte gösterilecek olan nizalı bölümün kendisine ait olduğunu, ancak kadastro çalışmaları sırasında hatalı şekilde Hazine adına tescil edildiğini ileri sürerek taşınmazların nizalı bölümlerinin tapu kayıtlarının iptali ile adına tescile karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosya kapsamına göre, dava konusu 106 ada 1 parsel sayılı taşınmazın hükme esas alınan teknik bilirkişi raporuna ekli krokide (E) harfi gösterilen bölümünün hali arazi vasfında olup imar-ihya edilmediği ve işlemeli tarım yapılmadığı; 109 ada 4 parsel sayılı taşınmazın ise aynı rapora ekli krokide (A) harfi gösterilen bölümünün tespit tarihinden geriye doğru 20 yıldan fazla süredir davacı tarafından zilyet olunduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, dava konusu 109 ada 4 parsel sayılı taşınmazın harita bilirkişisinin 13.03.2019 havale tarihli bilirkişi raporu ekindeki krokide (A) harfi ile gösterilen 62,88 metrekare yüzölçümlü bölümünün tapu kaydının iptali ile adanın son parsel numarasını takip eden parsel numarası ile davacı ... adına tesciline, taşınmazın geriye kalan bölümünün Hazine adına önceki vasfıyla tesciline, 106 ada 1 parsel sayılı taşınmaza yönelik davanın ise reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı Hazine temsilcisi istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine temsicisi istinaf başvuru dilekçesinde; Hazine yönünden verilen kararın, hukuka ve hakkaniyete dayanmadığından bozulması gerektiğini, dava konusu taşınmazın tamamının mülkiyetinin Hazinede olduğunu, dava konusu taşınmazın tamamıyla aynı arazi tipine sahip ve hemen kuzey sınırında Yusufeli-İspir yolu bulunduğunu, üzerinde yaşları en fazla 10-15 olan birkaç ağacın bulunmasının o arazinin zilyetlikle iktisabını mümkün kılmadığını, ağaçların yaşlarının keşif tarihi yani 2019 yılı baz alınarak belirlendiğini, ayrıca teknik bilirkişilerce geçmiş tarihli hava fotoğraflarından da arazinin imar ihya edildiğine yönelik olarak kesin kanaate varılamadığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflarca ileri sürülen ve kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle İlk Derece Mahkemesince delillerin takdirinde usul ve yasaya aykırılık görülmediği belirlenerek, davalı Hazine temsilcisinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf dilekçesini tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddeleri
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713/1 nci maddesi
3. Değerlendirme
Mahkemece, dava ve temyize konu 109 ada 4 parsel sayılı taşınmazın hükme esas alınan teknik bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 62,88 metrekarelik bölümünde davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmuş ise de, varılan sonuç dosya kapsamına ve yasaya uygun bulunmamaktadır.
Harita mühendisi bilirkişinin raporunda; monoskopik yöntemle değerlendirilen hava fotoğrafına göre, (A) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümünün 1976 ve 1983 yıllarına ilişkin hava fotoğrafında imar-ihya edildiği, taşınmazda tarımsal faaliyette bulunulduğu ve taşınmazın bahçe vasfında olduğu belirtilmiş ancak raporda imar-ihyanın ne zaman tamamlandığına ilişkin tespite yer verilmemiştir.
Dosyaya kazandırılan ziraat mühendisi bilirkişi kurulunun raporunda ise, dava konusu taşınmazda tarımsal ve ekonomik amaca uygun zilyetliğin 1983 yılından sonra kurulduğu, taşınmazın hali hazırda zirai kullanıma tabi olduğu, mevcut haliyle imar-ihya edilmeden toprak ve topoğrafik yapısı itibariyle tarımsal üretim için uygun olduğu, 1983 yılından sonra imar-ihyaya muhtaç olmadığı, imar ihyanın tamamlandığı tespitine yer verilmiştir.
Dava konusu Artvin ili, Yusufeli ilçesi, ... köyü çalışma alanında bulunan dava ve temyize konu 109 ada 4 parsel sayılı 530,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz ham toprak vasfıyla Hazine adına tespit ve tescil edilmiş; taşınmazın kadastro tespit tarihinin 08.10.2001 olduğu anlaşılmıştır.
Hal böyle olunca; İlk Derece Mahkemesince imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı 1983 yılından, kadastro tespit tarihi olan 2001 yılına kadar 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddelerinde öngörülen 20 yıllık zilyetlik süresinin dolmadığı ve buna bağlı olarak, davacı lehine zilyetlik yoluyla iktisap koşullarının gerçekleşmediği gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken, delillerin takdirinde hataya düşülerek yazılı gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmiş olması hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Hazine vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.