"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/179 E., 2021/136 K.
HÜKÜM : Kısmen Kabul - Kısmen Ret
Taraflar arasında, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda 125 ada 1 ve 124 ada 11 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, 125 ada 5 parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Karar davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ...; ... Köyünde bulunan 125 ada 1 parsel, 124 ada 11 parsel ve 125 ada 5 parsel sayılı taşınmazların kadastro çalışmalarında davalı ... adına tespit ve tescil edildiğini, ancak 125 ada 1 ve 124 ada 11 parsel sayılı taşınmazların tamamının, 125 ada 5 parsel sayılı taşınmazın ise bir kısmının mirasbırakan babasından kendisine intikal ettiğini ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili, iddiaların haksız ve yersiz olduğunu, davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Doğubayazıt Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.09.2015 tarihli ve 2012/190 Esas, 2015/592 Karar sayılı kararıyla, davacı yararına zilyetlikle kazanma koşullarının oluştuğu gerekçesiyle 125 ada 1 ve 124 ada 11 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, 125 ada 5 parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 12.03.2019 tarihli ve 2016/7235 Esas, 2019/1684 Karar sayılı kararıyla; yapılan inceleme, araştırma ve uygulamanın hüküm vermeye yeterli bulunmadığı, taşınmazın evveliyatı, kullanım süresi ile niteliğini ve varsa üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde, mahkemece hava fotoğraflarından yararlanılmadığı ve mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının doğruluğun bu yolla denetlenmediği, eksik ve yetersiz incelemeye dayalı olarak hüküm verilmesinin doğru olmadığı belirtilerek karar bozulmuştur.
B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Doğubayazıt 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.03.2021 tarihli ve 2019/179 Esas, 2021/136 Karar sayılı kararıyla, davacı lehine zilyetlikle mülk edinim koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle 125 ada 1 ve 124 ada 11 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, 125 ada 5 parsel sayılı taşınmaz yönünden ise, mahkemenin ilk hükmünde bu taşınmaz yönünden davanın reddine karar verildiği, anılan kararın davacı tarafça temyiz edilmeyip, sadece davalı ... vekili tarafından temyiz edildiği, bu durumda bu taşınmaz yönünden davalı ... lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, eksik inceleme ile hüküm verildiğini, bozma ilamının gereklerinin tam olarak yerine getirilmediğini,taşınmazın niteliği gereği devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu, mahalli bilirkişi ve tanık anlatımlarının maddi gerçeği yansıtmadığını, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin de hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastrodan önceki hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü ve 17 nci maddeleri, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1'inci maddesi
3. Değerlendirme
1.Dosya içeriği ve toplanan delillerden; kadastro sonucu ... köyü çalışma alanında bulunan, temyize konu 124 ada 11 ve 125 ada 1 parsel sayılı 39.988,12 ve 7.229,05 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğu belirtilerek davalı ... adına hamtoprak vasfıyla tespit ve tescil edilmiştir. Davacı ... tarafından irsen intikal ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanılarak 124 ada 11 ve 125 ada 1 parsel sayılı taşınmazlar hakkında, tapu iptal ve tescil istemiyle dava açılmış, mahkemece bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda dava konusu taşınmazlar üzerinde davacı lehine zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleştiği kabul edilerek 125 ada 1 ve 124 ada 11 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
2. Hemen belirtilmelidir ki; Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmediği gibi, yapılan araştırma ve inceleme de hüküm kurmak için yeterli bulunmamaktadır.
Somut olayda; hükmüne uyulan bozma ilamında taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin ekonomik amaca uygun olarak zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesi gereğine değinildiği halde taşınmazın önceki ve şimdiki niteliği ile ekonomik amaca uygun zilyetliğin ne zaman başladığı ve nasıl sürdürüldüğü hususları belirlenmemiştir. Bununla birlikte komşu parsel kayıtları getirilmemiş, ziraat bilirkişisinin ve harita mühendisi bilirkişisinin yetersiz bilirkişi raporu esas alınarak karar verilmiştir. Mahkemece yüzeysel beyan ve raporlara itibar edilmesi doğru değildir.
3. Ayrıca, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesinde aynı çalışma alanı içerisinde zilyetlikle edinilebilecek azami taşınmaz miktarları belirtilmiş olup Mahkemece davacı tarafça eklemeli zilyetliğe dayanıldığı halde, davacı ... mirasbırakanları yönünden senetsiz araştırması yapılmamış olması da isabetsizdir.
4. Hâl böyle olunca; Mahkemece doğru sonuca ulaşılabilmesi için davacı ... mirasbırakanları yönünden ilgili tapu ve kadastro müdürlükleri ile adliye yazı işleri müdürlüğünden daha önce senetsizden edindikleri sulu ve kuru taşınmaz miktarları sorulmalı, komşu parsel kayıtları, var ise dayanak kayıtları ve tedavülleri ile birlikte getirtilmeli, Mahkemece mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişinin katılımı ile yeniden keşif yapılmalı; yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından taşınmazın öncesinde kime ait olduğu, kimden kime kaldığı, kim tarafından ne zamandan beri ve ne şekilde kullanıldığı, sınırlarında zamanla genişleme olup olmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanlar arasında çelişki oluşması halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalıdır.
Ziraat mühendisi bilirkişi kuruluna çekişmeli taşınmaz üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığını, ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü, çekişmeli taşınmazın toprak yapısı ve niteliğini, zirai durumunu, kullanım durumunu ve zilyetlik şekli ve süresini kesin olarak belirleyen, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olabilecek yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, önceki raporlar arasındaki çelişkiyi giderir şekilde komşu parsellerle karşılaştırmalı ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir ayrıntılı ve gerekçeli rapor düzenlettirilmelidir.
Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kuruluna hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde inceleme yaptırılarak, çekişme konusu taşınmazın sınırlarını ve önceki ile şimdiki niteliği, arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren olduğu, imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı, kullanıma ara verilip verilmediği, sınırlarda zamanla genişleme olup olmadığı hususlarında ve önceki raporlar arasındaki çelişkiyi giderir şekilde rapor hazırlattırılmalıdır.
Fen bilirkişisinden ise keşfi izlemeye ve bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye elverişli rapor alınarak toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmeden, bu hususlar göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmiş olması isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
13.02.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.