"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1553 E., 2022/1636 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Kabul- Karar Kaldırılarak Dava Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bulancak 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/33 E., 2022/97 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince kayıt maliki davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar ... ve ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılıp gerekçesi değiştirilmek suretiyle yeniden hüküm kurularak davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar ... ve ... vekili tarafından duruşma istekli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 17.10.2023 Salı günü duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde, temyiz eden davalılar ... vd. vekili Avukat ... geldi, temyiz edilen davacılar ... vd. vekili gelmedi, gelen vekilin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi. Temyiz dilekçesinin kabulü ile önceki geri çevirme kararı ile getirtilen evraklarla birlikte ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; mirasbırakanları ...’ın, ... Noterliğinin 19.11.1962 tarihli ve 4633 yevmiye nolu vekaletnamesi ile kardeşi olan davalıların mirasbırakanı ...’ı vekil tayin ettiğini, vekil ...’in ise mirasbırakanları ...’in 406 parsel sayılı taşınmazdaki 16/48 payını oğlu olan davalı ...’a satış suretiyle devrettiğini,vekalet görevinin kötüye kullanıldığını, temlik tarihinde mirasbırakan ...’ın ölmüş olduğunu, vekalet ilişkisinin son bulduğunu, yapılan işlemlerin usulsüz ve geçersiz olduğunu ileri sürerek yapılan temlik işleminin iptali ile taşınmazın mirasbırakan adına veya miras payları oranında adlarına tesciline, olmadığı takdirde taşınmazın dava tarihindeki değerinin payları oranında davalılardan tahsiline karar verilmesini istemişler, aşamada mirasbırakan ... terekesine ... temsilci olarak atanmıştır.
II. CEVAP
Davalılar ..., ... ve ...; zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçtiğini, mirasbırakan ...’in sağlığında satış bedelini aldığını ve yaşadığı sürece bedele ilişkin hiç bir talepte bulunmadığını, vekaletnamenin ölümden sonra da geçerli olacak şekilde düzenlendiğini ve geçerli olduğunu, ...’in taşınmazın bedelini ödeyerek amcasından satın aldığını, mirasbırakanın yaşadığı sürece ... ve vekile karşı hiç bir talepte bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Bulancak 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 23.03.2022 tarihli 2021/33 Esas, 2022/97 Karar sayılı kararı ile; davacıların mirasbırakanı ...’ın çekişme konusu 406 parsel sayılı taşınmazdaki payının, ... Noterliğinin 19.11.1962 tarih 4633 yevmiye nolu vekaletnamesi ile vekil tayin ettiği ... tarafından 03.05.1994 tarihinde oğlu olan davalı ...’e devredildiği, mirasbırakanın 01.01.1979 tarihinde öldüğü, vekaletnamede geçerlilik süresi bulunmamakla birlikte vekalet ilişkisinin ölümden sonra da devam edeceğine dair kayıt içermediği, vekalet ilişkisinin ölümle son bulduğu, tescilin yolsuz hale geldiği gerekçesiyle kayıt maliki davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ve ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar ... ve ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, vekaletnamenin 1962 yılında düzenlendiğini, vekaletnamede ölümden ve hatta medeni hakların kaybından sonra dahi geçerli olacağının belirtildiği,vekaletnameden sonra ...’in 17 yıl daha yaşadığını, vekileden ... ile vekil ...’in kardeş olduklarını, vekaletin verilmesinden sonra vekil eden ...’in taşınmaz ile ilgi ve alakasını tamamen kesmiş olduğunu, ölümüne kadar geçen 17 yıl içerisinde taşınmaza hiç gelmediğini ve hiç bir hak talep etmediğini, taraflar arasında hiç bir ihtilafın meydana gelmediğini, mirasbırakan ...’in ölümünden sonra satışın yapılmış olmasının muvazaa ya da vekalet görevinin kötüye kullanılması olarak değerlendirilemeyeceğini, vekil edenin sağlığında hiç bir maddi ve manevi talepte bulunmadığını, bunun da vekil edenin tüm haklarını aldığının karinesi olduğunu, taşınmazın fiilen teslimden 60 yıl, satışın yapılmasından geçen 50 yıldan sonra davanın açılmasında iyi niyet bulunmadığını, davacı tarafın hükümden sonra vekalet ücretine ilişkin kısım için hükmün tamamlanmasını isteyemeyeceğini, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirtirek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 30.11.2022 tarihli ve 2022/1553 E., 2022/1636 K. sayılı kararıyla; Mahkeme vekalet sözleşmesinin ölümle son bulduğundan geçersiz vekalet sözleşmesine dayalı devir işleminin iptaline ve davanın kabulüne karar vermiş ise de temlike konu vekaletnamede, vekalet sözleşmesinin ölümden sonra devam edeceği hususunun kararlaştırıldığı, mirasbırakan ...’ın bekar ve çocuksuz olarak 01.01.1979 tarihinde öldüğü, davalıların mirasbırakanı ...’ın kardeşi ...’dan aldığı vekaletnameyi mirasbırakanın ölümünden 15 yıl sonra kullanarak mirasbırakana ait taşınmazı davalı oğlu ...’e devrettiği, davalı ...’in babası ...’in vekalet görevini kötüye kullandığını bilebilecek durumda olduğu, dolayısıyla iyi niyetli kabul edilemeyeceği, sonuç itibarıyla davanın kabulüne karar verilmesinin doğru olduğu gerekçesi ile davalıların istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi Kararının kaldırılmasına ve yeniden hüküm tesisi ile anılan gerekçeyle davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar ... ve ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması ve yolsuz tescil hukuki nedenlerine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 504, 505 ve 506 ncı maddeleri; 07.12.1940 tarih 20/87 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190 ıncı maddesi; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 6 ve 705 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 1929 doğumlu mirasbırakan ...’ın 01.01.1979 tarihinde bekar ve çocuksuz olarak ölümü ile geriye mirasçı olarak davacı yeğenleri ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... ile kardeşi ...’den olan davalı yeğenleri ..., ..., ..., ... ve ... ile dava dışı yeğenlerinin kaldığı, mirasbırakan ... ile dava dışı ... ve ...’ın ... Noterliğinin 19.11.1962 tarih 4633 yevmiye nol.'u vekaletnamesi ile Piraziz ilçesinde bulunan taşınmazlarının intikal, taksim ve satış işlemleri için ...’ın kardeşi ve davalıların babası olan ...’ı vekil tayin ettikleri, vekil ...’ın mirasbırakan ...’ın dava konusu 406 parsel sayılı 8.880 m² fındık bahçesi niteliğinde olan taşınmazdaki 1/3 payını mirasbırakan ...’ın ölümünden sonra 03.05.1994 tarihli, 250 yevmiye nolu akitle davalı oğlu ...’a satış suretiyle devrettiği, temlik işlemine dayanak teşkil eden Bulancak Noterliğinin 19.11.1962 tarih 4633 yevmiye nolu vekaletnamesinde, vekaletin ölümden sonra veya medeni hakların kullanılması yeteneğinin kaybedilmesi halinde dahi hüküm ifade edeceğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Hemen belirtilmelidir ki; 07.12.1940 tarih 20/87 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da vurgulandığı üzere, aksi taraflarca kararlaştırılmadıkça, yahut halin icabından anlaşılmadıkça temsil yetkisi, mümessilin (vekilin) veya temsil edilenin (vekil edenin) ölümü, gaiplik hükmünün ilanı veya vekil ya da vekil edenin yahut her ikisinin iflas ilan etmeleri veyahut da medeni hakların kullanılması yeteneğinin kaybedilmesi gibi hallerde son bulur. Ancak, aksi taraflarca kararlaştırıldığında temsil yetkisinin vekil edenin ölümünden sonra da devam edeceği açıktır.
2. Somut olayda, mirasbırakan ... tarafından kardeşi ...’e verilen vekaletnamede ölüm halinde dahi vekalet ilişkisinin devam edeceğine ilişkin düzenleme bulunduğu, bu durumda ölüm ile vekalet ilişkisinin son bulmayıp temsil yetkisinin devam ettiği ve vekaletnamenin geçerli olduğu, bu vekaletname ile yapılan devir işleminin de geçerli olup bu durumun yolsuz tescil oluşturmayacağı açıktır.
Bununla birlikte, eldeki vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuki nedenine dayalı davanın niteliği gereği, ispat külfetinin davacıda bulunduğu, davacı tarafından ise davasını ispata yarar herhangi bir delil bildirilmediği, davalı tanıklarının ise ...’ın 1960’lı yıllarda taşınmazdaki payını kardeşi ...’e sattığını, o tarihten beri de taşınmazı ...’ın kullandığını, ...’in ... köyünde yaşadığını, dava konusu taşınmazı sattıktan sonra da taşınmazda hiç bir hak iddiasında bulunmadığını, taşınmazın ... tarafından kullanımı nedeniyle taraflar vaya mirasbırakanları arasında hiçbir tartışma yaşanmadığını beyan ettikleri, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, vekil edenin iradesinin taşınmazdaki payının satışı yönünde olduğu, vekaletnamenin de bu amaçla verildiği, davacı tarafça iddianın ispat edilemediği anlaşılmaktadır.
3. Hâl böyle olunca; davacıların iddialarını HMK’nın 190 ıncı ve TMK’nın 6 ncı maddeleri uyarınca kanıtlayamadığı, temlikin vekil edenin iradesine uygun olup vekalet görevinin kötüye kullanılmadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca gelen temyiz eden davalılar vekili için 17.100,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacılardan alınmasına,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.