"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/718 E., 2023/549 K.
HÜKÜM : Kısmen Kabul
Taraflar arasında görülen müdahalenin önlenmesi ve kal davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı, davacı Hazine vekili ve davalı ... Turizm Otelcilik İşl. ve İnş. San. Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine vekili; davalı ... Turizm Otelcilik İşl. ve İnş. San. Tic. A.Ş. tarafından 2447 parsel sayılı taşınmazın önüne isabet eden dava konusu Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki kıyının ve deniz yüzeyinin gölgelik, kıyı düzenlemesi şeklinde inşaat işi ve 2 adet iskele yapılarak işgal edildiğinin İdarece yapılan denetimde tespit edildiğini, yine davalı ... ve ... İşl. Taah. Tur. Tic. Ltd. Şti.’nin de aynı yerde bazı müdahalelerle iskele yapmak suretiyle anılan yerleri işgal ettiğinin tespit edildiğini ileri sürerek davalıların kıyı vasfındaki alana ve deniz yüzeyine yönelik müdahalelerinin menine ve taşınmaz üzerindeki tüm muhdesatların kaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Turizm Otelcilik İşl. ve İnş. San. Tic. A.Ş. vekili; zilyetliğe ilişkin davada sulh hukuk mahkemelerinin görevli olduğunu, dava konusu yerlerin davalı tarafından 10 yılı aşkın süredir kullanıldığını ve 2001 yılından beri ecrimisil ödendiğini, davanın zamanaşımı süresinde açılmadığını, dosyada kıyı-kenar çizgisinin kesinleştiğine ilişkin belge bulunmadığını, davalı Şirket kamu hizmeti gördüğünden kamu yararına aykırı yapılaşmanın bulunmadığını, gölgelik ve şezlongların müdahalenin menine konu edilecek taşınmaz niteliğinde yapılaşma sayılamayacağını, bu muhdesatların taşınabilir ve mevsimlik olduğunu, 2 adet iskelenin ise davalı tarafından yapılmayıp önceden de var olan ve sahil güvenlik botlarının yanaştığı kamu kullanımına açık iskeleler olduğunu, 3621 sayılı Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 12. ve 13. maddelerinde Turizmi Teşvik Kanunu’na göre turizm bölgelerinde yapılabilecek tesislerin belirlendiğini, bu nedenle kıyıda uygulama imar planı bulunup bulunmadığının tespit edilmesi gerektiğini, davalının anılan kanundan yararlandığını, kıyıdan yararlanmanın hakkı olduğunu, bu tesislerin özelliği gereği kıyıdan başka yerde yapılmasının mümkün olmadığını, kal'i istenen iskelelerle ilgili olarak izinlerinin bulunduğunu ve kurum yazışmalarının tamamlanmasının beklendiğini, Bodrum Belediye Başkanlığı İmar Müdürlüğü İmar Planı suretinde de bu durumun mevcut bulunduğunu, 2001 yılı için şezlong alanı ve iskele için ecrimisil tahakkuk ettirilmiş olmasının da bu bölümün mevzuata uygun kullanıldığını göstereceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı ... ve ... İşl. Taah. Tur. Tic. Ltd. Şti vekili; davalı Şirketin dava konusu alanda işgalinin bulunmadığını, diğer davalı ile su sporları konusunda yapılan sözleşmenin 2005 sezon sonunda sona erdiğini, 2006 sezonunda su sporları faaliyetinin bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1. Mahkemece; davalının kıyı-kenar çizgisi içerisindeki alana tecavüz ettiğinin sabit olduğu, davalı tarafın müdahaleyi haklı kılacak bir sebep öne sürmediği, yapılan müdahale sonucu dava konusu alandan kamunun yararlanmasının engellendiği gerekçesiyle 02.12.2008 tarihli bilirkişi raporu ve ekindeki krokiye göre mülkiyet sınırının dışındaki bir kısım (21, 22, 23, 24, 25, 27, 29, 30, 16, 31, 32, 26, 28 ile gösterilen yerler) bölüme davalı tarafından yapılan tecavüzün menine ve muhdesatın kaline, mülkiyet sınırı içerisinde bulunan 7, 13, 15, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 18, 19, 20 ile gösterilen bölümler hakkındaki davanın reddine karar verilmiş, kararın davacı Hazine vekili ve davalı ... Turizm Otelcilik İşl. ve İnş. San. Tic. A.Ş. vekili tarafından temyizi üzerine Dairece; Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki kıyı-kenar çizgisi içerisinde kalan yere davalının taş duvar, yol, güneşlenme terası, sabit şemsiyeli gölgelik, iskele ve benzeri şeyler yapmak suretiyle müdahale ettiğinin toplanan delillerle saptandığı, mevcut yapılanma için izin başvurusunda bulunulduğu, dosyaya “ön izin sözleşmesi” başlıklı belge fotokopisinin sunulduğundan bahsedilerek dava konusu yapılanma bakımından Kıyı Yasası'nın ilgili hükümleri çerçevesinde tüm koşulların gerçekleşip gerçekleşmediğinin açıklığa kavuşturulması, ondan sonra bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararı bozulmuş, Mahkemece; bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, davanın kısmen kabulü ile, 17.10.2016 tarihli raporda kıyı-kenar çizgisi içerisinde kaldığı belirlenen (A), (B), (D), (E), (G), (H), (L), (S), (P) harfleri ile gösterilen bölümlere yönelik haksız müdahalenin men'i ve muhdesatın kaline, mülkiyet sınırı içerisinde kaldığı belirlenen ve (C), (F), (I), (İ), (N), (O), (R) ve (V) harfleri ile gösterilen bölümler ile kıyı-kenar çizgisi içerisinde kalmakla birlikte ruhsatlı olduğu anlaşılan (K) harfli iskeleye yönelik davaların reddine karar verilmiştir. Karara karşı süresi içinde davacı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 28.03.2022 tarihli ve 2021/9578 Esas, 2022/2492 Karar sayılı kararı ile; bilirkişi raporunda (K) harfi ile gösterilen iskelenin usulünce yapıldığı, yasal izinleri mevcut olduğundan bu iskeleye ilişkin talebin reddine karar verilmesinin, ayrıca kıyı-kenar çizgisi içerisinde ve taşınmazın mülkiyet çizgisi dışında kalan talebe konu alanlara ilişkin müdahalenin men'i kararının da doğru olduğuna değinilmiş, bilirkişi raporunda (S) ile gösterilen yerin mülkiyet çizgisi içerisinde kaldığı anlaşılmış ise de bu kısma ilişkin olarak kurulan kabul hükmünün temyiz edenin sıfatı dikkate alınarak bozma konusu yapılmadığından bahsedilmiş, ancak bilirkişi raporunda (M) harfi ile gösterilen iskele hakkında olumlu veya olumsuz bir hüküm kurulmadığı gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
3. Mahkemenin 27.09.2023 tarihli ve 2022/718 Esas, 2023/549 Karar sayılı kararıyla; bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, (M) ile gösterilen kısım yönünden bilirkişilerden ek rapor alınarak ve bozma konusu yapılmayan hususlara ilişkin aynı şekilde hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulü ile kıyı-kenar çizgisi içerisinde kaldığı belirlenen (A), (B), (D), (E), (G), (H), (L), (S), (P) harfleri ile gösterilen bölümlere yönelik haksız müdahalenin men'i ile muhdesatın kal'ine; mülkiyet sınırı içerisinde kaldığı belirlenen ve (C), (F), (I), (İ), (N), (O), (R) ve (V) harfleri ile gösterilen bölümler ile kıyı-kenar çizgisi içerisinde kalmakla birlikte ruhsatlı olduğu anlaşılan (K) harfli iskeleye yönelik davanın reddine; kıyı-kenar çizgisi içerisinde kaldığı belirlenen (M) harfi ile gösterilen bölüme yönelik haksız müdahalenin men'i ile muhdesatın kal'ine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili ve davalı ... Turizm Otelcilik İşl. ve İnş. San. Tic. A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın tümden kabulüne karar verilmesi gerekirken kısmen reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, (C), (F), (I), (İ), (N), (O), (R) ve (V) harfleri ile gösterilen bölümlerin mülkiyet sınırları içerisinde kalsa bile kıyı-kenar çizgisinin deniz tarafında olduğunu, (K) harfli iskelenin kullanım izni bulunmadığını, ön izni bulunsa bile bu iznin yıkım kararı alınmasına engel olmadığını, yapılan işgallerin mevzuata aykırı olduğunu, müdahalelerin yasal hale gelmediğini, eksik inceleme ve araştırma ile karar verildiğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Turizm Otelcilik İşl. ve İnş. San. Tic. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, taleple bağlılık ilkesi gözardı edilerek talep edilen alanlar için değil, otelin kurulu olduğu bütün alan yönünden inceleme ve değerlendirmeye dayanan bilirkişi raporu esas alınarak hüküm tesis edildiğini, maddi hata ve çelişkiler içeren kararın hukuka aykırı olduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu (kıyı-kenar çizgisi içerisinde) iddia edilen taşınmaza elatmanın önlenmesi ve kal istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Anayasa’nın "Kıyılardan yararlanma" başlıklı 43. maddesi,
3621 sayılı Kıyı Kanunu'nun 4, 5, 6. ve 9. maddeleri,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 715. maddesi,
13.03.1972 tarihli ve 7/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı,
28.11.1997 tarihli ve 5/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı.
3. Değerlendirme
1. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; Muğla ili, ... ilçesi, ... Mahallesinde bulunan dava konusu yerin Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu ve düzenlenen bilirkişi raporlarına göre kıyı-kenar çizgisi içerisinde kaldığı anlaşılmaktadır.
2. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3/2. maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (HUMK) uygulanacağı davalar yönünden HUMK'un 428. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
3. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine vekilinin ve davalı ... Turizm Otelcilik İşl. ve İnş. San. Tic. A.Ş. vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13. maddesinin "j" bendi gereğince davacı Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı 8.144,00 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına,
Dosyanın Bodrum 2. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
09.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.