"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/195 E., 2023/327 K.
HÜKÜM : Ret
Taraflar arasındaki tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece verilen karar Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın reddine, 06.12.2022 tarihli fen bilirkişisi raporunda Osmaniye ili, .... ilçesi, .... köyü, 190 ada 1 ve 197 ada 13 parselin devamındaki (D), (F), (G) ile gösterilen tescil harici taşınmazın TMK'nın 713/6. maddesi gereğince davalı Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
Mahkeme kararı asli müdahiller vekili ve davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Adana ili, .... ilçesi, .... köyünde bulunan 189 ada 1, 190 ada 1 ve 197 ada 13 parsel sayılı taşınmazlar arasındaki yaklaşık 4.000 m² yüz ölçümündeki tescil harici taşınmazın 50 yılı aşkın bir süredir davacı ... ve dava dışı .....'ın zilyetliği altında bulunduğunu, dava dışı ....'nin taşınmazdaki zilyetliğini 2009 yılında davacıya satarak devrettiğini belirterek tescil harici taşınmazın davacı adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asli Müdahiller ... ve ... vekili 19.02.2014 havale tarihli dilekçesi ile; dava konusu taşınmazda asli müdahillere ait yaklaşık 3 dönümlük yerin davacı ... tarafından işgal edildiğini belirtmiş ve asli müdahillerin zilyetliği altında olan yerlerin asli müdahiller adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 02.12.2015 tarihli ve 2012/95 Esas, 2015/752 Karar sayılı kararı ile; teknik bilirkişi raporunda (F) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümü üzerinde davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği, aynı raporda (G) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümü üzerinde ise müdahiller yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleşmediği, ancak müdahale davasının süresinde açılmadığı gerekçeleri ile davacının davasının kısmen kabulüne, 30.11.2015 havale tarihli fen bilirkişi raporunda (F) harfi ile gösterilen 4.231,72 metrekarelik taşınmaz bölümünün tarla vasfıyla davacı adına tapuya kayıt ve tesciline; müdahillerin davasının ise reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asli müdahiller vekili ve davalı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 17.04.2019 tarihli ve 2016/8476 Esas, 2019/2838 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece yapılan araştırmanın eksik olduğu belirtilerek hava fotoğraflarından ve komşu parsellere ait kadastro tutanak ve dayanaklarından yararlanılmak, jeolog bilirkişiden ve 3 kişilik ziraat bilirkişisinden rapor alınmak suretiyle taşınmazla ilgili zilyetlik araştırması yapılması gereğine değinilerek hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bilirkişi raporuna ekli krokide (F) ve (G) harfleri ile gösterilen taşınmazların ziraat bilirkişileri raporunda taşınmazların yerleşim yeri ve avlusu olarak kullanıldığı, imar-ihyaya ihtiyaç duyulan yerlerden olmadığı, ziraat bilirkişisi raporunda imar-ihya faaliyetlerinin tamamlanmamış olduğunun tespit edildiği, ziraat bilirkişisi raporunda (D) harfi ile belirtilen alanın imar-ihya çalışmalarının tamamlandığından söz edilmiş ise de fen bilirkişisi raporunda imar-ihyanın tamamlanmadığının belirtildiği, kazandırıcı zamanaşımı yoluyla taşınmaz iktisabına ilişkin yasal koşulların oluşmadığı, imar-ihyaya ihtiyaç duyulmayan alanlarda zilyetlikle kazanım koşulları açısından yapılan değerlendirmede ise taşınmazın 1960'lı yıllarda yapılan kadastro çalışmasında tescil harici bırakıldığı,1986-1998-1999 yılı hava fotoğraflarında (G) ve (F) ile belirtilen alanların tarım arazisi olarak kullanıldığı, (D) harfi ile belirtilen yerin çalılık bitki örtüsü ile kaplı olduğu, bilirkişi raporlarında zilyetlikle kazanım koşulları sağlanıyor olsa da alınan tanık ve mahalli bilirkişi beyanlarından davacı ve asli müdahillerin zilyetlikle kazım koşullarını sağlar zilyetliklerinin mevcut olup olmadığı hususunda her türlü şüpheden uzak bir kanaat oluşmadığı gerekçesi ile davacı ve asli müdahillerin davası reddedilmiş, (D), (F), (G) ile gösterilen taşınmaz bölümlerinin TMK'nın 713/6. maddesi gereğince davalı Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asli müdahiller vekili ve davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Asli müdahiller vekili temyiz dilekçesinde; bilirkişi raporunda (G) harfi ile gösterilen bölümde müdahiller lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; lehlerine nisbi vekalet ücreti verilmesi gerektiğini, 160,00 TL'nin davacılardan alınarak kendilerine verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14. maddesi,
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713. maddesi.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucu, Adana ili Kadirli ilçesi Yusufizzettin köyünde bulunan çekişmeli taşınmaz tespit harici bırakılmıştır.
2. Mahkemece; çekişmeli taşınmaz bölümleri üzerinde davacı ve asli müdahiller lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu kanaatine kesin olarak ulaşılamadığı gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş, karar, esasa yönelik olarak asli müdahiller vekili ile yargılama giderlerine yönelik olarak davalı Hazine vekilince temyiz edilmiş; davacıya usulünce tebligat yapılmasına rağmen temyiz talebinde bulunmamıştır. Mahkemece bozmaya uyulduğu halde gerekleri tam olarak yerine getirilmemiş, yetersiz hava fotoğrafı uygulaması ile yetinilmiş, tanık ve bilirkişilerin taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğe yönelik beyanları arasındaki çelişkiler giderilmeden, taşınmazın hangi hukuki nedene dayalı olarak kime intikal ettiği ve taşınmaz bölümü üzerinde sürdürülen zilyetliğin süre ve niteliği kesin olarak belirlenmeden karar verilmiştir.
Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulamaz.
3. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, komşu parsel kayıtları ve var ise dayanak kayıtları tedavülleri ile birlikte getirtilmeli, Harita Genel Müdürlüğü WEB sitesinin harita sorgulama sayfasına girilerek taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya arasına alınmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin farklı dönemlerde çekilmiş stereoskopik ve bindirmeli hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden, bu fotoğraflardan yararlanılarak üretilmiş memleket haritaları ile en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ise ilgili kurumlardan getirtilmelidir.
4.Bundan sonra; mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik mahalli bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, daha önce dosyada görev almamış 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazın öncesi itibariyle kime ait olduğu, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği, miras yoluyla müdahil davacılara kalıp kalmadığı, özellikle imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığı hususlarında özellikle somut olaylara dayalı olarak bilgi alınmalı, dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalıdır.
5.Ziraat mühendisi bilirkişi kuruluna çekişmeli taşınmaz üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığını, ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü, çekişmeli taşınmazın toprak yapısı ve niteliğini, zirai durumunu, kullanım durumunu ve zilyetlik şekli ve süresini kesin olarak belirleyen, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olabilecek yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildiren, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
6.Jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kuruluna hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılarak çekişme konusu taşınmazın sınırlarını ve önceki ile şimdiki niteliği, arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren olduğu, imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı, kullanıma ara verilip verilmediği, sınırlarda zamanla genişleme olup olmadığı hususlarında ve önceki raporlar arasındaki çelişkiyi giderir şekilde rapor hazırlattırılmalıdır.
7.Fen bilirkişisinden ise keşfi izlemeye, bilirkişi ve tanık sözlerini denetlemeye elverişli rapor alınarak davacının aleyhine olan 31.05.2023 tarihli kararı temyiz etmediği ve davacı açısından kararın kesinleştiği de gözetilerek toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, değinilen hususlar göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmiş olması isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Asli müdahiller vekilinin ve davalı Hazine vekilinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, 6100 sayılı Kanun'un geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden asli müdahillere iadesine,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Kadirli Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
14.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.