"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/274 E., 2024/914 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Palu Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/120 E., 2023/180 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı ... vekili dava dilekçesinde; kadastro çalışmaları sırasında dava konusu 120 ada 61 (yeni 153 ada 61) ve 62 (yeni 153 ada 18 ), 146 ada 4, 310 ada 1, 315 ada 2 ve 3, 296 ada 2 (yeni 101 ada 4) parsel sayılı taşınmazların ... Bey oğlu ...Bey Vakfı adına tespit ve tescil edildiğini, oysa taşınmazların irsen intikal ve taksim suretiyle davacıya kaldığını, taşınmazların eklemeli şekilde davacı tarafından malik sıfatıyla nizasız ve fasılasız olarak zilyet edildiğini, kadastro tespiti sırasında taşınmazlara uygulanan vergi kaydının taşınmazları kapsamadığını, davalı vakfın hayrat vakfı niteliğinde olmayıp taşınmazlarda zilyetlikle iktisap koşullarının davacı lehine oluştuğunu, davalı vakfın ise zilyetliğinin bulunmadığını ileri sürerek dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
2.Birleştirilen davada davacı ...; asıl davada ileri sürülen nedenlerle 120 ada 61 (yeni 153 ada 61) ve 62 (yeni 153 ada 18 ), 310 ada 1, 296 ada 2 (yeni 101 ada 4) parsel sayılı taşınmazların tapularının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında 310 ada 1 parsel sayılı taşınmaza yönelik davasından feragat etmiştir.
II.CEVAP
1. Davalı ... Bey oğlu ...Bey Vakfı mütevellisi ... cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazların bulunduğu Arıcak ilçesinin tamamının vakıf malı olduğunu, 1958 yılında bölgede yapılan toprak tevzi çalışmaları sonucunda taşınmazların bulunduğu alanın tamamının vakıf adına tespit edildiğini, taşınmazlara kadastro tespiti sırasında uygulanan vergi kaydının taşınmazları kapsadığını, Karayolları Bölge Müdürlüğü tarafından 1993 yılında köyde yapılan istimlak çalışmaları sırasında kamulaştırma bedelinin vakfa ödendiğini, bunun da taşınmazların vakfa ait olduğunu gösterdiğini, davacının taşınmazlardaki zilyetliğinin 20 yıla ulaşmadığını, kaldı ki vakıf mallarının zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazların vakfiye kapsamında kaldığını, bu nedenle zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini, kadastro tespiti sırasında uygulanan vergi kaydının taşınmazlara uyduğunu ileri sürerek Mahkemece Toprak Tevzi Komisyonunun kararı, vakıf senedi ve taşınmazlara uygulanan vergi kaydının yöntemince uygulanması ve yapılacak yargılama sonunda davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen dava yönünden çekişmeli taşınmazların birden fazla davaya konu olduğu, yargılamalar sırasında yapılacak araştırmanın ve taşınmaz hakkında verilecek kararların birbirini etkileyeceği göz önüne alınarak taşınmazlar hakkındaki davaların birleştirilmesi, çekişmeli bazı taşınmazlarda dava dışı kişiler yararına muhdesat ve kullanım şerhi tapu kaydının beyanlar hanesinde gösterilmiş olması nedeniyle bu kişiler (ya da mirasçıları) davaya dahil edilip savunmaları alınarak 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 19/2. maddesi hükmü uyarınca karar verilmesi gereğine değinen kaldırma kararları uyarınca dava dosyaları birleştirilmek suretiyle yapılan yargılama sonucunda, asıl ve birleştirilen davalar yönünden dava konusu taşınmazların hayrat mal olmadığı, dolayısıyla zilyetlikle iktisabına yasal engel bulunmadığı, davacılar yararına zilyetlikle iktisap koşullarının bazı taşınmazlar yönünden gerçekleşmiş olduğu gerekçesiyle;
1.Asıl davanın kısmen kabulüne, dava konusu Elazığ ili, Arıcak ilçesi, ... Mahallesi tapuya kayıtlı eski 296 ada 2 parsel yeni 101 da 4 parsel sayılı taşınmazın bilirkişi raporunda (D) harfi ile belirtilen 4.359,51 metrekarelik kısmının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline, bakiye kısım yönünden davacının talebinin reddi ile bakiye kısmın tapu kaydının davalı Vakıf üzerinde bırakılmasına; dava konusu eski 120 ada 61 parsel, yeni 153 ada 61 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline, bakiye kısım yönünden davacının talebinin reddi ile bakiye kısmın tapu kaydının davalı Vakıf üzerinde bırakılmasına; dava konusu eski 120 ada 62 parsel, yeni 153 ada 18 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline, bakiye kısım yönünden davacının talebinin reddi ile bakiye kısmın tapu kaydının davalı Vakıf üzerinde bırakılmasına; 146 ada 4, 310 ada 1, 315 ada 2, 315 ada 3 parsel sayılı taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline,
2. Birleştirilen dava yönünden eski 296 ada 2 parsel, yeni 101 da 4 parsel sayılı taşınmazın bilirkişi raporunda (D) harfi ile belirtilen 4.359,51 metrekarelik kısmının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile (asıl dosyada verilen hüküm sonrasında davalı vakıf üzerinde bırakılan tapu kaydının) davacı ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline, bakiye kısım yönünden davacının talebinin reddine; eski 120 ada 61 parsel, yeni 153 ada 61 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile (asıl dosyada verilen hüküm sonrasında davalı vakıf üzerinde bırakılan tapu kaydının) davacı ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline, bakiye kısım yönünden davacının talebinin reddine; eski 120 ada 62 parsel, yeni 153 ada 18 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile (asıl dosyada verilen hüküm sonrasında davalı vakıf üzerinde bırakılan tapu kaydının) davacı ... adına 1/2 hisse oranında tapuya kayıt ve tesciline, bakiye kısım yönünden davacının talebinin reddine; çekişmeli 310 ada 1 parsel sayılı taşınmaz yönünden davacının talebinin feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı ... Müdürlüğü vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine; Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamına, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerekçeye, mevcut delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, her ne kadar ... Bey oğlu ...Bey Vakfının niteliğine dair Mahkeme tarafından ayrıca bilirkişi incelemesi yaptırılmamış ve vakfiye kapsamı tayin edilmemiş ise de gerek dosya içerisindeki Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazı cevabına, gerekse aynı Vakıf ile ilgili olarak Yargıtay denetiminden geçmiş pek çok emsal dosya bulunmasına, bu itibarla adı geçen Vakfın doğrudan doğruya hayrat vakıflardan olmayıp İcare-i Vahideli akarından istifade olunan mülhak, sahih ve zürri bir vakıf olduğunun hükmen kabul edilmiş olmasına ve vakfedilmiş malları doğrudan hayrat mal olmadığından zamanaşımı zilyetliği yoluyla kazanılabilecek nitelikte bulunmasına, vakıf mallarının zilyetlikle kazanımını yasaklayan ilk düzenleme olan 903 sayılı Kanun’un yürürlüğünden önce 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesindeki şartların davacı taraf yararına oluştuğunun anlaşılmasına göre davalı ... Müdürlüğü vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri hususları tekrar ettiklerini, Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazların davalı vakfın vakfiyesinin kapsamında kaldığını, bu nitelikteki taşınmazların zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini, taşınmazların bulunduğu yerde yapılmış olan toprak tevzi çalışmalarına ilişkin evrakın ve öncesine ilişkin hava fotoğraflarının dosya arasına alınıp incelenmediğini, davacılar yararına zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğunun ispat edilemediğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
1. Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. Kadastro sonucu Elazığ ili, Arıcak ilçesi, Halil Yavuz Mahallesi 120 ada 61 ve 62 parsel, 146 ada 4 parsel, .... Mahallesi 310 ada 1 parsel, 315 ada 2 ve 3 parsel, 296 ada 2 parsel sayılı taşınmazlar vergi kaydı nedeniyle .... Bey oğlu .... Bey Vakfı adına tespit ve tapuya tescil edilmiş; ....Mahallesi eski 120 ada 61 ve 62 parselin (yeni 153 ada 61 ve 18 parsel) Hasan evlatları Hüseyin ve ...'in, 146 ada 4 parselin .... oğlu ....'in, ... Mahallesi 310 ada 1 parselin ....oğlu ....'in kullanımında olduğu, 315 ada 2 parsel üzerindeki ev ve ahır ile 315 ada 3 parsel üzerindeki ev ve dükkanın Hasan oğlu ...'e ait olduğu tapu kaydının beyanlar hanesine şerh edilmiştir.
3.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... Müdürlüğü vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebepler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
7531 sayılı Yasa'nın 20. maddesi uyarınca değiştirilen 5737 sayılı Yasa'nın 77. maddesi uyarınca davalı ... Genel Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,22.01.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.