"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/304 E., 2023/275 K.
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; mirasbırakan babası ...’ın üzerinde altı adet bağımsız bölümden oluşan bina bulunan 1028 ada 28 parsel sayılı taşınmazını 1/2’şer paylarla davalı oğulları ... ve ...’ye satış suretiyle temlik ettiğini, temlik tarihinden önce taşınmazdaki kat mülkiyetinin terkin edildiğini, temlik işleminden sonra ise tekrar taşınmazda kat irtifakı kurulduğunu, 1 ve 2 no.'lu bağımsız bölümlerin davalı ..., 3 ve 4 no.'lu bağımsız bölümlerin davalı ..., 5 ve 6 no.'lu bağımsız bölümlerin ise 1/2’şer paylarla davalı ... ve ... adına tescil edildiğini, tüm işlemlerin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı, bedelsiz ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile miras payı oranında adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar; iddiaların haksız ve yersiz olduğunu, mirasbırakanın yurt dışında işçi olarak çalıştığını ve emekli olduğunu, eşi öldükten sonra tekrar evlenmek istemesi üzerine kandırıldığını ve birikimlerini harcadığını, paraya ihtiyaç duyması nedeniyle tapu kayıtlarına göre ve fiili olarak da boş arsa niteliğindeki taşınmazı toplamda 112.000,00 TL bedelle kendilerine sattığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Trabzon 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19.04.2022 tarihli ve 2019/358 E., 2022/94 K. sayılı kararı ile; mirasbırakanın dava konusu taşınmaz dışında terekesinde bir çok taşınmazı ile aktif mevduat hesabının bulunduğu, mirasbırakanın maddi olarak sıkıntıda olması nedeniyle taşınmazını davalılara sattığı, temlik tarihinde taşınmazın arsa niteliğinde olup taşınmaz üzerindeki binanın davalılar tarafından inşa edildiği, mirasbırakanın davacı ile arasında husumet bulunmadığı, ayrıca mirasbırakanın eşinin bakımı için tutulan bakıcı parasının davalılar tarafından ödendiği, davacı tarafça temlikin mal kaçırmak amacıyla yapıldığı iddiasının ispat edilemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 07.07.2022 tarihli ve 2022/956 E., 2022/961 K. sayılı kararıyla; dava konusu olayda ispat yükünün davacı tarafta olduğu, davacının mirasbırakanın kendisinden mal kaçırmasını gerektirecek somut bir vakıa ileri sürmediği gibi davacı tanıklarının temlikin mal kaçırma amacıyla yapıldığına dair somut yorum yollu olmayan ve başkaca taşınmazlara dair ayrıntılı bilgiyi de ihtiva eden bir beyanda bulunmadıkları, İlk Derece Mahkemesi kararında davanın esasıyla ilgili hükme etki edecek tüm delillerin toplandığı, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği, ihtilafın doğru olarak tanımlandığı, kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 inci maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 23.05.2023 tarihli ve 2022/6254 E., 2023/2833 K. sayılı kararıyla; “...Somut olaya gelince; Mahkemece dinlenen davacı tanıkları mirasbırakanın maddi durumunun iyi olduğunu, taşınmaz satmaya ihtiyacı olmadığını, davalı tanıkları ise, mirasbırakanın maddi ihtiyacı nedeni ile taşınmazını davalılara sattığını beyan etmişlerdir. Davalılarca taşınmazın bedeli karşılığı satın alındığı ve satış tarihinde mirasbırakanın hesabına 56.000,00'er TL havale edildiği belirtilerek buna ilişkin banka dekont örnekleri sunulsa da satış tarihi itibariyle taşınmazın keşfen belirlenen arsa değerinin 355.512,00 TL olduğu, davalıların satış için ödediklerini beyan ettikleri bedel ile taşınmazın satış tarihi itibariyle keşfen belirlenen değeri arasında fahiş fark bulunduğu, mirasbırakanın çekişme konusu taşınmazı temlik tarihinden 6 gün önce de toplam 13 adet taşınmazını 1/2’şer paylarla davalı oğullarına devrettiği, yine mirasbırakanın temlik tarihinden sonra da başka bir taşınmazını davalı oğullarına devrettiği, mirasbırakanın geriye sadece mesken niteliğinde bir adet taşınmazının kaldığı, mirasbırakanın mal varlığının tamamına yakınını davalı oğullarına temlik ettiği, temlikin diğer mirasçılardan mal kaçırma amacıyla yapıldığı anlaşılmaktadır.Hâl böyle olunca; davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi doğru değildir.” gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilamındaki gerekçeler benimsenmek suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, mirasbırakan tarafından davalılara yapılan başka temliklerin de olmasının, dava konusu taşınmazın temlikinin muvazaalı olduğu anlamına gelmeyeceğini, bu durumun davanın ispatına dayanak sayılamayacağını, kaldı ki mirasbırakan tarafından davalılara yapılan dava dışı devirler nedeniyle de davalıların mirasbırakana yüklü miktarda bedel ödediklerini, mirasbırakanın ölümü üzerine banka hesabında bulunan paralardan davacının da miras payını aldığını, mirasbırakanın işadamı olmadığını, yurt dışında çalışarak emekli olmuş bir kişi olduğunu, dava konusu taşınmaz üzerindeki binanın tehlike arzetmesi nedeniyle mirasbırakan tarafından yıktırıldığını, bu dönemde mirasbırakanın eşi de yatalak olduğundan mirasbırakanın kendisi ve eşine bakması için iki yardımcı tuttuğunu, mirasbırakanın dava konusu taşınmaz üzerine yeni bina yapacak durumu olmaması ve paraya ihtiyacı da olması nedeniyle dava konusu taşınmazı davalılara sattığını, mirasbırakanın boş arsa vasfındaki taşınmazı davalılara toplamda 112.000 TL‘ye sattığını, davalılarca da taşınmaz bedelinin banka yoluyla ödendiğini, taşınmaz üzerindeki binayı davalıların yaptırdığını, mirasbırakanın davacıdan mal kaçırmasını gerektirecek bir durum olmadığını, kesin delil olarak dayanılan yemin teklif etme hakkının kullanılıp kullanılmayacağının da araştırılmamasının hatalı olduğunu, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
01.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı, 4271 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706 ncı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 237 nci ve 2644 sayılı Tapu Kanunu'nun 26 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 1950 doğumlu mirasbırakan ...’ın 02.11.2017 tarihinde ölümü üzerine, geriye mirasçı olarak davacı kızı ... ile davalı oğulları ... ve ..., dava dışı kızları ..., ... ve ... ile dava dışı oğlu ...’ın kaldığı, mirasbırakan ...’ın dava konusu 1028 ada 28 parsel sayılı 310,00 m² miktarlı arsa vasıflı taşınmazının intifa hakkını kendi üzerinde bırakarak çıplak mülkiyetini 24.08.2016 tarihinde 1/2’şer paylarla davalı oğulları ... ve ...’e satış suretiyle temlik ettiği, 16.11.2017 tarih 23522 yevmiye no.'lu işlemle taşınmazda kat irtifakı tesis edildiği, çekişme konusu 1 ve 2 no.'lu bağımsız bölümlerin davalı ..., 3 ve 4 no.'lu bağımsız bölümlerin davalı ..., 5 ve 6 no.'lu bağımsız bölümlerin ise 1/2’şer paylarla ... ve ... adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiş olup, davalılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
3. Ancak, HMK'nın 297 nci maddesine uygun olarak ve infazda tereddüt yaratmayacak şekilde veraset ilamına atıf yapılmak suretiyle davacının miras payı oranında tapu iptali ve tescile karar verilip, kalan payın davalılar üzerinde bırakılması ile yetinilmesi gerekirken, veraset ilamına atıf yapılmaksızın ve iptal edilecek pay oranı açıkça belirtilmeksizin, infaz aşamasında davalılar yönünden edinme sebebi değiştirilerek hükmen kayıt oluşturacak şekilde davalılar payı bakımından miras payı oranında yeniden tescil hükmü kurulması isabetsiz ise de anılan bu hususlar yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının değinilen yönden kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin 21.11.2023 tarihli ve 2023/304 E., 2023/275 K. sayılı kararının 1. bendinin hüküm yerinden çıkarılmasına ve yerine 1. bent olarak; " Davanın kabulü ile; Trabzon İli, Ortahisar ilçesi, ... mahallesinde 1028 Ada, 28 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 no.'lu bağımsız bölümlerin davalılar ... ve ... adına olan tapu kayıtlarının mirasbırakan ...’ın Trabzon 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2017/1435 E., 2017/1523 K. sayılı veraset ilamında belirtilen davacının miras payı oranında iptali ile davacı adına tesciline, kalan payın davalılar üzerinde bırakılmasına” cümlesinin yazılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3. Peşin alınan harcın istek halinde yatıran tarafa iadesine,
4. Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.05.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.