"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/155 E., 2023/837 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret / Kabul-Karar Kaldırılarak Dava Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gercüş Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/345 E., 2022/462 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedenine dayalı tapu iptali tescil, mümkün olmadığı takdirde bedel iadesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesi ile; Batman ili, ... ilçesi, ... köyünde bulunan dava konusu 207/1, 207/2, 207/3, 207/4, 207/5 nolu parseller, 214/1, 210/1, 209/1, 208/1, 211/1, 212/1, 213/1, 213/2, 214/2, 214/3 214/4, 214/5, 214/6, 214/7, 214/8, 214/9, 214/10 nolu parseller, 245/1, 245/2, 245/3, 245/4, 245/5, 245/6, 245/7, 245/8, 245/9, 245/11, 245/12, 245/13, 245/14, 245/15, 245/21, 245/26, 245/27, 245/28, 245/29, 245/30, 245/31, 245/32, 245/43, 245/45, 245/46, 245/47, 245/48, 245/49, 245/50, 245/51, 245/52, 245/54, 245/55, 245/56, 245/58, 245/59, 245/60, 245/61 nolu parseller, 220/1, 220/2, 220/3, 220/4, 220/5, 220/6, 220/7, 220/8, 220/9, 220/10, 220/11, 220/12, 220/13, 220/14, 220/15, 220/16, 220/17, 220/19, 220/20, 220/22, 220/56, 220/141 nolu parseller ile 221/1, 221/2, 221/3,221/4, 221/5, 221/6, 221/7, 221/8, 221/9, 221/10, 221/11, 221/12, 221/13, 221/14, 221/15, 221/16, 221/17, 221/18, 221/19, 221/20, 221/21, 221/22, 221/23,221/24, 221/25, 221/26, 221/27, 221/28, 221/29, 221/30, 221/31, 221/32, 221/33, 221/34 nolu parseller ile yine 217/1, 218/2, 218/3, 218/4, 218/5, 218/6, 218/7, 218/,8, 219/9, 218/10, 218/11, 218/12, 218/13, 218/14, 218/15, 218/16, 218/17, 218/18, 218/19, 218/20, 218/21, 218/22, 218/23, 218/24, 218/25, 218/26, 218/27, 218/28, 218/29, 218/30, 218/31, 218/32, 218/33, 218/34, 218/35, 218/36, 218/37, 218/38, 218/39, 218/40, 218/41, 218/42, 218/43, 218/44, 218/47, 218/48, 218/49, 218/50, 218/51, 218/52, 218/53, 218/54, 218/55, 218/56, 218/57, 218/58, 218/59, 218/60, 218/61, 218/62, 218/63, 141/123, 141/124, 141/225, 141/226, 141/227, 141/228, 141/229 nolu parsellerin davacıların dedesi Hardo'nun babası ...'ten davacılara miras yoluyla kaldığını, ...'in dosyaya sunulu veraset ilamına göre davacıların bu kişinin mirasçıları olduğunu, taşınmazların Osmanlı dönemine ait arazi tahrir kayıtlarında mirasbırakan ... adına kayıtlı olduğunun tespit edildiğini, buna rağmen Kadastro komisyonunca taşınmazların davalılar adına tescil edildiğini, TMK'nın 705 inci maddesi uyarınca taşınmazların tescilden önce kazanıldığını ileri sürerek davalılar adına olan tapu kayıtlarının iptali ile davacılar adına tespit ve tesciline, bu mümkün olmadığı takdirde taşınmazların bedelinin iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacılar vekili 22.08.2022 tarihli dilekçesi ile; taşınmazların keşfen belirlenen değerlerine göre bedel bakımından davayı ıslah etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine; Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 389,829,02 TL harçtan, peşin yatırılan 170,78 TL ve 97.460,00 TL tamamlama harcının mahsubu ile bakiye kalan 292.199,02 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irad kaydına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacılar vekili istinaf yoluna başvurmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili özetle; eksik araştırma ile karar verildiğini, keşifte tespit bilirkişileri, mahalli bilirkişiler ve tanıkların dinlenmediğini, davacının iddiasının tahrir kayıtlarına dayandığını, bu kayıtlara göre de taşınmazların uzun zaman evvel vefat eden ...'ten davacılara kaldığını, kararda harcın nisbi şekilde belirlenmesinin hatalı olduğunu, zira Harçlar Kanunu uyarınca davanın reddi halinde maktu harç alınacağını, aynı Kanun'un 31 inci maddesi hükmüne göre peşin alınan karar ve ilam harcının işin hitamında ödenmesi gerekenden fazla olduğunun anlaşılması halinde fazlalığın istek üzerine geri verilmesi gerektiğini, hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddi halinde de maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken nispi hükmedildiğini, kaldı ki duruşmada taşınmazların bir kısmının davalılara ait olduğu belirtilmesine rağmen tüm taşınmazların değeri üzerinden vekalet ücretine hükmedildiğini, bu durumun hak arama hürriyetini kısıtladığını belirterek belirterek kararın kaldırılması talebiyle istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkemece davanın hak düşürücü sürenin geçmiş olması sebebiyle davanın reddine dair karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, ancak davacıların tapu iptal ve tescil taleplerine ek olarak bedel iadesi talepleri yönünden gerekçe oluşturulmaması ve yargılama giderlerinin davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verildiği nazara alınmadan hesaplanmasının isabetsiz olduğu gerekçesiyle, davacılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne; Mahkeme kararının kaldırılmasına, HMK 353/1-b.2 gereğince yeniden hüküm kurulmasına, buna göre; davanın 3402 sayılı Kadastro Kanun'un 12/3 hükmü uyarınca hak düşürücü sürenin geçmiş olması nedeniyle reddine, karar tarihi itibariyle alınması gereken 269,85 TL maktu karar ve ilâm harcının davacı tarafça yatırılan toplam 97.460,00 TL harçtan mahsubu ile fazla yatırılan 97.360,93 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı tarafa iadesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; eksik araştırma ile karar verildiğini, keşifte tespit bilirkişileri, mahalli bilirkişiler ve tanıkların dinlenmediğini, davacının iddiasının tahrir kayıtlarına dayandığını, bu kayıtlara göre de taşınmazların uzun zaman evvel vefat eden ...'ten davacılara kaldığını, Mahkemece bu hususlarla ilgili hiçbir değerlendirme yapılmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil ile tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 12/3 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmazların kadastro tespit tutanaklarının 07.08.2009 tarihinde kesinleşmesi ile tapuya tescil edildiği, kadastro öncesi nedenlere dayalı olarak 24.11.2020 tarihinde açılan davanın 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 12 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen 10 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığı anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin temyiz itirazının reddiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 157,75 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,20.03.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.