"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/74 E., 2023/180 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ...; yörede yapılan kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakılan çekişmeli taşınmazı imar-ihya ettiğini ve 20 yıldan fazla süredir zilyet olduğunu ileri sürerek taşınmazın adına tapuya tescilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine; hak düşürücü sürenin geçtiğini, dava konusu edilen bölümün Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olup özel mülkiyete konu edilemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuş ve Hazine adına tescilini istemiştir.
Davalı ... Belediyesi ve Hatay Büyükşehir Belediyesi, davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İskenderun 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.07.2017 tarihli ve 2015/184 Esas, 2017/2046 Karar sayılı kararıyla; somut olayda imar-ihya ve zilyetlikle iktisap şartlarının davacı lehine oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne 02.06.2016 havale tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 1.496.63 metrekarelik kısmın davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 11.01.2018 tarihli ve 2017/677 Esas, 2018/25 Karar sayılı kararıyla; alınan bilirkişi raporlarının hüküm kurmaya elverişli olduğu, toplanan delillere göre davacı yararına zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu hususunun şüpheye yer bırakmayacak şekilde tespit edildiği, davanın kabulüne ilişkin İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1.b.1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulması üzerine, Dairenin 13.10.2021 tarihli 2021/3081 Esas, 2021/5549 Karar sayılı ilamı ile; Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu belirtilerek, doğru sonuca varılabilmesi için çekişmeli taşınmazı ve yöreyi iyi bilen, mümkün olduğunca yaşlı ve tarafsız yerel bilirkişiler, taraf tanıkları ve 3 kişilik ziraat mühendisleri kurulu, jeolog bilirkişisi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılması, mahalli bilirkişi ve tanıklardan taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldığı, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı hususları sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması; ziraatçı bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmaz üzerinde ekonomik amaca uygun zilyetlik bulunup bulunmadığı, ekonomik amaca uygun zilyetlik varsa hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğü, çekişmeli taşınmaz ile komşu taşınmazların toprak yapıları ve nitelikleri hususunda fark bulunup bulunmadığı ve çekişmeli taşınmazın niteliğini, kullanım durumunu ve zilyetlik süresini kesin olarak belirleyen, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş, komşu taşınmazlar ile arasındaki sınırları gösteren renkli fotoğraflarının eklendiği, bilimsel verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor istenilmesi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye hava ve uydu fotoğrafları tevdi edilerek hava fotoğrafı ve memleket haritası ile kadastro paftası ölçeğinin harita çizim programları aracılığıyla eşitlenmesi suretiyle çekişmeli taşınmazın konumunun çevre parsellerle birlikte harita üzerinde gösterilmesinin istenilmesi ve hava fotoğrafları ile kadastro paftası çakıştırılıp stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak çekişmeli taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğini, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu edilip edilmediğini, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte bitirildiğini ve davacı tarafça ne şekilde kullanıldığını belirtir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması; jeolog bilirkişiden dava konusu taşınmazın dere yatağı vasfında olup olmadığı, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığı ve derenin taşkın sahası kapsamında bulunup bulunmadığı ve derenin aktif olup olmadığı hususlarında rapor istenilmesi; fen bilirkişisine ise keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli ayrıntılı rapor ve kroki düzenlettirilmesi; bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gereğine değinilerek Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
2.Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda verilen yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı yararına çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu, taşınmazın imar ve ihya suretiyle tarım arazisi niteliği aldığı gerekçesiyle 17.10.2022 havale tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 1.496.63 metrekarelik taşınmazın ev ve bahçesi vasfıyla davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, davalı Hazinenin tescil isteğinin reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu ve zilyetlikle edinilemeyeceğini, taşınmaz üzerinde davacı yararına zilyetlikle iktisap koşullarının oluşup oluşmadığının tereddütsüz belirlenmediğini, dosya kapsamında yer alan bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeden karar verildiğini, taşınmazın yapısının dışarıdan toprak getirmek suretiyle değiştirilip değiştirilmediği hususunda yeteri kadar araştırma yapılmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B.Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, kadastro sırasında paftasında dere yatağı niteliğiyle tespit harici bırakılan taşınmazın davacı adına tescili istemine ilişkindir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; Hatay ili, Arsuz ilçesi, ... Mahallesi çalışma alanında bulunan ve yörede yapılan kadastro çalışmaları sırasında dere yatağı olarak tespit harici bırakılan çekişmeli taşınmazın kamu hizmetine tahsis edilmeyen yerlerden olduğu, aynı zamanda imar planı kapsamında yer almadığı, davacı lehine kadastro sırasında belgesizden taşınmaz kaydı yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı Hazine vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13. maddesinin j. bendi gereğince temyiz eden davalı Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İskenderun 3. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
25.03.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi.