"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1059 E., 2024/1023 K.
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bolu İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/536 E., 2022/72 K.
Taraflar arasındaki rücuan tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı Kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlenildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bolu Belediyesine ait ... plaka sayılı itfaiye aracının frenlerinin tutmaması nedeniyle 05.05.2018 tarihinde trafik kazasının meydana geldiğini şoför ... ve itfaiye eri ... Kabakcıoğlu'nun hayatını kaybettiklerini, her iki çalışanın davacı Kurumda işlem gören davalılardan Bolu Belsanayi A.Ş. (eski ünvanı Tabiatın Kalbi Köroğlu Diyarı Bolu İnş. Org. Spor Hiz. Tem. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.)'nin işçileri olduğunu, SGK müfettişleri tarafından yapılan denetim sonucunda olayın iş kazası olduğunun ve işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yükümlülüklerinin yerine getirmediğinin tespit edildiğini, davalılar ... ve Bolu Bel Sanayi ve Tic. A.Ş arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğunu, davalı ...'ın Bolu Belediye Başkanı, ...'ın Bolu Belediyesinde itfaiye müdürü, ...'in Bolu Belediyesi ruhsat birimi amiri, ...'un ise İtfaiye Müdürlüğünde görevli itfaiye çavuşu olduğu, davalıların kazanın oluşumunda asli ve tam kusurlu oldukları, sigortalı kazazede ... Yazkan'ın hak sahiplerine 387.723,89 TL peşin sermaye değerli gelir ile 595,00 TL cenaze gideri yapıldığını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 58.247,83 TL'nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II.CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; bir işin yapılmasının bir diğer işverene bırakıldığı her durumda altı işverenlik ilişkisinin bulunduğunun söylenemeyeceğini, Belediyenin ihale makamı olduğunu, bu nedenle husumet yöneltilemeyeceğini belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davalının Bolu Belediyesinde itfaiye müdürü olarak görev yaptığını, Bolu Belediyesinin kamu kurumu olduğunu, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin veya bunların kullandıkları araç ve gereçlerin kusur, ihmal ve hatalarından dolayı kamu hizmetinin yerine getirildiği sırada kişilerin zarar görmesi halinde meydana gelecek kusurdan kamu kurumunun sorumlu olduğunu, davalının sadece itfaiye müdürü olduğunu, Kurum sigortalısının yaralanması ve hayatını kaybetmesiyle ilgili herhangi bir kusurunun bulunmadığını belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... cevap dilekçesinde; Bolu Belediyesinde itfaiye çavuşu olarak görev yaptığını, Bolu Belediyesinin kamu kurumu olduğunu, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin veya bunların kullandıkları araç ve gereçlerin kusur, ihmal ve hatalarından dolayı kamu hizmetinin yerine getirildiği sırada kişilerin zarar görmesi halinde meydana gelecek kusurdan kamu kurumunun sorumlu olduğunu, Bolu Belediyesi İtfaiye biriminde herhangi bir yetkisinin bulunmadığını, olayda kusurunun olmadığını belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davalının olay tarihinde Bolu Belediye Başkanı olduğunu, başkan olduğu dönemde Bolu Belediyesine iş sağlığı ve güvenliği yetkilisi atandığını, başkanın görevinin yetkili atamaktan ibaret olduğunu, tüm belediye personelini tek tek denetleme imkanının bulunmadığını, İtfaiye Müdürlüğünün iş ve işlemlerinin yürütümü için itfaiye amiri bulunduğunu, davalıya atfedilecek bir kusurun bulunmadığını belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III.İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Sosyal Sigortalar Kurulu Başkanlığı Sigorta Teftiş Kurulu Başkanlığının 28.02.2019 tarihli 105964/04/İR/04 sayılı raporunda; kazanın meydana gelmesinde asıl işveren Bolu Belediye Başkanlığının % 100 oranında, alt işveren Bolu Bel Sanayi A.Ş'nin kusurunun olmadığı, olayın 5510 sayılı Kanun'un 13 üncü maddesi 1 inci fıkrası (b) bendi uyarınca iş kazası olduğunun tespit edildiği, işbu dosyadan 16.11.2020 ve 29.01.2021 tarihli düzenlenen her iki bilirkişi heyet raporuna Mahkemece itibar edilmiş olup aldırılan raporlar doğrultusunda davalı ... Başkanlığının % 100 oranında kusurunun bulunduğu ve alınan 16.11.2020 ve 29.01.2021 tarihli kusur raporlarının birbirlerini teyit eder nitelikte olduğu, 5510 sayılı Kanun'un 21 inci maddesi gereğince davalı işveren Bolu Belediye Başkanlığının meydana gelen kazada toplam % 100 oranında kusurlu bulunduğu, Kurum gerçek zararın 388.318,89 TL olduğu hazırlanan hesap raporuyla belirlenmiş olup davacı vekilinin bilirkişi raporu doğrultusunda davasını ıslah ettiği, denetime açık, hüküm kurmaya elverişli bilirkişi raporuna itibar edilerek; davalı ... aleyhine açılan davanın kabulü ile peşin sermaye değerli gelirden ... Kurum zararı olan 387.723,89 TL'nin (253.325,32 TL'sinin ... eşi ... , 69.200,89 TL'sinin ... çocuğu ... , 65.197,68 TL'sinin ... çocuğu ... olmak üzere) tahsis onay tarihi olan 26.06.2018 tarihinden itibaren, cenaze yardımından ... Kurum zararı olan 595,00 TL'nin sarf tarihi olan 05.06.2018 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı ... Başkanlığından alınarak davacı Kuruma ödenmesine, davalılar Bolu Bel. San. ve Tic. A.Ş., ..., ..., ..., ... hakkında husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Kurum vekili istinaf yoluna başvurmuştur.
B.İstinaf Sebepleri:
Davacı Kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; meydana gelen kaza olayında tüm davalıların kusurlu olduklarını, meydana gelen kaza olayında tüm davalıların %100 oranında kusurlu kabul edilerek yeniden hüküm kurulması gerektiğini belirterek istinaf talebinde bulunmuştur.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamına göre kaza olayının; 05.05.2018 tarihinde saat 16.00 sıralarında, davalı ... Belediyesinde itfaiyeci olarak çalışan davalı şirket işçileri şoför ... ve itfaiye eri ... 'nun, köyde meydana gelen yangını söndürmek üzere Bolu Belediyesine ait ... plakalı 2000 model ... marka arozöz ile seyir halinde iken, yangın yerine varmadan bir kilometre kala mesafede, fren sisteminin çalışmaması nedeniyle aracın şarampola yuvarlanması sonucu araç içinde bulunan şoför ... ve itfaiye eri ... hayatını kaybetmesi şeklinde meydana geldiği, somut davada Mahkemece tarafların kusur durumlarının tespiti için bilirkişi heyetlerinden aldırılan her iki kusur heyet raporunda da meydana gelen 05.05.2018 tarihli trafik iş kazası olayında kazanın meydana gelmesinde Bolu Belediye Başkanlığının % 100 oranında kusurlu olduğunun, diğer davalıların kusurlarının bulunmadığının tespit edildiği, dosya kapsamındaki delil durumuna göre itfaiye aracının yetkili servislerinde düzenli olarak periyodik bakımlarının yapılmaması, Belediyenin kendisine ait makina ikmal bölümü denilen yerlerde güvensiz usullerle bakım-onarım faaliyetlerinin yürütülmesi, fren sistemi üzerinde yetkisiz tadilat yapılmış olması, yapılan tadilat sonucu uygunsuz malzeme (hava doldurma aparatı bağlantısının demir rakor yerine plastik malzemeden mamul bir rakor kullanılarak yapılması) kullanılarak aracın fren sisteminin seyir esnasında gayri faal ... gelmesi nedeniyle kazanın meydana geldiği anlaşılmakta olup Mahkemece aldırılan ve hükme esas alınan kusur heyet raporlarının kapsamlı, gerekçeli ve denetime elverişli olduğu gibi dosya kapsamına, delil durumuna ve somut olayın meydana geliş şekline de uygun olduğu, taraflara izafe edilen kusur oranlarının tarafların somut olaydaki yükümlülükleri ile de örtüştüğü ve kusur durumunun hakkaniyete uygun olarak tasnif edildiği, olayın kabül edilen oluş şeklinin dosya kapsamına uygun olduğu, olayın yeterli derecede değerlendirilerek tarafların kusurlarının mevzuat hükümleri çerçevesinde isabetli şekilde belirlendiği, dosyaya sunulan tüm delillerin, beyan ve itirazların değerlendirildiği anlaşılmakla Mahkemece hükme esas alınan kusur heyet raporu isabetli olup, meydana gelen kazada asıl işveren Bolu Belediye Başkanlığının % 100 oranında kusurlu olduğunun, diğer davalıların kusurlarının bulunmadığına dair Mahkeme tespiti ve kabulünde isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından davacı Kurum vekilinin istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; tüm davalıların kusurlu olduğundan bahisle temyiz talebinde bulunmuştur.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; rücuan tazminat istemine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 21 ve 76 ncı maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı Kurum vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.