"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/295 E., 2023/459 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ceylanpınar 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
SAYISI : 2012/312 E., 2019/30 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının asıl işveren ve alt işveren olarak davalılara ait Ceylanpınar tarım üretme çiftliğinde çoban- hamal olarak 24.06.2004-01.08.2012 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1- Davalı Tigem vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili Kurumun hizmet sözleşmesinin tarafı olmadığını davacı ile arasında işçi-işveren ilişkisinin bulunmadığını davanın reddini talep etmektedir.
2- Davalı ... Ltd. Şt. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının belirli süreli aralıklarla ve mevsimlik olarak çalıştığını, işe giriş- çıkış, tekrar girişinin düzenli olarak Kuruma bildirildiğini, Kuruma bildirilen günler kadar çalıştığını beyan ederek davanın reddini talep etmektedir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm dosya kapsamında davacının, davalılara ait iş yerinde 24.06.2004 - 01.08.2012 tarihleri arasında kesintisiz olarak çalıştığını iddia etmekte, ancak dosya kapsamında yapılan incelemelerde davacının 24.06.2004 - 01.08.2012 tarihleri arasında ...'ya bildirimlerin yapıldığı, dinlenen bordro tanıklarının davacıyı tanımadığı, davacının 24.06.2004 - 01.08.2012 tarihleri arasında dava dışı işveren yanında çalışması da dikkate alınarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenemediğinden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava dosyası kapsamında mevcut maddi delillere uygun, yasal ve hukuksal gerekçelere dayandığı, delillerin takdirinde herhangi bir isabetsizlik ve kamu düzenine aykırı bir halin varlığının tespit edilemediği dikkate alınmak sureti ile davacı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 353/1-b maddesinin (1) numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davanın ispatlanamadığı gerekçesiyle reddinin hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacının 24.06.2004-01.08.2012 tarihleri arasında davalı işyerinde geçen çalışmalarına ilişkin hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanun’un 86. maddesi ile 506 sayılı Kanun’un 79. maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki davada; davacının 24.06.2004-01.08.2012 arası dönemde çobanlık yaptığını beyan etmesi, talep tarihleri içerisinde 24.06.2005 - 01.09.2005 ile 24.11.2005 - 02.01.2006 tarihleri arasında 1008640 sicil numaralı ... Süt Ürünleri Tar. İnş. Pet. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.'den, 25.06.2006 - 01.07.2006 tarihleri arasında 1010381 sicil numaralı ... Tekstil Tarım Gıda Kimya Petrol Makine San. ve Tic. San. Ltd. Şti.'den, 27.06.2007 - 01.07.2007 tarihleri arasında 1012761 sicil numaralı ... Orman Ürn..Ltd. Şti.'den, 22.07.2009 ile 31.08.2012 tarihleri arasında dönem dönem yine ... Süt Ürünleri Tar. İnş. Pet. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.'den bildirimlerinin yapılmış olması ve 03.06.2009 - 31.07.2012 arası çerçeve döneminde (03.06.2009 - 31.05.2010, 01.08.2010 - 31.05.2010, 01.08.2011 - 31.07.2012 ara dönemlerinde olmak üzere) davalı ... İşletmesi Genel Müdürlüğü ile davalı ... Tar. İnş. Pet. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında hayvan bakım besleme, yemleme, sağım ve çobanlık hizmetleri konusunda ihale sözleşmelerinin yapıldığının anlaşılması karşısında öncelikle talep tarihleri içerisinde çobanlığa konu işle ilgili olarak Tarım İşletmesi Genel Müdürlüğü ile başka şirketler arasında ihale sözleşmesi yapılıp yapılmadığı araştırılmalı varlığı halinde davacının da beyanı alınmak suretiyle muhtemel bu işyerinde, çalışma iddiasının bulunup bulunmadığı belirlenip bu yönde ileri sürülen iddia mevcutsa anılan işverenliklerin de davaya Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 124. maddesi kapsamında katılımının sağlanması gerekir.
Bütün bunlardan sonra, talep dönemindeki işverenliklere ait tüm bordrolar celbedilmeli, bordro tanıkları dinlenmek suretiyle çalışma olgusunun mevcut olup olmadığı, böyle bir hizmet ilişkisi varsa süresi toplanan ve toplanacak delillere göre belirlenerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin yatırılan temyiz harcının ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.