"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/827 E., 2024/734 K.
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2018/14 E., 2022/22 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlenildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 01.12.2005-31.12.2009 tarihleri arasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde (TMO) sürekli, 02.01.2010-15.01.2018 tarihleri arasında yalnız cumartesi günleri TMO lojmanlarında çalıştığının tespitini talep ve dava etmiştir.
II.CEVAP
Fer'i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; çalışmanın ispatlanması gerektiğini, davanın yersiz olduğunu beyanla reddini istemiştir.
III.İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraf beyanları, dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler ile hükme esas alınan 21.12.2021 tarihli bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; dosya kapsamında TMO Genel Müdürlüğünün 26.01.2018 tarihli müzekkere cevabından davacının 01.12.2005 - 31.12.2009 tarihine kadar olan dönemde 01.12.2005-31.12.2005, 01.01.2006 - 31.12.2006, 06.01.2007 - 06.03.2007 tarihleri arasında ihaleyi alan ... İç ve Dış Tic. Paz. Tem. Güv. Ltd. Şti.'de, 27.03.2007 - 31.12.2007 tarihleri arasında ihaleyi alan ... Tem. İnş. Gıda Tic. Ltd. Şti.'de, 18.01.2008 - 31.12.2008 tarihleri arasında ihaleyi alan ... İnş. Yemek San. Tic. Ltd. Şti.'nde, 23.01.2009 - 31.12.2009 tarihleri arası dönemde ihaleyi alan ... Tem. İnş. Gıda Yemek Ltd. Şti.'de çalıştığı anlaşılmış, TMO Lojmanları Yönetimi başlıklı 15.11.2006 tarihli belgede 15.11.2006 tarihinde A ve B Blok lojmanları aylık temizliği hususunda davacı ... ile yapılan pazarlıkta 15.11.2006 - 15.12.2006 döneminde aylık 5,00 TL, 15.12.2006 tarihinden itibaren bir yıl süre ile dairelerin temizliği için 7.00 TL anlaşmaya varıldığının belirtildiği, Kayseri Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından düzenlenen 18.01.2018 tanzim tarihli belgede 1983-2004 tarihleri arasında düzenlenen müfettişlik raporunun olmadığının bildirildiği görülmüş, davacının ... Şube Müdürlüğünde 01.12.2005 - 31.12.2009 tarihleri arasında Kuruma ihale ve temizlik işini alan dava dışı üçüncü kişi konumundaki şirketlerde bildirilen çalışmaları dışında çalışmasının kesintisiz ve sürekli olduğuna dair dosya kapsamından her türlü şüpheden uzak kesin ve somut bir veriye rastlanılmamış, davacının 02.01.2010 - 15.01.2018 tarihleri arasında yalnızca Cumartesi günleri çalışmasına ilişkin olarak dosyada dinlenilen tutanak tanığı Aladdin Perinçek ve davacı tanığı ... Tütüncü'nün beyanlarından davacının cumartesi günleri yarım gün (ayda iki gün) Toprak Mahsulleri Ofisine ait lojmanlarda temizlik işlerinde çalıştığı yönde hukuki ve vicdani kanaate ulaşıldığı, ... Şube Müdürlüğüne ait lojmanlarda 15.11.2006 - 15.12.2006 ve 15.12.2006 - 15.12.2007 tarihleri arasında temizlik anlaşması dosya kapsamında var ise de davacının bu tarihten, Mahkemece davacının lojmanlarda çalıştığı değerlendirilen 02.01.2010 tarihine kadar lojmanlarda aralıksız çalışmasının olduğuna dair dosya kapsamında veri olmaması dikkate alınarak bu dönem arası taleplerinin 5 yıllık hak düşürücü süreye uğradığı değerlendirilmiş, davacının tespitini talep ettiği dönemde bildirilen sigortalılıkları da dikkate alınarak yukarıda yazılan gerekçelerle davanın kısmen kabulü ile davacının 02.01.2010 - 15.01.2018 tarihleri arasında yalnızca cumartesi günleri yarım gün (ayda iki gün) Toprak Mahsülleri Ofisine ait lojmanlarda sigortalı olarak çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebinin reddine karar vermiştir.
IV.İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf yoluna başvurmuş, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; tam kabul gerektiğini belirterek temyiz talebinde bulunmuştur.
Davalı ...; husumet yokluğu iddiası ile temyiz talebinde bulunmuştur.
Davalı TMO vekili; hukuki yarar yokluğu iddiası ile temyiz talebinde bulunmuştur.
Fer'i müdahil vekili; eksik inceleme ile karar verildiği hususu ile temyiz talebinde bulunmuştur.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; davacının 01.12.2005-31.12.2009 tarihleri arasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde (TMO) sürekli, 02.01.2010-15.01.2018 tarihleri arasında yalnız Cumartesi günleri TMO lojmanlarında çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
5510 sayılı Kanun'un 86. maddesinde; aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurum tarafından tespit edilemeyen sigortalıların, çalıştıklarını, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlamaları halinde, Mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayılarının dikkate alınacağı düzenlenmiştir.
İlgili yasalarda hizmet tespiti davasında ispat yönteminin ne şekilde olması gerektiğine dair herhangi bir açıklama bulunmadığından, kamu düzenine ilişkin bu tür davalarda taraflar her türlü delile dayanabileceği gibi mahkemece kendiliğinden araştırma ilkesine göre delil toplanabilir ve inceleme yapılabilir. Bu davaların kamu düzenine ilişkin olduğu da gözetilerek davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığı yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmelidir. Bu nedenle fiili çalışma olgusunun somut şekilde ispatlanabilmesi için sadece taraf delilleriyle yetinilmeyip Mahkemece re'sen araştırma yapılmalıdır.
3.Değerlendirme
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre davalılar vekili ile fer'i müdahil Kurum vekilinin tüm, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davacının 01.12.2005-31.12.2009 tarihleri arasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde (TMO) sürekli, 02.01.2010-15.01.2018 tarihleri arasında yalnız cumartesi günleri TMO lojmanlarında çalışmalarının tespiti istemiyle açılan eldeki davada; Mahkemece dinlenilen tutanak tanığı Aladdin Perinçek ve davacı tanığı ... Tütüncü'nün beyanlarından davacının cumartesi günleri yarım gün (ayda iki gün) Toprak Mahsulleri Ofisine ait lojmanlarda temizlik işlerinde çalıştığı yöndeki beyanları ile davacının 02.01.2010 - 15.01.2018 tarihleri arasında yalnızca cumartesi günleri yarım gün (ayda iki gün) Toprak Mahsülleri Ofisine ait lojmanlarda sigortalı olarak çalıştığının tespitine dair verilen karar yerinde ise de; davacının 01.12.2005-31.12.2009 tarihleri arasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde (TMO) sürekli çalışma iddiasına ilişkin davacının ... Şube Müdürlüğünde 01.12.2005 - 31.12.2009 tarihleri arasında Kuruma ihale ve temizlik işini alan dava dışı üçüncü kişi konumundaki şirketlerde bildirilen çalışmaları dışında çalışmasının kesintisiz ve sürekli olduğuna dair dosya kapsamından her türlü şüpheden uzak kesin ve somut bir veriye rastlanılmadığı gerekçesiyle verilen ret kararı eksik inceleme ve hatalı değerlendirmeye dayalıdır.
Talebe konu 01.12.2005-31.12.2009 arası dönem yönünden davacının sürekli çalışma iddiası karşısında; davalı işyerinden davacı adına bildirim dışı bırakılan 01.01.2007-05/01/2007, 06.03.2007-27.03.2007, 01.01.2008-17.01.2008, 01.01.2009-22.01.2009 dönemleri açısından çalışmanın varlığı bu dönemler yönünden usulünce araştırılmalı, ihale dönemleri belirlenmeli, varsa ihale evrakları getirtilmeli; davacının 01.12.2005-31.12.2009 tarihine kadar olan dönemde 01.12.2005-31.12.2005, 01.01.2006 - 31.12.2006, 06.01.2007 - 06.03.2007 tarihleri arasında ihaleyi alan dava dışı ... İç ve Dış Tic. Paz. Tem. Güv. Ltd. Şti.'den, 27.03.2007 - 31.12.2007 tarihleri arasında ihaleyi alan dava dışı ... Tem. İnş. Gıda Tic. Ltd. Şti.'den, 18.01.2008- 31.12.2008 tarihleri arasında ihaleyi alan dava dışı ... İnş. Yemek San. Tic. Ltd. Şti.'den, 23.01.2009 - 31.12.2009 tarihleri arası dönemde ihaleyi alan dava dışı ... Tem. İnş. Gıda Yemek Ltd. Şti.'den bildirimlerinin yapıldığının anlaşılması karşısında; bildirimleri yapan dava dışı alt işverenler HMK md. 124 gereği taraf yapılarak dosyaya ibraz edecekleri deliller toplanılmalı ve çalışmanın varlığı elde edilecek tüm deliller bir arada değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirir.
VI.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Fazla alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.12.2024 gününde oybirliğiyle karar verildi.