"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/283 E., 2024/1039 K.
KARAR : Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Giresun İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/280 E., 2021/703 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen itirazın iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlenildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Kurum denetmenlerince hazırlanan 28.12.2017 tarih ve 2017/ÖSB/111 sayılı inceleme raporu neticesinde davalının “2 8210 01 01 ... sicil numaralı ... Özel Eğitim Hiz. Tic. Ltd. Şti.” adlı işyerlerindeki “30.01.2007 – 28.02.2007” tarihleri arasındaki çalışmasının fiili olmadığının tespit edildiğini, tespit sonrası muris ...’ın emeklilik şartlarını kaybettiğinden bağlanan yaşlılık aylığının, yaşlılık aylığı bağlanma tarihi olan 01.09.2010 tarihi itibari ile iptal edildiğini, iptal talebi ile muris ...’ın Giresun İş Mahkemesinin 2018/331 Esas sayılı dosyası ile dava açtığını, konu dosyanın Yargıtay aşamasında derdest olduğunu, davalıların murisi ...’ın vefat ettiğini, konu takip; murisin mirasçısı olan davalılara yöneltildiğini, açıklanan bu sebeplerle yersiz olduğu tespit olunan 01.09.2010–26.05.2018 tarihleri arasındaki ödemelerin tahsili için 04.07.2018 günü ve 7180242 varide sayılı yazı ile borç tebliğ belgesi gönderdiğini, borçlunun Kurumdan almış olduğu emeklilik maaşından bugüne kadar herhangi bir tahsilat yapılmadığını, davalı borçlular hakkında Giresun İcra Müdürlüğünün 2020/4835 Esas sayılı dosyası ile 20.07.2020 tarihinde icra takibinin başlatıldığını ancak muris borçlu ...’ın mirasçıları davalıların adına vekillerinin 29.07.2020 tarihinde borca itiraz edildiğini, icra müdürlüğünce 06.08.2020 tarihinde takibin durdurulmasına karar verildiğini, fiili çalışma olmadığının sabit olduğunu ve itirazın kötü niyetli olduğunu, Giresun İcra Müdürlüğünün 2020/4835 Esas sayılı dosyasına yapılan itirazın iptali ile takibin devamına ve davalı borçlunun haksız ve kötüniyetli itirazından ötürü hakkında icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
II.CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı Kurumun kararına karşı yine davacı Kuruma 28.08.2018 tarihinde, müvekkilin çalışma başlangıç ve bitiş günleri dikkate alındığında emeklilik için yeterli gün ve prim sayısı bulunduğunu belirterek emekliliğin iptaline ilişkin karardan sarfınazar edilerek müvekkilin emeklilik tarihinden itibaren geçerli kabul edilmesini içeren dilekçe ile başvurulduğunu ancak bu talebin reddedildiğini, Kurumun bu kararına karşı Giresun İş Mahkemesinde açmış olduğu 2019/108 Esas sayılı dosyanın Yargıtay aşamasında olup derdest olduğunu, müvekkilin Bağ-Kur SGK’lısı olup işe başladığı gün ve işi terk ettiği gün hesaplandığında eksik olan 1 günlük prim gün sayısının karşılandığını, emeklilik için yeterli hale geldiğini, bu sebeple Giresun İcra Müdürlüğünün 2019/4835 Esas sayılı dosyasında adı geçen icra takibine yapılan itiraz sonucunda açılan davanın haksız ve hukuka aykırı olduğunu bu nedenle davanın reddini talep etmiştir.
III.İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 15.10.2021 tarihli 2020/280 E., 2021/703 K. sayılı kararı ile davanın kısmen kabulüne, Giresun İcra Müdürlüğünün 2020/4835 Esas sayılı dosyasına yapılan itirazın kısmen iptaline, icra takibine 101.418,45 TL asıl alacak 50.986,12 TL faiz olmak üzere 152.404,57 TL üzerinden takibin devamına, fazlaya dair istemin reddine, icra inkar tazminatına yönelik talebin reddine karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı SGK Başkanlığı ve davalılar vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
B.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 19.10.2022 tarihli 2022/90 E., 2022/1581 K. sayılı ile asıl alacak niteliğindeki yersiz ödenen ve icra takibine konu yapılan yaşlılık aylığının, takip ve dava tarihi itibarıyla varlığı ve tutarının belli ve sabit, dolayısıyla, likit nitelikte olduğu belirgin bulunduğundan, Mahkemece icra inkar tazminatı miktarı belirlenirken hesaba alınmayacak işlemiş faizin hesaplanması gerektiğinden bahisle icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesine dayalı olarak "Yerel mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının, HMK'nın 353/1-b-2 inci maddesi gereğince ortadan kaldırılmasına, esas hakkında yeniden karar verilmesine, davanın kabulüne,
Giresun İcra Müdürlüğünün 2020/4835 Esas sayılı dosyasına yapılan itirazın iptaline, takibin devamına,
Asıl alacak (101.459,13 TL) üzerinden hesaplanacak %20 icra inkar tazminatının davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine" karar verilmiştir.
V.BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairenin 26.12.2022 tarihli 2022/14337 E., 2022/16689 K. sayılı kararı ile; " Mahkemece davanın, niteliği gereği resen araştırma ilkesine tabi olduğu göz önünde bulundurulmaksızın ve bildirimlerin fiili bir çalışmaya dayalı olup olmadığı araştırılmaksızın, davalılar murisi tarafından, Giresun İş Mahkemesinin 2018/331 Esas sayılı dosyasına kayden, Kurumca iptal edilen süreler dışında, mevcut Bağ-Kur sigortalılığı nedeniyle, yaşlılık aylığı koşullarını sağladığından bahisle, yaşlılık aylığının kesilmesine ilişkin kurum işleminin iptalini ve ödenmeyen aylıkların tahsilini talep ettiği dava sonucunda verilerek kesinleşen red kararı esas alınmak suretiyle, iş bu davaya konu borca yönelik davalıların itirazı yerinde görülmeyerek davanın kabulüne karar verilmesi isabetsiz bulunmuştur.
Davalılar murisince açılan Giresun İş Mahkemesinin 2018/331 Esas, 2019/108 Karar sayılı dosyası iş bu dosya açısından kesin hüküm oluşturmayacağı gibi güçlü delil de teşkil etmez, zira Giresun İş Mahkemesinin 2018/331 Esas, 2019/108 Karar sayılı dosyasında verilen ret kararı davalılar murisinin iptale konu edilen çalışmalarının fiili olup olmadığı hususuna dayanılarak verilmiş bir karar değildir.
Bu bağlamda dava konuları farklı olmakla kesin hüküm veya kesin delil oluşturmayacağı dikkate alınmak suretiyle, Mahkemece davanın esasına girilmek kaydıyla, yukarıda yapılan açıklamalar nazarında, Kurumca iptal edilen çalışmaların fiili olup olmadığının tespiti noktasında, ihtilaf konusu dönem yönünden, davalılar murisinin iptal edilen çalışmalarının geçtiği işyerinden bildirimi bulunan bordrolu tanıkların yeteri kadarının beyanlarına başvurulmalı, ilgili işyerinin hangi tarihten itibaren faal olduğu ile çalışma ruhsatı alıp almadığı araştırılmalı, vergi kayıtları getirtilip incelenmeli, yapılan sigortalı bildirim ile işyerinin faaliyeti karşılaştırılmalı, çalışmanın geçtiği iddia edilen işyerine komşu işyeri bordrolu tanıkları tespit edilip beyanlarına başvurulmalı, varsa savcılık soruşturması ve devamında ceza dosyası irdelenmeli, böylelikle uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir." hususlarına işaret edilerek karar bozulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "Davanın kabulüne, Giresun İcra Müdürlüğünün 2020/4835 Esas sayılı dosyasına yapılan itirazın iptaline, takibin devamına, asıl alacak (101.459,13 TL) üzerinden hesaplanacak %20 icra inkar tazminatının davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine" karar verilmiştir.
VI.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyizinde özetle; Mahkemece sadece müvekkiller aleyhine olan tanık beyanlara itibarla karar verildiği, tanık beyanlarının net ifadeler içermediği, Kurum işleminin yerinde olmadığını belirterek kararın bozulması talep etmiştir.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalıların murisinin dava dışı iş yerinde 30.01.2007-28.02.2007 tarihleri arasında geçen çalışmalarının gerçek ve fiili çalışmaya dayanıp dayanmadığı, Kurumun yaşlılık aylığının iptaline ilişkin işleminin yerinde olup olmadığı buna göre icra dosyasına yapılan itirazının iptalinin gerekip gerekmediği hususlarına ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Kanun'un 79/10 uncu maddesi.
3.Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalılar vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının ilgililerden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.