"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/11 Esas, 2023/731 Karar
HÜKÜM : Davanın reddi
Taraflar arasındaki alacak davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonucunda Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile ... Çimento San. A.Ş. arasında 03.07.2006 tarihli hazır beton taşıma işletme ve bakım sözleşmesi yapıldığını, ... Çimento San. Tic. A.Ş'nin davalı ya devredilmesi nedeni ile davalı şirket ile protokol tanzim edilerek işin 31.03.2009 tarihine kadar uzatıldığını, müvekkili şirketin sözleşmeden kaynaklanan tüm edimlerini yerine getirmesine rağmen hak ettikleri toplam 11 adet fatura bedeli olan 397.955,06 TL'nin ödenmediğini, müvekkili tarafından davalı tarafa verilen Türk Ekonomi Bankasına ait 31.10.2006 tarihli 32.000,00 TL, Türk Garanti Bankası A.Ş'ye ait 03.05.2000 tarihli 20.000,00 TL ve Alternatif Bank A.Ş'ye ait 06.05.2003 tarihli 100.000,00 USD miktarlı teminat mektuplarının müvekkilinin SGK borcu bulunduğu, muhtemel işçi alacakları ve sözleşmeden kaynaklanan edimlerini yerine getirmediği gerekçesiyle haksız şekilde nakde çevrildiğini ileri sürerek, şimdilik 50.000,00 TL alacağının 02.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek reenskont faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekiil cevap dilekçesinde; davacının sözleşmenin 11 inci maddesi uyarınca araç lastiklerini eksiksiz teslim etmesi ve araçların gerekli bakımlarını yapılması gerektiğini, aynı sözleşmenin 12 nci maddesi gereği de işçi ücretleri ve SGK ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmediğini, davacıya ait işçilerin işçi alacakları için davacı ve müvekkili şirket aleyhine onlarca dava açması nedeni ile müvekkili şirket aleyhine zarar ve risk doğduğunu, müvekkili şirket tarafından nakde çevrilen teminat mektuplarının bahsedilen zarar ve riskleri karşılamaktan uzak olduğunu, müvekkili şirketin davalı şirketten alacaklı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen Karar
Mahkemece 07.12.2015 tarih, 2011/607 E. ve 2015/833 K. sayılı kararı ile taraflar arasında hazır beton taşıma işletme ve bakım işi sözleşmesi imzalandığı, davalı tarafından nakde çevrilen teminat mektuplarının değerinden davacının borcu düşüldüğünde davacının davalıdan 45.718,45 TL alacaklı olduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne 45.718,45 TL'nin 12.11.2010 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Davalı vekili tarafından karar temyiz edilmiştir.
B. Bozma Kararı
Dairemizin 16.01.2018 tarih, 2016/13135 E. ve 2018/301 K. sayılı kararı ile“...Davacı, sözleşme gereğince 11 adet fatura bedelinin davalı tarafça ödenmediğini, davalıya verilen teminat mektuplarının haksız şekilde nakde çevrildiğini, bu nedenle davalıdan alacaklı olduğunu ileri sürmüştür. Davalı da, mahsup talebinde bulunarak, sözleşme gereği araçların gerekli bakımlarının yapılmadığını, yine davacının işçi ücretleri ve SGK ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmediğini, işçi alacakları için açılan ve devam eden davalar nedeniyle şirket aleyhine zarar ve risk doğduğunu savunmuştur. Davalı, davacıya ait işçiler tarafından açılan davaların dosya numaralarını bildirmiş ve yargılama sırasında sonuçlanan bazı davalara ilişkin karar örneklerini de dosya içerisine sunmuştur.
Bu durumda, davalı tarafça işçi alacakları için açılan davalar nedeniyle riskin devam ettiği savunulduğu halde, mahkemece bu husus tartışılıp değerlendirilmeksizin, eksik incelemeye dayalı olarak hüküm kurulması doğru olmadığı ... ” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
C.Karar Düzeltme Kararı
Dairemizin 05.12.2019 tarih, 2018/2553E. ve 2019/7871K. sayılı kararı ile Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin 1086 sayılı Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 440 ıncı maddesinde sayılan hallerden hiçbirini ihtiva etmeyen karar düzeltme isteğinin reddine karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalının işçi alacakları için açılan davalardan kaynaklanan riskinin devam ettiği savunması ile ilgili toplanan deliller ve bu delillerin değerlendirilmesi sonrasında hazırlanan ayrıntılı bilirkişi raporları ile davalının davacı yüklenicinin işçilerine yapmış olduğu ödeme ile davacının alacağının mahsuplaşması sonrasında davalının davacıya borcunun olmadığının tespit edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı ile ... Çimento San. Tic. A.Ş. arasında şirketin Aksaray Karaman ve Ereğli’de bulunan hazır beton tesislerinde üreterek pazarlayacağı hazır betonun şantiyelerine, mülkiyeti şirkete ait transmikserlerle veya beton pompası ile taşınarak dökülmesi işi için 3 Temmuz 2006 tarihli Hazır Beton Taşıma İşletme ve Bakım Sözleşmesi yapıldığını, ... Çimento San. ve Tic. A.Ş.’nin ... Çimento San. ve Tic. A.Ş.’ne devredilmesi nedeniyle, bu kez anılan sözleşme ... Çimento San. ve Tic. A.Ş. ile de yanlar arasında tanzim edilen Protokol ile 31.03.2009 tarihine kadar uzatılarak sürdürüldüğünü, davacı tarafından sözleşmeden kaynaklanan tüm edimler yerine getirilmiş olmasına rağmen toplam 11 adet 397.955,00 TL fatura bedellerinin davacıya ödenmediğini ve davalı yana teminat olarak verilen teminat mektuplarının tamamının da haksız olarak nakde çevrildiğini, alınan bilirkişi raporları ile de belirlendiği üzere, davalı yanca 14 Şubat 2009-21 Nisan 2009 tarihleri arası 11 adet toplam 397.955,06 TL miktarlı faturaların keşide edildiğini, anılan faturaların raporda yevmiye maddeleri belirtilen ... Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin defterlerine işlendiği, faturalara bir itiraz olmadığı, iki tarafın fatura bedellerinde mutabık olduğu, davacı tarafından davalı yana teminat olarak verilen Türk Ekonomi Bankası A.Ş.’nin 32.000,00 TL miktarlı teminat mektubunun 05.01.2010 tarihinde, Alternatif Bank A.Ş.’nin 100.000,00 USD miktarlı teminat mektubunun 146.610,00TL olarak 06.01.2010 tarihinde, Garanti Bankası A.Ş.’nin 20.000,00TL miktarlı teminat mektubunun ise 06.01.2010 tarihinde olmak üzere toplam 198.610,00TL olarak nakde çevrildiğini, teminat mektubu bedellerinin bu tarihlerden itibaren davalı yanın uhdesinde olduğunu, davalı yanın dilekçesinde davacının sözleşmelerden kaynaklanan edimlerini, işçi ücretlerini ve SGK ile ilgili hükümlerin yerine getirilmemesi, 11. maddede belirtilen araç lastiklerinin sözleşme süresinin sonunda tam olarak teslim edilmemesi, araç bakımlarının yapılmaması, taraflarına husumet yöneltilen gerek iş davaları gereksede iş kazalarından dolayı açılan tazminat davalarının devam ediyor olması ve bu davalardan dolayı risk altında olması nedenlerinden dolayı her türlü iş ve risklerin teminatı olarak tutulan teminat mektuplarının nakde çevrildiğini beyan ettiğini, teminat mektuplarının nakde çevrildiğini kabul ve ikrar eden davalı yan tarafından davacı adına yapılmış bir ödemenin olmadığını, farazi bir borçtan bahisle davalı yanca teminat mektuplarının nakde çevrildiğini, bilirkişi kurulunun 25.05.2022 tarihli ek raporunda iş mahkemesi kararları ve bu kararlara dayalı icra takipleriyle davalı ... Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin davacı yüklenici işçileri için yapmış olduğu 156.650,93 TL'lik ödeme ile kök raporda 45.718,45 TL davacı alacağının mahsuplaşması sonrasındaki bakiye tutar 110.932,48 TL bakımından davacının borçlu olduğunun ortaya çıktığını bildirdiğini, bilirkişi raporunda davalı vekilinin sunduğu icra dosyaları ve ödeme dekontlarına ilişkin olarak sunulan 13 farklı icra dosyasında da görüleceği üzere bu takiplerin hiç birine davacı tarafın ilgisi ve alakası mevcut olmayıp yapılan ödemelere ilişkin olarak davalı tarafça da davacıya rücu etmek için herhangi bir alacak davası veyahut icra takibi yapılmadığını, doğmamış ve yasal olarak tahsil yoluna gidilmeyen sözde alacaklar üzerinden müvekkilimin ciddi bir mağduriyeti oluştuğunu, raporda belirtilen sözde alacakların tahsili için bile yasal yollara başvurmayan davalının lehine kurulan bu kararın yasaya ve kanunlara aykırı olduğunu, davalı tarafından sunulan evraklar neticesinde raporun 7 no.lu sayfasında bulunan tabloda da görüleceği üzere davacı tarafın adı bile geçmeyen 14 adet dosyadan esas alınarak riskin devam ettiği sonucuna ulaşıldığını, davacının tabloda taraf olarak adı ve ünvanı geçmiş olan herhangi bir dosya olmadığını, tabloda görünmekte olan diğer firmalarla davacının herhangi bir illiyet bağının olmadığını, ayrıca davalı tarafın sunmuş olduğu icra dosyalarına ilişkin ödeme yapıldığına dair herhangi bir dekont kaydının bulunmadığının raporun 8 inci sayfasında beyan edildiğini, bu nedenlerle mahkemece yanlış ve eksik hazırlanan itirazları da dikkate alamayan rapora itibar edilerek karar verildiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki hazır beton taşıma, işletme ve bakım işi sözleşmesi ile haksız yere nakde çevrilen teminat mektuplarından kaynaklanan alacağın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3.Değerlendirme
Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin bütün temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
11.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.