"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1252 Esas, 2023/496 Karar
HÜKÜM : Davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Adana 3. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/618 E., 2020/460 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkili ile dava dışı ... firması arasında düzenlenen sözleşmeye istinaden davalı banka tarafından 22.10.2014 tarihli 1.500.000,00 TL tutarlı kesin teminat mektubu verildiğini, müvekkili idare tarafından 14.02.2017 tarihli yazılı istem ile teminat mektubunun karşılığının ödenmesi istenmesine rağmen davalı tarafça ödeme yapılmadığını, davacı tarafından istemin 16.02.2017 tarihinde tekrarlandığını ancak davalının 17.02.2017 tarihinde verilen ihtiyati tedbir kararını gerekçe göstererek ödeme yapmayacağını bildirdiğini, Yargıtay kararlarında belirtildiği üzere davalı bankanın muhatap ile lehtar arasındaki şahsi defileri ileri süremeyeceğini, alacağın tahsili için Adana 5. İcra Müdürlüğü'nün 2017/3236 E. sayılı icra dosyası ile başlatılan icra takibinin davalının haksız itirazı ile durduğunu ileri sürerek itirazın iptaline ve %20'den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde, davacı idarenin 14.02.2017 tarihinde bankaya başvurarak teminat mektubunun tazminini talep ettiğini, teminat mektubu 1.500.000,00 TL değerinde olduğundan tazmin konusunda şubenin genel merkezden onay alması ve talebin hukuka uygun olup olmadığının, garanti edilen işe ait olarak tazmin talep edilip edilmediğinin araştırılması gerektiğini, aksi halde lehtar şirketin bankaya karşı rücu hakkı doğacağının açık olduğunu, müvekkili banka tarafından bir gün sonra tazmin talebi konusunda karar verilecek iken 15.02.2017 tarihinde ihtiyati tedbir kararı verildiğini ve teminat mektubunun nakde çevrilmesinin tedbiren durdurulduğunu, bu tedbir kararından sonra tazmin talebinin yerine getirilmesinin mahkeme kararına aykırı davranış yaratacağından ve bu durumun hukuki ve cezai sonuçları oluşacağından tazmin talebinin yerine getirilmediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, banka teminat mektubunun garanti akdi niteliğinde olduğu, bankanın, teminat mektubu vermekle lehtar ile muhatap arasındaki akdi ilişkiden bağımsız olarak asli bir borç yüklendiği, öyle ki lehtar ile muhatap arasındaki akdi ilişki geçersiz olsa dahi bankanın taahhüdünün baki kaldığı, bankanın bu ilişkide sadece muhatap ile kendi arasındaki kişisel defilere dayanabileceği, teminat mektubu kıymetli evrak niteliği taşımadığından ve garanti akdinden doğan borç senede mündemiç olmadığından teminat mektubunun iade edilmiş olmasının da bankanın borcunu sona erdiren bir olgu olmadığı, teminat mektubunun bankanın yükümlüğünün sona erdirilmesi amacıyla iade edildiğini ispat yükünün davalı bankaya düştüğü, somut olayda icra takibi ve davanın ikamesinden sonra teminat mektubu lehtara iade edilmiş olmakla birlikte davacı taraf, bu iadenin bankanın yükümlüğünün sona erdirilmesi anlamına gelmediğini beyan ettiği, bu nedenlerle bankanın garanti akdinden doğan taahhüdünün devam ettiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş hüküm taraf vekilleri tarafından istinaf edilmiştir.
IV. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, somut olayda davalı idare tarafından teminat mektubunun tazmini için 14.02.2017 tarihinde bankaya başvurulmuş ise de, Adana 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/797 E. sayılı dosyasından verilen 15.02.2017 tarihli ara kararla davaya konu teminat mektubunun nakde çevrilmesinin ihtiyati tedbir yoluyla durdurulmasına karar verildiği ve bu tedbir kararının bankaya bildirildiğinin anlaşıldığı, mahkemece verilen ihtiyati tedbir kararına rağmen, teminat mektubu bedelinin ödenmesi ihtiyati tedbir kararına muhalefet suçunu da teşkil edeceğinden davalı banka tarafından ödeme yapılmamasında usul ve yasaya aykırı bir durum bulunmadığı, öte yandan yargılamanın devamı sırasında, davaya konu teminat mektubunun davacı tarafından taşeronu olan dava dışı ... İnş. ve Tic. Ltd. Şti.'ye, o firma tarafından da davalı bankaya verildiği, davacı ... Belediyesi davaya konu teminat mektubunu neden iade ettiğini bizzat kendisi tarafından ... firmasına hitaben düzenlediği 10.01.2020 tarihli yazısında açıkladığı, 10.01.2020 tarihli yazıda, davaya konu teminat mektubunun 27.06.2019 tarihli "Geçiş Hakkı Protokolü" isimli belgenin 4.12, 4.16 ve ve 6.maddelerine uyarınca iade edildiğinin belirtildiği, teminat mektubu protokole dayalı olarak davacı tarafından iade edildiğinden, protokolde teminat mektubundan kaynaklı hakların devam ettiğine veya ihtirazi kayıtla iade edildiğine dair bir bilgi ve belge de bulunmadığından davalı bankanın teminat mektubu bedelinden sorumlu tutulmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine, kaldırma sebebine göre davacı vekilinin vekalet ücretine yönelik istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş, karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ İNCELEMESİ
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, teminat mektubunun nakte çevrilmesi talebinin reddi üzerine davacı tarafından başlatılan icra takibine itirazın iptali istemidir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
3. Değerlendirme
İcra takibine konu teminat mektubu yargılama aşamasında 11.09.2019 tarihinde bankaya iade edilmiştir. Bu durumda Bölge Adliye Mahkemesince konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına şeklinde karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna davalının haksız olarak dava açılmasına sebebiyet verip vermediğine göre yargılama giderlerine hükmedilir. Bu hususlara dikkat edilmeden yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca dava dosyasının Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 21.11.2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.