"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 44. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1537 Esas, 2023/1455 Karar
HÜKÜM : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 2. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/5 E., 2021/102 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı-karşı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; “Wınner” ibareli enerji içeceği tipi ürünün hiçbir tescilli hakka dayanmaksızın davalılardan Erk Fonksiyonel İçecekler ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti. tarafından davalı Kristal Kola ve Meşrubat San. Tic. A.Ş.'ye ürettirilerek piyasaya sürüldüğünü, davalılar tarafından üretilen ve satışa sunulan “WINNER” enerji içeceği ürün ambalaj kompozisyonunun müvekkilinin tescilli şekil ve “Red Bull Enerji İçeceği+şekil” markaları ile iltibas oluşturduğunu, müvekkilinin ürün ambalajları ve tescilli şekil markaları ile davaya konu ürün ambalajında kullanılan renk tonlarının, şekillerin ve unsurların çapraz algı oluşturacak biçimde yerleştirilmesi hususları göz önüne alındığında ve bütün olarak incelendiğinde aralarında ciddi benzerliğin bulunduğunu, “Kanatlandırır” markasını anımsattığını, dava konusu ürünün müvekkilinin markalarına tecavüz ettiğini, haksız rekabet oluşturduğunu, 2012/224 D. İş sayılı dosyada bilirkişilerin kullanılan renkler ile birlikte bir bütün olarak değerlendirildiğinde ürün tasarımları arasında tüketiciler nezdinde karıştırma ihtimali olduğunu belirttiklerini, davacının Red Bull markalarının tanınmışlık statüsünde olmasının iltibas değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulması gerektiğini ileri sürerek marka tecavüzü ve haksız rekabetin tespitini, önlenmesini ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Karşı davacı- davalı vekili karşı dava dilekçesinde; davalının, dava konusu markaları Türkiye'de hiçbir fiziki ve renk tonu sınırı gözetmeden tescil ettirmesinin ve lacivert/gri renkler üzerinde ton sınırı olmaksızın hak iddia etmesinin iyi niyetle bağdaşmadığını, davalının reklam yatırımının markalara renk bakımından ayırt edicilik kazandırmayacağını, mavi ve gümüş renklerin ilgili piyasada davacıdan önceki tarihlerden bu yana teknik sebeplerle kullanıldığını, davalı marka tescillerinin renk markası olarak gerekli tescil kriterlerini sağlamadığını, markaların grafik gösterim şartını da taşımadığını, bu marka tescillerinin hiçbirisinde davalının hangi renk tonları üzerinde tescil gerçekleştirdiğini gösteren bir ibarenin bulunmadığını, davalının hak sahipliği iddiasını belirli renk kodları ile sınırlamamak için usulüne uygun bir renk markası için tescil başvurusu yapmadığını, mavinin tüm tonları üzerinde hak iddia edemeyeceğini, mutlak ret nedenlerine dayalı davalarda sessiz kalma yoluyla hak kaybının oluşmayacağını ileri sürerek karşı davalı adına tescilli 2006/05072, 2005/40951, 2010/28338, 2006/59810 ve 2004/04885 numaralı markaların hükümsüzlüğünü talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı-karşı davacı vekili asıl cevap dilekçesinde; müvekkili şirketle davacı taraf arasındaki başka bir uyuşmazlık konusu ürünle ilgili davada alınan rapor doğrultusunda değiştirilmek suretiyle figüratif benzerliğin ortadan kaldırıldığını, 2012/224 D.İş sayılı dosyada alınan bilirkişi raporunda taraflara ait ambalaj tasarımları açısından karıştırılma ihtimalinin bulunmadığının belirlendiğini, davaya konu ürünlerin yarıdan fazlasında kullanılan soğukluk çağrışımı yapan mavi rengin müvekkilince teknik sebeplerle kullanıldığını, uyuşmazlığın tarafların kullandığı kelime markalarına ilişkin olmadığı gibi ambalaj tasarımları arasında renk unsurları haricinde benzerlik ya da karıştırılma ihtimali bulunmadığının tespit dosyasına alınan bilirkişi raporu ile de tevsik edildiğini, davacının tanınmışlık iddiasının sadece “Red Bull” kelimesini ve yanında karşılıklı boğa figürleri içeren siyah-beyaz şekil unsuru yönünden olduğunu, tanınmışlığın bu davanın esasını etkilemediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Davalı Kristal Kola ve Meşrubat San. Tic. A.Ş. vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; müvekkilinin dava konusu edilen Winner isimli bir markasının bulunmadığını, varsa sözü edilen ihlallerin müvekkili tarafından gerçekleştirilmediğini, herhangi bir ihlalin söz konusu olmadığını, ürünlerin incelenmesinde ambalaj tasarımı ve kompozisyonda bir benzerlik ve ihlal olmadığının görüldüğünü, tespit dosyası hazırlanan bilirkişi raporunda dahi tasarım ve biçim olarak karıştırmaya sebep olacak bir benzerliğin bulunmadığının belirlendiğini, davacının sadece renk kombinasyonu ile iltibas bulunduğunu iddia ettiğini, benzer ürünlerde benzer renklerin kullanılmasının hem teknik ve hem de pazarlama açısından bir zorunluluk olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3.Karşı davalı-davacı vekili karşı davaya cevap dilekçesinde; sessiz kalma yoluyla hak kaybının oluştuğunu, müvekkilinin orjinal şekil markalarının çok güçlü bir ayırt ediciliğe sahip olduklarını, markaların ayırt ediciliğinin 25 yılı aşkın süredir süregelen istikrarlı kullanım ile güçlendiğini, uzun süredir tescilli müvekkiline ait şekil markalarının bu yolla da ayırt ediciliğini teyit edildiğini, müvekkilinin şekil markalarının yeni bir versiyonu olan 2010/28338 numaralı markanın kendiliğinden son derece ayırt edici bir marka niteliği taşdığını, lacivert-gri renk kompozisyonunun teknik zorunluluktan kaynaklanmadığını, enerji içeceği ile özdeşleştiği gibi bir tespitin bulunmadığını savunarak karşı davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kesinleşen mahkeme kararı ile “WİNNER” markası ile davacı markaları arasında bir benzerlik ve dolayısıyla tecavüz durumu bulunmadığına hükmedildiğniden marka hakkına tecavüz oluşmadığının kabulünün zorunluluk arz ettiği, ancak farklı ambalaj tasarımları sebebiyle anılan dosyadaki tasarımlar arasındaki tecavüz olgusunun bu dosya yönünden bağlayıcı olmayacağı, kutu ve ambalaj tasarımlarının tecavüz oluşturduğu yönündeki iddia hakkında yapılan incelemede, davacıya ait grafik kompozisyonda yer alan zemin rengi orta akstan açı yapacak biçimde yukarıda ve aşağıda aynalanmış simetrik yapıda mavi ve metalik gri renginden, davalıya ait üründe ise, yukarıda ve aşağıda mavi zemin rengi, ortada diyagonal biçimde yer alan metalik gri bir bant ile ayrıldığı, davacının amlabajında merkezde ortalanmış biçimde “RED BULL” logosu, bunun hemen altında sarı ve kırmızı renklerden oluşan boğa figürü, bunun hemen altında da kırmızı renkte şeritsiz karakterde “ENERGY DRINK” sloganının görüldüğü, davalı ambalajında ise merkezde yer alan diyagonal bant içinde “WİNNER” yazısı, bu yazının hemen altında kırmızı renkli daire biçimde “Power” anlamına gelen grafik öge, kırmızı bant içinde “energy drink” ibaresinin yer aldığı, davacının ambaljında üst bölgede mavi alanda şahlanmış at motifi, alt mavi alanda daire üstünde “Push the” ibaresi, altında “tempo” sözcüğünün bulunduğu, davalı ambaljında üst bölgede belirleyici bir öğenin yer almadığı, alt bölgede mavi ve gri renk geçişli bant içerisinde ürün içeriği bilgisinin bulunduğu, karşılaştırılan tasarımların benzer geometrik biçimde silindir kutular olduğu, kutuların yüzeylerinde yer alan bütün geometrik öğelerin farklı biçim ve oranda yerleştirildiği, grafik kompozisyonda tercih edilen renkler benzer olmakla beraber, bu benzerliğin tasarımların bütüncül algılarını oluşturan öğelerin altında kaldığı, ambalaj tasarımlarında iltibas unsurunun oluşmadığı, karşı dava yönünden yapılan değerlendirmede ise; tanınmış davacı markalarının davacının yaptığı yatırım ve tanınmışlık seviyesi itibarı ile tüketici nezdinde belirli düzeyde ayırdedicilik kazandığı, hükümsüzlüğü talep edilen markaların yalnızca renk markaları olmadığı, bu renklerin bir form oluşturacak şekilde dikey konumlandırılan dikdörtgen şekli içerisinde yerleştirildiği, çapraz olarak birbirine bakan yamuk geometri şekillerinin aynı renkte dört adet dik yamuktan oluştukları, hükümsüzlük koşullarının gerçekleşmediği, anılan markaların tescil tarihi itibariyle 5 yıllık sessiz kalma süresinin geçtiği gerekçesiyle asıl ve karşı davanın reddine karar verilmiş, hüküm karşı dava bakımından karşı davacı vekilince istinaf edilmiştir.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sessiz kalma yoluyla hak kaybına uğradığı değerlendirilen davacı-karşı davalı markalarından 2006/05072, 2005/40951, 2006/59810, 2004/04885, 2010/28338 numaralı markaların tescil tarihinden dava tarihine kadar uzunca bir süre geçtiği, aynı sektörde faaliyet gösteren davalı tarafından hükümsüzlük davası açılmasının hakkın kötüye kullanılması yasağına aykırılık oluşturduğu, davacı- karşı davalı markasının, kendiliğinden ayırt edici olduğu, enerji içecekleri üzerinde yoğun olarak kullanıldığı, bu durumun ayırt ediciliği pekiştirdiği, davacı-karşı davalı markasında yer alan mavi-gri renk kombinasyonlarının, “enerji içecekleri” emtialarında davacı- karşı davalı markaları ile özdeşleştiği, enerji içecekleri sektörünün ülkemizde çok geniş katılımcısının bulunmadığı, dolayısıyla “enerji içeceği” alanında ülkemiz tüketicisinin aklına ilk gelen markalardan olduğu düşünülen davacı-karşı davalı markalarında kullanılan sözcük ve renk unsurlarının da tüketici algısında, ilgili emtialar ile sınırlı olarak doğrudan yer edindiği gerekçesiyle davalı-karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, karar davalı-karşı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Dava ve Hukuki Nitelendirme
Asıl dava, marka tecavüzü ve haksız rekabetin tespiti ve önlenmesi, karşı dava ise marka hükümsüzlüğü taleplerine ilişkindir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/1-b(1) hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı- karşı davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK'nın 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA, aynı Kanun'un 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 16.01.2025 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.