"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi
(İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2023/2 Esas, 2024/1 Karar
HÜKÜM : Ret
Taraflar arasındaki hakem kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Bölge Adliye Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; taraflar arasında 25.12.2018 tarihli sertifikalı yonca tohumu üretim sözleşmesi imzalandığını, sözleşme gereği 2022 yılı yonca tohumu hasat sezonuna kadar müvekkilince yetiştirilen yonca tohumlarının davalı tarafından satın alındığı, 2022 yılına gelindiğinde de müvekkilinin yonca tohumları yetiştirmesine rağmen davalının sözleşme hükümlerine uymadığını, bunun üzerine müvekkilinin 14.09.2022 tarihinde ihtar çekip “hasadı yapılan ürünleri teslime hazır olduğu, ürünlerin teslim alınarak fiyatının ödenmesini davalıdan istediğini, davalıya başvurunun sonuçsuz kaldığını, taraflar arasındaki sözleşmede tahkim şartı bulunduğundan müvekkilinin Türkiye Tohumcular Birliği Hakem Kuruluna başvurduğunu, davalının yonca tohumlarının sözleşme şartlarına uymadığı yönünde savunma yaptığını, Aksaray İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce yapılan analizle bu savunmanın çürütüldüğünü, sözleşmede yazılı olarak ürün fiyatı kararlaştırılmışsa da hakem kurulunun sözleşme şartlarına riayet etmeden yetkisini aşarak re’sen fiyat araştırdığını, tahkimin kısmen kabul kararı verdiğini, yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılması yönündeki taleplerine rağmen yatırdıkları bilirkişi ücreti hususunda bir karar tesis edilmediği gibi vekalet ücreti taktiri yoluna gidilmediğini, tahkimin hakkaniyet kuralları uyarınca karar verildiği belirtildiğini, oysa 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 433 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında ancak tarafların açıkça yetkilendirmeleri halinde hakkaniyet ve nesafet kuralları gereği bir karar tesis edebileceğini, sözleşmede hakem heyetine böyle bir taktir yetkisinin tanınmadığını, böylece tahkimin yetkisini aştığını ileri sürerek Türkiye Tohumcular Birliği Hakem Kurulu’nun 10.05.2023 tarihli 2022/07 E. sayılı dosyasından verdiği kararın yonca tohumu fiyatı, tahkim ücreti, yargılama gideri, vekalet ücreti yönlerinden iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının iptal sebeplerinin kararın esasına ilişkin olup 6100 sayılı Kanun’un 43 uncu maddesinde sayılan tahdidi haller arasında kalmadığını, tahkimin davacının tüm talepleri hakkında karar verdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tahkimin mahkemeler dışında yapılan yasal bir yargılama faaliyeti olduğundan verilen kararların mahkemeler tarafından içeriğinin denetlenmeyeceği, 6100 sayılı Kanun’un 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında iptal sebeplerinin tek tek sayıldığını, davacının iptal nedeni olarak hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilmiş olmasına dayandığı, icra dosyalarının incelenmemesinin bunun dayanağını oluşturduğunu ileri sürdüğü, çoğunluk hakem heyetinin sözleşmenin yorumunda davacı gibi değerlendirme yapmadığı, tüm icra takiplerinin kapatılmasının sözleşme hükmü uyarınca 1 yıllık süreye tabi tutulduğunu, bu nedenle de cezai şart talep koşullarının doğmayacağı sonucuna vardığı, bu anlamda hukuki dinlenilme hakkının ihlalinin varlığından söz edilemeyeceği, icra dosyalarının da hakem heyetince değerlendirildiği, söz konusu yoruma yönelik iptal isteminin ise iptal şartlarına uygun düşmediği, taraflar arasındaki hukuki ilişki ve hakem kararı neticesinde verilen karar dikkate alındığında verilen kararda kamu düzenine aykırılıktan bahsedilemeyeceği, zira hakem kurulu kararının kamu düzenine aykırılığından bahsedebilmek için hukukun kaynağını oluşturan ... değerlere, toplumun genel ahlak ve adabına, birlik ve dirliğini oluşturan ... değerlerine, ... değerlere, insan hak ve hürriyetlerine, toplumun kabul ettiği ... sosyal ve ekonomik düzenine aykırılık oluşturması, irade serbestisinin sınırlarını çizen bir emredici kurala aykırı olması gerektiği, somut olayda böyle bir durum söz konusu olmadığı, hakem kararına konu uyuşmazlığın Türk Hukukuna göre tahkime elverişlilik içerdiği, uyuşmazlığın taraflar arasındaki 25.12.2018 tarihli sözleşmenin 6/c. maddesi uyarınca sözleşmede belirtilen tahkim şartı kapsamında bulunduğu, hakem heyetinin tahkim anlaşması dışındaki bir konuda karar vermediği, tahkim yargılaması sürecinde ve nihai kararda yetki aşılmadığı, ileri sürülen tüm iptal sebeplerinin tarafların sözleşmedeki edimlerinin karşılıklı ifasına ve bu hususların kanıtlanmasına yönelik olması nedeniyle esasa yöneldiği, hukuki dinlenilme hakkının ihlali ve kamu düzenine aykırılık hallerinin bulunmadığı, hakem kararının iptali şartları gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; icra dosyalarının incelenmemesini bir iptal sebebi olarak ileri sürmediklerini, hakem heyetinin yetkisi dışına çıkarak tıpkı bir bilirkişi gibi fiyat araştırması yapmasının doğru olmadığına, biran için fiyat araştırması yapma yetkisinin bulunduğu düşünülse bile bu hususta öncelikle bir rapor tanzim etmesi ve tanzim edilen raporun tebliği ve itiraz etme hakkının tanınması gerektiğine değinildiğini, hakem heyetinin yetkisi dışına çıkarak tıpkı bir bilirkişi gibi fiyat araştırması yaptığını, ancak bu hususta bir rapor tanzim etmediğini, fiyat araştırmasına itiraz etme hakkının ellerinden alındığını, hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğini, diğer bir iptal nedeni olarak hakem heyeti kararlarının iptal sebeplerinin sınırlı olarak sayıldığı 6100 sayılı Kanun’un 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde düzenleme altına alınan hakem veya hakem kurulunun tahkim sözleşmesi dışında kalan bir konuda karar verdiği veya talebin tamamı hakkında karar vermediği ya da yetkisini aştığı düzenlemesine dayandıklarını, ancak Mahkeme gerekçeli kararında bu madde ile ilgili olumlu- olumsuz herhangi bir inceleme yapılmadığını, dayanılan bu madde hükmünün göz ardı edildiğini, hakem kurulu kararında taraflarca yapılan sözleşmenin 5. maddesinde yonca satış fiyatının belirlenme kriterleri tayin edilmesine rağmen, hakem kurulunca, yetkisini aşacak şekilde, sözleşme ve talep dışına çıkılarak piyasa şartlarına göre fiyat araştırması yapıldığını, 2022 yılı itibarıyla yonca tohumu satış fiyatı belirlenerek, müvekkili aleyhine ürün birim ve toplam fiyatına karar verildiğini, bu durumda tarafların açık bir talebi olmaksızın, hakem kurulunca dava konusu dışında karar verilmesinin kamu düzenine ilişkin olup re'sen dikkate alınması gerektiğini, hakem kurulu kararının 6100 sayılı Kanun’un 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde düzenlenen hakem veya hakem kurulunun, “tahkim sözleşmesi dışında kalan bir konuda karar verdiği veya talebin tamamı hakkında karar vermediği ya da yetkisini aştığı” hükmü, aynı fıkrasının “ğ” bendinde düzenlenen kararın kamu düzenine aykırılığı ve (f) bendindeki yasal düzenleme uyarınca da kararın iptalinin gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hakem heyetinin yetkisini aşıp aşmadığı, tüm talepler hakkında bir karar verip vermediği, hakem heyeti kararının iptal şartlarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 433 ve 439 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, Mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve kanuna aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Temyiz harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına mahal olmadığına,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.