"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/727 Esas, 2024/176 Karar
HÜKÜM : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 10. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2017/349 E., 2019/28 K.
Taraflar arasındaki alacak, davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf bavşurusunun HMK'nın 344/1. maddesi gereğince davalıların istinaf başvurularının yapılmamış sayılmasına ilişkin 2019/699 Esas 2019/1189 Karar sayılı kararına karşı davalılar vekilince temyiz kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemizin 16.09.2021 tarih ve 2019/5364 E., 2021/5537 K. sayılı ilamı ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma ilamına uyularak ilk derece mahkemesince 24.12.2021 tarihli ek karar ile HMK'nun 344. maddesi uyarınca davalıların istinaf başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Davalılar vekilinin 24.12.2021 tarihli ek karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davalılar vekilinin ek karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi. Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip, gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının 2014/119687 soruşturma sayılı dosyası ile yürütülen soruşturma kapsamında Ankara 5. Sulh Ceza Hakimliği'nin 26/10/2015 tarih ve 2015/4104 D. İş sayılı kararı ile ... İpek Holding A.Ş. ünvanlı şirketin yönetim organlarının tüm yönetim yetkilerinin kayyum heyetine devredildiği, söz konusu karar tarihi öncesinde görevde bulunan tüm yönetim kurulu üyelerinin yetkilerinin kaldırıldığı,
5. Sulh Ceza Hakimliği'nin 13.01.2016 tarih, 2015/4104 D. İş sayılı kararı ile de yönetim kurulu üyelerinin yeniden oluşturması kapsamında değişiklik yapıldığını, diğer taraftan ... Altın 01/09/2016 tarih ve 29818 sayılı (2. Mükerrer) resmi gazetede yayınlanan 674 sayılı KHK'nin 19. maddesinin 1 inci fıkrası kapsamında Ankara 4. Sulh Ceza Mahkemesi'nin 06/09/2016 tarih 2016/4628 sayılı D. İş kararı uyarınca TMSF'ye devredildiğini, ... Altın'ın (... Altın İşletmeleri A.Ş.) 60.000.000 GBP sermayeli %100 iştiraki ... Ltd.'nin kuruluşundan başlayarak faaliyet ve işlemlerinde pek çok usulsüzlükler, şeffaflıktan uzak tasarruflar, gizlemeye, örtmeye, mal kaçırmaya yönelik eylemler bulunduğu, kamuya duyurulmayan ve ... Altın'ın yönetim kurulu kararı olmaksızın yaratılan imtiyaz ile ana ortak ... Altın'ın iştirakinin yönetime katılma ve dolayısıyla mal varlığı hakkında tasarruf imkanının kısıtlandığı ve ana sözleşme değişikliği ile şirketin tasfiyesi gibi kararların ... ve ...'in onayına tabi kılındığı, bu iş ve eylemler neticesinde halka açık ... Altın'ın sermaye veya mal kaybına uğratıldığı iddiasıyla örtülü kazanç aktarımı yolu ile halka açık şirket ... Altın İşletmeleri A.Ş.'nin mal varlığında meydana gelen faiz hariç 60.000.000 GBP tutarındaki azalmanın giderilmesini teminen 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nın 94. maddesi uyarınca kendilerine kazanç aktarımı yapılan ... ve ...'ten 60.000.000 GBP ile 11.09.2015 tarihinden itibaren işletilecek kanuni faizinin ... Altın İşletmeleri A.Ş.'ye iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
I. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; ... A.Ş.'den giden 60.000.000 GBP'nin ... Ltd.'ye şirket sermayesi olarak aktarılmasına rağmen bu paranın davalılardan tahsilinin örtülü kazanç olarak nitelendirilemeyeceğinden istenemeyeceğini, söz konusu davanın ... Ltd.'ye yöneltilmesi gerektiğini, bu davanın görüleceği yetkili mahkemenin ... LTD.'nin şirket merkezinin bulunduğu İngiltere Ticaret Mahkemeleri olduğunu, Londra Ticaret Sicile kaydı bulunan ... Ltd.'nin İngiliz Ticaret Kanununa uygun olarak ticari faaliyetine ... idaresinde edvam edildiğini, ... Altın İşletmeleri A.Ş. İdaresindeki kayyumların ... Ltd.'nin yönetimini değiştirme talebi ile İngiltere de genel kurul toplama talebinde bulunmuş ise de; bu talepleri İngiltere Mahkemeleri tarafından reddedildiğini, ayrıca Lüksemburg mahkemesi de ... Altın İşletmeleri A.Ş. Tarafından şirket sermayesi olarak ... Ltd.'ye Lüksemburg hesaplarına aktarılan bahse konu 60.000.000 pountluk şirket sermayesinin ... Ltd.'ye ait İngiltere'deki hesaba aktarılmasına karar verildiğini, uluslararası yargısal süreçler kapsamında davaya konu edilen ... Altın İşletmeleri A.Ş. tarafından ... Ltd.'ye tahsis edilen 60.000.000 pount, ... Ltd'ye ait hesaplarda olduğunu, örtülü kazanç iddiasının inandırıcı olmadığını, ... Ltd. tarafından yapılan her türlü işlem İngiltere mahkemesi denetimine tabii olduğunu, ... Ltd. Şti.'nin de usulüne uygun olarak alınan kararlarla kurulduğunu, bu şirkete usulüne uygun olarak sermaye transferi yapıldığını bildirerek davanın esastan reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yöneticilerinin sorumluluğuna ilişkin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (6102 sayılı Kanun) 553üncü maddesi gereğince de söz konusu örtülü kazanç aktarımı şeklinde oluşan zarardan ... Altın İşletmeleri A.Ş.'nin yöneticileri olan davalıların sorumlu olduğu, ...'nun, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun (6362 sayılı Kanun) 21.,94. ve 110. uncu maddelerine göre örtülü kazanç aktarımı ile ilgili davayı açmaya yetkili olduğu, söz konusu paranın şirkete ödenmesini isteyebileceği, yargılama aşamasında da hesabından örtülü kazanç aktarımı yapılan ... Altın İşletmeleri A.Ş.'nin davaya asli müdahillik talebinde bulunduğu, örtülü kazanç aktarımına konu 60.000.000 GBP'nin davalılardan tahsili ile şirkete ödenmesinin talep edildiğinin anlaşıldığı, örtülü kazanç aktarımı olarak kabul edilen paranın davalılardan faizi ile birlikte tahsili ile müdahil şirkete ödenmesine karar vermek gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkemece 24.12.2021 tarihli ek karar ile davalılar vekilinin muhtıra tebliğine rağmen verilen bir haftalık kesin süre içerisinde nispi istinaf harcını yatırmadığı, HMK'nun 344. maddesi uyarınca davalıların istinaf yoluna başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle HMK'nun 344. maddesi uyarınca davalıların istinaf başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; 6362 sayılı Kanun'un 21inci maddesine göre bir faaliyetin örtülü kazanç olarak nitelendirilebilmesi için belli koşulların bir arada gerçekleşmesinin gerektiğini, ... Limited Şirketi'ne 60.000.000,00 GBP aktarılmasının bu nedenle örtülü kazanç aktarımı olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığını, ayrıca kayyım yönetimindeki ... Altın'ın hem asli müdahil sıfatıyla huzurdaki davayı açarak 60.000.000,00 GBP'nin iadesini talep etmesi hem de İngiliz Mahkemeleri önündeki davada ... Ltd. Şti'nin tasarrufları üzerinde tek söz sahibi olmaya ve böylece 60.000.000,00 GBP'yi kontrol etmeye çalışmasının tazminat hukukunun temel prensiplerine de aykırı olduğunu bu nedenle ilk olarak istinaf başvurusu kapsamında yapılacak tüm yargılama ve takip giderleri için adli yardım talebinin kabul edilmesi ile ilk derece mahkemesince verilen kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin10/10/2019 tarih ve 2019/699 E., 2019/1189 K. sayılı kararı ile İstinaf karar harcının ikmali için davada kabul edilen tutar olan 226.644.000,00 TL (60.000.000 GBP) değer üzerinden hesaplanan 15.482.051,64 TL harcın en az 1/4'ü olan 3.870.512,91 TL istinaf karar harcı ile 121,30 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ve 150,00 TL istinaf yargılama giderinin ikmali için gereği yapılmak üzere ilk derece mahkemesince eksik harcın ve gider avansının tamamlanması için davalılar vekiline HMK'nun 344. maddesine uygun olarak muhtıra şerhli tebligat 20.09.2019 tarihinde tebliğ edilmesine rağmen tanınan 1 haftalık kesin süre içerisinde eksik nispi harcın davalılar tarafından tamamlanmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 16.09.2021 tarih, 2019/5364 E. ve 2021/5537 K. sayılı kararıyla, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 352/1-ç maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemesince yapılacak ön incelemede başvuru şartlarının yerine getirilmemesi halinde gerekli kararın verilmesi gerektiği belirtilmiş ise de lüzumlu karar, HMK'nın 344. maddesi gereğince karar verilmek üzere dosyanın İlk derece mahkemesine iadesi kararıdır. Bu şekilde davalıya iki aşamalı kanun yolunun önü açılmış olacağı gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi istinaf isteminden vazgeçilmiş sayılmasına dair kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda, davalıların adli yardım talebinin reddedilmiş olması ve süresi içerisinde harç yatırılmadığından 6100 sayılı Kanun'un 346/1 inci maddesi gereğince gerekli kararın verilmesi için dosyanın ilk derece mahkemesine geri çevrilmesine karar verildiği, ilk derece mahkemesince 24.12.2021 tarih 2017/349 E., 2019/28 K. sayılı ek karar ile süresi içerisinde gerekli istinaf harcı yatırılmadığından davalılar vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanun'un 344 üncü maddesi uyarınca yapılmamış sayılmasına hükmedildiği, davalılar vekilinin istinaf başvurusunun yapılmamış sayılması yönündeki ek kararında herhangi bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davalılar vekilinin ek karara yönelik istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanun'un 353/(1)-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; Müvekkillerin adına kayıtlı tüm taşınmazlar ve banka hesapları dahil tüm malvarlığı değerleri üzerinde, ihtiyati tedbir kararlarının bulunduğu, üzerilerine kayıtlı taşınmazlarla ilgili herhangi bir tasarrufta bulunmaları söz konusu olmadığı gibi mevcut tüm banka kayıtlarına ihtiyati tedbir konulan müvekkillerin, ekonomik anlamda hareket etme imkanı tümüyle ortadan kalkmış durumda olduğu, gerekli istinaf harç ve masraflarının müvekkiller tarafından ödenmesi fiilen, ekonomik imkansızlık nedeniyle mümkün olmadığından ilk derece mahkemesinin ek kararının adil yargılanma hakkı kapsamında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na ve 6100 sayılı Kanun'un 334, 336 ncı maddelerine açıkça aykırı olduğundan kararın kaldırılarak ilk derece mahkeme kararının bozulmasını istemiştir..
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yurt dışında kurulmuş şirkete davalılarca aktarıldığı iddia edilen paranın örtülü kazanç aktarımı olduğu iddiası ile bu paranın davalılardan tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un 344 üncü, 346, 353 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup ve özellikle iş bu kararın temyizininde maktu harca tabi olmasına göre davalılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Alınmadığı anlaşılan 427,60 TL temyiz ilam harcı ile 2.107,80 TL temyiz başvuru harcının temyiz eden davalılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.