"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Dosyadaki bilgi ve belgelerden ve dava dilekçesinden, davacının, ihale edilen 5908 Ada, 8 Parselde kayıtlı taşınmazda 01.03.2009'dan beri kiracı olduğunu, aynı zamanda İstanbul Anadolu 13. İcra Müdürlüğü'nün 2023/5899 Esas sayılı dosyası ile de borçlu ISS SABUN A.Ş'den alacaklı olduğunu, taşınmazın tapu kaydında haciz mevcut olduğunu, ihalenin usulüne uygun yapılmadığını, satış şartnamesinin tüm ilgilere tebliğ edilmediğini, müvekkili şirkete de tebligat yapılmadığını, bunun tek başına ihalenin feshi sebebi olduğunu, kıymet taktirine ilişkin raporunda tebliğ edilmediğini, ihalenin 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu'nun 15/3 maddesine aykırı yapıldığını, iktisadi ve ticari bütünlük arz eden taşınmazın bir bütün olarak satılması gerektiğini belirterek ihalenin feshini talep ettiği,
İlk Derece Mahkemesince 24.07.2023 tarihli tensip tutanağının 1 numaralı ara kararı ile (gerekçesi yazılmasa da, davacının İİK'nın 134. maddesine 7343 sayılı Kanunun 27. maddesi ile eklenen 3. fıkrasında sayılanlar dışında olduğu kabul edilerek) davacıya nispi harç yatırması için miktar ve süre içeren "İhale bedeli olan 26.050.000,00 TL üzerinden hesaplanan %68,31'in 1/4'ü olan 444.838,88 TL nispi harcın İİK 134/3 maddesi gereği 1/2'si olan 222.434,44 TL'yi mahkememiz dava dosyasına gelecek celseye kadar kesin süre içerisinde peşin olarak yatırılması hususunda davacıya tebligat çıkartılmasına, yatırılmaması halinde davanın işlemden kaldırılmasına karar verileceğinin çıkartılacak tebligata şerh düşürülmesine," şeklindeki ara kararının oluşturulduğu,
Davacının süresinde ara kararında belirtilen 222.434,44 TL nispi harcı yatırdığı,
Mahkemece 14.09.2023 tarihli duruşmada ise davacıya teminat yatırması için süre verildiği, teminatında yatırıldığı görülmüştür.
İlk Derece Mahkemesi yapılan yargılama sonunda;
"1- Davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle usulden REDDİNE,
2- İİK 134/2. maddesi gereği esasa ilişkin inceleme yapılmadığından DAVACI ALEYHİNE PARA CEZASI TAKDİRİNE YER OLMADIĞINA" karar vermiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf sebepleri yerinde görülmemekle birlikte, kamu düzeninden yapılan değerlendirme sonucunda davacı aleyhine para cezasına hükmedilmesi gerektiği görüşüyle İlk Derece Mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verilerek yeniden;
"1-HMK 355 madde referansıyla HMK 353 (1)-b/2 maddesi gereğince kabulü ile İstanbul Anadolu 25. İcra Hukuk Mahkemesinin 14.12.2023 gün, 2023/479 Esas-2023/943 Karar sayılı kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
-Davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle REDDİNE,
2-Harçlar Yasası uyarınca ihale bedeli üzerinden alınması gerekli 1.779.475,50 TL nispi karar harcından başlangıçta peşin alınan 222.704,29 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 1.556.771,21 TL harcın davacıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-Davacının ihale bedelinin (26.050.000,00) %1'i oranında para cezasıyla CEZALANDIRILMASINA, " şeklinde hüküm kurulmuştur.
İlk Derece Mahkemesinin ve Bölge Adliye Mahkemesinin, davacının İİK'nın 134. maddesine 7343 sayılı Kanunun 27. maddesi ile eklenen 3. fıkrasında sayılanlar dışında olduğu kabul edilerek davanın nispi harca tabi olduğuna ilişkin gerekçe ve kararları yerindedir.
İİK'nın 7343 sayılı Kanunun 27. maddesi ile değişik 134. maddesine göre ihalenin feshi talebinin 30.11.2021 tarihinden sonra, kanunda belirtilen istisnai taraflar dışında kalan gerçek ya da tüzel kişiler tarafından yapılması halinde ihale bedeli üzerinden nispi harca tabi olduğu ve nispi harcın yarısının peşin yatırılacağı tartışmasızdır.
Aynı şekilde ihale bedelinin %5'i oranında teminat yatırılması da şarttır.
Ancak; İlk Derece Mahkemesi tensip zaptında dava açılırken alınacak harcın oranı ve miktarını hatalı belirlemiştir.
Şöyle ki;
İİK'nın değişik 134/3. maddesine göre alınacak nispi harç ihale bedeline göre hesaplanacak miktarın yarısıdır.
Dava açılırken alınacak nispi harç, 492 Sayılı Harçlar Kanunu uyarınca çıkarılan Yargı Harçları Tarifesindeki oran üzerinden belirlenen miktardır.
Bu oran dava açılış tarihi itibarı ile binde 68,31 olup, normal hukuk davalarında bu orana göre belirlenen miktarın 1/4'ü peşin harç olarak alınır.
Kanun koyucu normal hukuk davalarında peşin alınacak harç oranını 1/4, ihalenin feshi davalarında ise 1/2 olarak belirlemiştir.
Mahkeme ise ihale bedeli üzerinden belirlenen binde 68,31 oranındaki nispi harcın 1/2'sini peşin alması gerekirken 1/4'ünün 1/2'sini hesaplamıştır. Bu hesap tarzı hatalıdır.
Somut davada yatırtılması gereken peşin harç, 26.050.000,00 TL ihale bedeli üzerinden binde 68,31 oranı ile hesaplanan 1.779.475,50 TL nispi harcın 1/2'si olan 889.737,75 TL'dir.
Mahkemece nispi harcın 1/2'si yerine 1/4'ünün 1/2'si alınarak davaya devam edilmesi hatalı olup, noksan peşin harç tamamlatılarak yargılama yapılması için Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
Harcı yatırılmayan/tamamlanmayan davaya devam edilemeyeceğinden, harç yatırılmadan/tamamlanmadan hiç bir usulü işlem yapılamayacağından, yapılacak iş, peşin alınması gereken 889.737,75 TL'den dava açılırken yatırılan 269,85 TL ile yargılama sırasında yatırtılan 222.434,44 TL nin mahsubu ile noksan kalan 667.033,46 TL peşin harcı tamamlatmak üzere Harçlar Kanunu'nun 30. maddesine göre işlem yaparak sonuca gitmektir.
SONUÇ :
Yukarıda yazılı nedenlerle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesinin 15.03.2024 tarih ve 2024/511 E.-2024/475 K. sayılı kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/2. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacının sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 24.09.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.