"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki taraflarca istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Borçlunun icra mahkemesine başvurusunda, haline münasip meskeni olduğundan bahisle taşınmazı üzerindeki haczin kaldırılmasını talep ettiği, İlk Derece Mahkemesince, şikayetin kabulü ile haczin kaldırılmasına karar verildiği, alacaklı tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, karar tarihi itibariyle (yargılama sürecinde) süresi içerisinde satış talebinde bulunulmadığından şikayete konu haczin düştüğü gerekçesi ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, şikayetin konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği ve kararın taraflarca temyiz edildiği görülmektedir.
İİK'nın 82/1-12. maddesine dayalı olarak haczedilmezlik şikayetinde bulunulabilmesi için, şikayet tarihi itibariyle hukuken geçerli bir haczin varlığı şarttır. Bu nedenle borçlunun haczedilmezlik şikayetinde bulunması üzerine, öncelikle İİK'nın 106. ve 110. maddeleri uyarınca haczin düşmüş olup olmadığının belirlenmesi gerekir.
7343 sayılı Kanun ile İİK’na eklenen geçici 18. maddede; “111/b maddesinin uygulanmasına ilişkin yönetmelik ile 106 ncı madde uyarınca çıkarılması gereken tarife, bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde çıkarılır. 87, 88, 106, 110, 111/b, 114, 115, 118, 124, 126, 127, 129, 130, 133, 242 ve 244 üncü maddeler ile 134 üncü maddenin dokuz ve onuncu fıkralarında bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişikliklerin uygulanmasına Adalet Bakanlığınca belirlenen il veya ilçelerde, 111/b maddesinin uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlanır ve bu değişiklikler en geç bir yılın sonunda ülke genelinde uygulanır. Değişikliklerin hangi il veya ilçede ne zaman uygulanacağı Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde duyurulur. Bu değişikliklerin uygulanmasında aşağıdaki esaslar dikkate alınır: 1. uygulamaya geçilen il ve ilçelerde, geçiş tarihinden sonra haczedilen mallar hakkında, bu maddeyi ihdas eden Kanunla değiştirilen 87, 106 ve 110 uncu madde hükümleri uygulanır. Geçiş tarihinden önce haczedilen mallar hakkında ise değişikliklerden önceki hükümler ile ilga edilen hükümlerin uygulanmasına devam olunur.” hükmüne yer verilmiştir.
Somut olayda, anılan maddeye istinaden düzenlenen “İcra ve İflâs Kanunu Uyarınca Elektronik Ortamda Yapılacak Satışların Usulü Hakkında Yönetmelik” ile “Satış Giderleri ESAS NO : 2024/3855
Tarifesi”nin 08.03.2022 tarihli ve 31772 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, mezkûr Yönetmelik ve Tarife’nin ... ili ile bağlı olan ilçelerde 01.09.2022 tarihi itibariyle ilanı yapılacak artırmalar hakkında uygulanmaya başlandığı, şikayete konu olan 16.09.2021 tarihli haczin, bu yönetmelik ve tarifenin yürürlüğünden önce konulduğu görülmüş olup haczin düşüp düşmediği belirlenirken (İİK’nın geçici 18. maddesinin yollamasıyla) İİK’nın 106 ve 110. maddelerinin değişiklikten önceki, haciz tarihi itibariyle yürürlükte olan hükümlerinin uygulanması gerekir.
İİK'nın 106. maddesinin haciz tarihi itibari ile uygulanması gereken hükmünde; “Alacaklı, haczolunan mal taşınır ise hacizden itibaren altı ay, taşınmaz ise hacizden itibaren bir yıl içinde satılmasını isteyebilir” düzenlemesine yer verilmiştir. Aynı kanunun 110. maddesinde ise; “Bir malın satılması kanuni müddet içinde istenmez veya icra müdürü tarafından verilecek karar gereği gerekli gider onbeş gün içinde depo edilmezse veya talep geri alınıp da, kanuni müddet içinde yenilenmezse o mal üzerindeki haciz kalkar.” hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, İİK'nın 59. maddesi uyarınca, bir işlemin yapılmasını isteyen alacaklı o işlemin yapılması için gerekli masrafı avans olarak peşin yatırmalıdır. Az da olsa satış avansının yatırılmış olması halinde, usule uygun satış talebi yapılmış sayılır. İİK'nın 110. maddesi hükmüne göre, satış talebi yapıldığında, icra müdürünün, alacaklıdan, satış avansını 15 gün içinde depo etmesini talep etmesi gerekir. İcra müdürünce verilen süre içinde belirtilen satış avansı depo edilmez ise, anılan hüküm gereği haciz kalkar.
Somut olayda, şikayete konu haczin 16.09.2021 tarihinde konulduğu, anılan haciz nedeniyle 16.09.2022 tarihinde satış talebinde bulunulduğu ve aynı tarihte 1.500 TL satış avansının yatırıldığı, icra müdürlüğünün 19.09.2022 tarihli kararı ile belirlenen 5.780 TL satış avansının bakiye tutarının ise (4.280 TL) 30.09.2022 tarihinde yatırıldığı, böylelikle haczin ayakta olduğu anlaşılmaktadır.
O halde, Bölge Adliye Mahkemesince, yukarıda yazılı nedenlerle şikayetin esasının incelenmesi gerekirken, şikayet konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığı yönünde hüküm tesisi isabetsiz olup, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ :
Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 19.03.2024 tarih ve 2023/1312 E.-2024/870 K. sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/2. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), bozma nedenine göre borçlunun temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan harcın istek halinde ilgililere iadesine, 07.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.