"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Borçlunun icra mahkemesine başvurarak meskeniyet şikayetinde ve borca itirazda bulunduğu, İlk Derece Mahkemesince verilen ilk kararda davanın süre aşımından reddine karar verildiği, kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince kararın kaldırılarak meskeniyet şikayeti bakımından şikayetin sürede olduğu ve incelenmesi gerektiğinden bahisle karar mahkemesine iade edildiği, İlk Derece Mahkemesince şikayetin kısmen kabulüne, fazla istemin reddine karar verildiği, tarafların istinaf yoluna başvurması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verildiği, borçlunun temyiz yoluna başvurduğu görülmüştür.
Borçlunun daha önce ipotek ettiği taşınmazı hakkında sonradan haczedilmezlik şikayetinde bulunabilmesi için ipoteğin konut kredisi, esnaf kredisi, zirai kredi gibi zorunlu olarak kurulmuş ipoteklerden olması gerekir. Zira zorunlu olarak kurulan ipoteğin meskeniyet şikayetine engel teşkil etmeyeceği ilkesi, bu ipoteğin sosyal amaçlı olarak verilen kredinin teminatını oluşturmasından kaynaklanmaktadır. Bunun dışında, borçlunun serbest iradesi ile kurduğu ipotekler, adı geçenin daha sonra bu yerle ilgili olarak meskeniyet iddiasında bulunmasını engeller ise de, haciz tarihi itibariyle ipotek konusu borcun ödenmesi halinde, ipotekle yükümlü bulunmayan taşınmaz hakkında meskeniyet şikayetinde bulunulabilir.
Somut olayda, takip dosyasından borçlunun şikayete konu taşınmazı üzerine 16.07.2019 tarihinde haciz konulduğu, haciz tarihinden önce taşınmazın tapu kaydında 3. kişi T.Halkbank A.Ş. lehine ... Keserbaş'ın kullandığı ve kullanacağı asaleten ve kefaleten kredilerinin, doğmuş ve doğacak tüm borç ve risklerinin teminatını teşkil etmek üzere 300.000,00 TL'ye kadar 10.10.2016 tarih 10348 yevmiye numaralı 1. dereceden fekki bankaya bildirilinceye kadar süresiz limit ipoteği tesis edildiği, ipotek alacaklısı T.Halkbank A.Ş.’nin 20.11.2023 tarihli yazı cevabında ipotek borcunun devam ettiğinin bildirildiği görülmüştür.
O halde, şikayete konu taşınmaz üzerinde hacizden önce tesis edilen ve haciz tarihi itibari ile ipoteğe bağlı borcu ödenmeyen, zorunlu olmayan ipoteğin mevcut olduğu anlaşılmakla, borçlu meskeniyet şikayetinden vazgeçmiş sayılacağından İlk Derece Mahkemesince şikayetin bu nedenle reddinin gerektiği, ayrıca borca itiraza ilişkin hüküm kısmında borca itirazın süreden reddine dair açıkça hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Borçlunun temyiz isteminin kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesinin 11.07.2024 tarihli 2024/1720 E.-2024/2469 K. sayılı kararının (KALDIRILMASINA), İstanbul 39. İcra Hukuk Mahkemesinin 07.02.2024 tarihli 2022/363 E-2024/108 K. sayılı kararının (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 22.01.2025 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
Sn. ...'ın Karşı Oy Yazısı;
HMK'nın 26/1. maddesinde Taleple Bağlılık İlkesi başlığı altında "(1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir."
HMK’nın 355. maddesinde; “(1)İnceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır. Ancak, Bölge Adliye Mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu resen gözetir.”
HMK’nın 357/1. maddesinde; “…Bölge Adliye Mahkemesince resen göz önünde tutulacaklar dışında, İlk Derece Mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunmalar dinlenemez, yeni delillere dayanılamaz.” hükümleri yer almaktadır.
Somut olayda, örnek 10 kambiyo yollu takip nedeniyle davalı/alacaklı tarafından davacı/borçlu aleyhine takip yapıldığı, takibin kesinleşmesi üzerine şikayetçi/borçlu adına tapuda kayıtlı şikayete konu taşınmaz üzerine 16.07.2019 tarihinde haciz konulduğu, haciz tarihinden önce taşınmazın tapu kaydında dava dışı 3. kişi T.Halkbank A.Ş. lehine ... Keserbaş'ın kullandığı ve kullanacağı kredilerinin, doğmuş ve doğacak tüm borç ve risklerinin teminatını teşkil etmek üzere 300.000,00 TL'ye kadar limitli, 10.10.2016 tarih 10348 yevmiye numaralı 1. dereceden fekki bankaya bildirilinceye kadar süresiz ipotek tesis edildiği, ipotek alacaklısı dava dışı 3. kişi T.Halkbank A.Ş.’nin 20.11.2023 tarihli müzekkere yazı cevabından haciz tarihi itibariyle ipoteğe konu borcun devam ettiği anlaşılmıştır.
"...O halde, şikayete konu taşınmaz üzerinde haciz tarihinden önce tesis edilen ve ödenmeyen, zorunlu olmayan ipotek kaydının mevcut olduğu anlaşılmakla, borçlunun meskeniyet şikayetinden vazgeçmiş sayılacağından İlk Derece Mahkemesince şikayetin bu nedenle reddi gerektiği, ayrıca borca itiraza ilişkin hüküm kısmında borca itirazın süreden reddine dair açıkça hüküm kurulmaması..." nedenleriyle Dairemizin sayın çoğunluğunun bozma görüşüne aşağıdaki nedenlerle katılamıyorum.
"Aleyhe bozma yasağını" açıklamak gerekirse; taraflardan yalnız birinin temyiz etmiş olduğu hükmün temyiz eden tarafın aleyhine bozulamayacağını ifade eden aleyhe bozma yasağı, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 307/4 üncü maddesinde açıkça hükme bağlanmış ise de hukuk yargılaması yönünden bu hususa ilişkin açık bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, Yargıtayın yerleşik uygulamasında hükmün temyiz edenin aleyhine bozulması hâlinde, hükmü temyiz etmemiş olan diğer taraf lehine karar verilmiş olacağı, bu durumun hâkimin tarafların iddia ve savunmaları ile bağlı olduğu, talepten fazlasına veya talepten başka bir şeye karar veremeyeceği ilkesine aykırı düşeceği (6100 sayılı Kanun md. 25 ve 26) ve usulî kazanılmış hakların zedeleneceği yaklaşımı ile aleyhe bozma yasağının hukuk usulünde de geçerli olacağı, kamu düzenine ilişkin hususlar hakkında aleyhe bozma yasağından, hüküm bakımından ise aleyhe hüküm verme yasağından bahsedilemeyeceği kabul edilmektedir. Nitekim aynı hususlar Hukuk Genel Kurulunun 03.05.2023 tarihli ve 2022/11-277 Esas, 2023/408 Karar; 29.11.2022 tarihli ve 2021/13-431 Esas, 2022/1614 Karar sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Temyiz edenin sıfatına, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan İlk Derece, Bölge Adliye Mahkemesi kararlarında yazılı gerekçelere ve özellikle temyizen denetlenen kararın hüküm kısmının 1 numaralı bendinde yazılı "Şikayetin KISMEN KABULÜ ile dava konusu mahcuzun keşif tarihi olan 02/03/2023 itibariyle borçlunun haline münasip ev alabileceği miktar olan 967.500,00 TL'den az olmamak üzere ESAS NO : 2024/6921
satışının yapılmasına, 967.500,00 TL bedelin borçluya artanın alacağa miktarınca alacaklıya ödenmesine, bunu aşan şikayetin REDDİNE..." şeklinde meskeniyet şikayetinin kısmen kabulüne, sair şikayetlerin ise tümden reddine dair hüküm kurulması, HMK'nın 26, 355, 357/1. maddeleri "TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ ve ALEYHE BOZMA YASAĞI" dikkate alınarak Bölge Adliye Mahkemesi kararı usul ve yasaya uygun görüldüğünden ONAMA kararı verilmesi gerekirken, aksi yöndeki Dairemizin sayın çoğunluğunun bozma görüşüne katılamıyorum. 22.01.2025