"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : GAZİANTEP BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen 3402 sayılı Yasa'nın 18. maddesi uyarınca Hazine adına tescil istekli açılan davanın yapılan yargılaması sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı ... vekilinin istinaf talebi üzerine, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. İstinaf Mahkemesinin kararına karşı davacı ... vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz isteğinde bulunulduğu anlaşıldığından, dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... vekili, Şanlıurfa ili, Eyyübiye ilçesi, Küçükler Mahallesinde bulunan 1.824,56 metrekare yüzölçümünceki tapulama harici taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğu, çekişmeli taşınmaz hakkında davalı ... tarafından Şanlıurfa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/370 Esas sayılı dosyasında, Hazine ve Küçükler köyü tüzel kişiliği aleyhine tescil davası açıldığı, yargılama aşamasında dava takip edilmediğinden işlemden kaldırılarak açılmamış sayılmasına karar verildiği, bu yerin Hazine adına tesciline karar verilmesine hiçbir hukuki engel bulunmadığı, 3402 sayılı Yasa'nın 18.maddesinde yer alan "Tescile tabi bulunan taşınmaz mallar ile tarım alanına dönüştürülmesi veya ekonomik yarar sağlaması mümkün olan yerlerin Hazine adına tescil olunur" hükmü gereğince taşınmazın Hazine adına tescilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Belediyesi vekili, taşınmazın mücavir alan sınırları içerisinde doğal karakteri korunacak alan sınırları içerisinde kaldığı, hali hazırda taşınmazın yeri tam olarak mahkeme eliyle belirlenmediği için, tahkikat aşamasında sunacakları cevap hakları saklı kalmak kaydıyla, davacı yanın iddiasını ispat etmesi gerektiği, bu nedenle taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olup olmadığının ilgili yerlerden sorularak niteliğinin duraksamasız belirlenmesi, aksi takdirde ispatın sağlanamaması halinde davanın reddini talep ettiklerini belirtmiştir.
Davalı ... vekili, davacı yanın dava dilekçesinde tapulama harici bırakılan yerin vasfını belirtmediği, bu sebeple taşınmazın 3402 sayılı Kanun'un 18.maddesi şartlarının taşınmazda mevcut olup olmadığının tespitinin gerektiği; ayrıca, dava konusu yerin, mücavir alan sınırları içerisinde 1/25000 ölçekli çevre düzeni planında bugünkü arazi kullanımı devam ettirilerek doğal karakteri korunacak alanlara” tekabül ediyorsa, tescil talebinin 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesine dayanılarak çıkarılan ... Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulması Dair 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre de uygunluğunun incelenmesi gerektiği, davacı dava dilekçesinde tapulama harici yerin 3402 sayılı Yasa'nın 18. maddesi gereğince Hazine adına kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiş ise de, yapılacak keşif sonucunda, ilgili taşınmaz 3402 sayılı Yasa'nın 16. maddesi gereğince ilgili belediye adlarına tespit olunan taşınmazlardan ise Eyyübiye Belediyesi adına tescili gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.06.2017 tarihli ve 2016/306 E. 2017/398 K. sayılı kararıyla; davacı tarafa verilen kesin süre içinde delil avansı yatırılmadığı, dava özel ve teknik bilgi gerektirdiğinden bilirkişiye başvurulması zorunlu olup davanın diğer delillerle aydınlatılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı süresi içinde davacı ... temsilcisi tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
2.Kaldırma Kararı
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 18/12/2017 tarihli ve 2017/602 Esas, 2017/572 Karar sayılı kararıyla; "...Yerel Mahkemece, keşif masrafına ilişkin olarak takdir edilen gider avansının iki haftalık süre içerisinde yatırılması için davacı tarafa süre verildiği, verilen süre içerisinde gider avansının yatırılmaması halinde, davacı tarafın keşif delilinden vazgeçmiş sayılacağının ihtar edildiği kabul edilmek suretiyle mevcut delil durumuna göre ispat edilemeyen davanın reddine karar verilmiş ise de; Mahkemece, 28/02/2017 tarihli duruşma tutanağının 2 nolu ara kararında kararlaştırılan keşif giderinin yatırılması için davacı tarafa 2 haftalık süre verilmiş ve verilen süre içerisinde takdir edilen avans yatırılmadığı takdirde davacının bu delilinden vazgeçmiş sayılacağı ihtar edilmiş; ancak, verilen sürenin kesin olduğu belirtilmediği gibi süreye uyulmadığı takdirde dosyada bulunan mevcut delil durumuna göre karar verileceği hususu da ihtar edilmemiştir. Kesin süreye dayanılarak hüküm kurulabilmesi için öncelikle bu işleme ilişkin ara kararında, verilen sürenin kesin olduğunun açıkça gösterilmesi ve kesin mehile uymamanın sonuçlarının yöntemince ihtar edilmesi zorunludur. Bu nedenlerle davacı tarafa yapılan ihtar usulsüzdür. Ayrıca davacı tarafça daha önce 01.04.2016 tarihinde 821,30 TL gider avansı yatırıldığı bu avansın 596,90 TL bölümünün kullanılmadığı anlaşıldığından, keşif avansı noksan olsa bile bu noksanlık belirtilerek ve mahsup edilerek bedel belirlenmesi gerekir. Öte yandan dava konusu taşınmazın tapulu bir taşınmaz olup olmadığı tam olarak belirlenmeden ve tapulu ise tescile esas belgeleri ve her halükarda komşu parsel kayıtları getirtilmeden, taşınmazın imar planı kapsamında olduğu bildirildiğinden imar planına ilişkin belgeler celp edilmeden dosyanın keşfe hazır olduğu söylenemeyeceğinden, verilen ihtarın bu nedenlerle de usulsüz olduğu" gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesince verilen karar kaldırılarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince Kaldırma Kararı Sonrasında Verilen Karar
Şanlıurfa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 09/10/2018 tarihli 2018/106 E. 2018/704 K. sayılı kararıyla; toplanan deliller, bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamından dava konusu yerin tescil harici olmadığı, evveliyatının Küçükler köyü 12 sayılı parselin içinde kaldığı, Küçükler köyü 12 ve 13 parsellerin birleşmesiyle 352 parselin oluştuğu, daha sonra 352 parselin ifrazen 260 ada 5, 274 ada 1, 259 ada 5 ve 260 ada 3 parsellere ayrıldığı, 352 parselin S.S Şanlıurfa Evren Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi adına kayıtlı olduğu daha sonra ifrazen oluşan ve dava konusu yerin kısmen içinde kaldığı 260 ada 5 parselin ise üzerinde kat irtifakı kurulmuş olup cinsinin ise tek katlı bağımsız bölümlü çelik atölye binası olduğu anlaşılmakla, dava konusu taşınmazın öncesi itibariyle tapuda kayıtlı yerlerden olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
4. İstinaf Nedenleri
Davacı ... Hazinesi vekili; Mahkemece eksik inceleme sonucu hüküm tesis edildiği, bu nedenle İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçeleriyle kararın kaldırılması talebiyle istinaf yoluna başvurmuştur.
5. Gerekçe ve Sonuç
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 26.12.2019 tarihli, 2019/255 E. 2019/1065 K. sayılı kararıyla tüm dosya kapsamına göre; dava konusu taşınmazın tespit harici olmadığı, taşınmazın evveliyatında, Küçükler köyünde bulunan ve dava dışı ... ... adına tespit gören 12 parsel numaralı taşınmaz içinde yer aldığı, 12 ve 13 parsellerin tevhidi sonucunda 352 parselin oluştuğu, 352 parselin ise ifrazı sonucunda 260 ada 5 parsel, 274 ada 1 parsel, 259 ada 5 parsel ve 260 ada 3 parsellere ayrıldığı, dava konusu yerin bir kısmının 260 ada 5 parsel içinde, bir kısmının imar yolunda, bir kısmının ise 274 ada 1 parsel içinde kaldığı, Kadastro Kanunu'nun 18. maddesine dayalı olarak tescil talep edebilmek için taşınmazın tescil harici bırakılan yerlerden olması gerektiği, sonuç olarak istinaf gerekçelerinin yerinde olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı süresi içinde davacı ... vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacı ... vekili; Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 2019/255 Esas, 2019/1065 sayılı kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği, ancak 3402 sayılı Yasa'nın 18. maddesinde tescile tabi bulunan taşınmaz mallar ile tarım alanına dönüştürülmesi veya ekonomik yarar sağlaması mümkün olan yerlerin Hazine adına tescil olunacağının belirtildiği, somut olayda Yasa'da belirtilen koşulların gerçekleştiğini belirterek, re’sen yapılacak inceleme neticesinde Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 2019/1065 sayılı kararının bozularak iadesi talebiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, çekişmeli taşınmazın 3402 sayılı Yasa'nın 18. maddesi uyarınca Hazine adına tescili isteğinden ibarettir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 3402 sayılı Kanun'un "Hazine adına tespit" başlıklı 18. maddesinde;
"Yukarıdaki maddelerin hükümleri dışında kalan ve tescile tabi bulunan taşınmaz mallar ile tarım alanına dönüştürülmesi veya ekonomik yarar sağlanması mümkün olan yerler Hazine adına tespit olunur.
Orta malları, hizmet malları, ormanlar ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da bir kamu hizmetine tahsis edilen yerler ile kanunları uyarınca Devlete kalan taşınmaz mallar, tapuda kayıtlı olsun olmasın kazandırıcı zamanaşımı yolu ile iktisap edilemez" hükmüne yer verilmiştir.
3.2.2. Kanun'un 18. maddesinden önce gelen 13, 14 ve 17. maddelerinde mülkiyet hakkının tespitine ilişkin esaslar, 16. maddesinde ise kamu malları düzenlenmiştir. Kanun'un önceki maddelerinde özel veya tüzel kişiler adına taşınmaz malların tespit ve tescil şartlarına yer verilmişken, Kanun'un 18/1. fıkrası ile bunların dışında kalan ve tescile tabi olan malların Hazine adına tespit ve tescil edileceği, diğer bir deyişle özel ve tüzel kişiler lehine iktisap şartları oluşmayan malların Hazineye ait olması esası getirilmiştir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, çekişmeli taşınmazın öncesi itibariyle tapuya kayıtlı yerlerden olup 3402 sayılı Yasa'nın 18. maddesi uyarınca aranan şartların somut uyuşmazlıkta oluşmadığının anlaşılmasına göre, kararın ( IV./3.) numaralı bendinde yer verilen Yerel Mahkeme kararının, (IV./5.) numaralı bendinde yer verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye göre yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
VI. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle, davacı ... vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nin 370 inci maddesi uyarınca ONANMASINA, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13. maddesinin j. bendi gereğince Hazineden harç alınmasına yer olmadığına, 17/03/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.