"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/1224 E., 2021/2407 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yüksekova 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2014/562 E., 2019/156 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; çekişmeli 128 ada 21 parsel sayılı taşınmazın miras bırakanından kendisine kadar eklemeli bir şekilde devam eden zilyetliğinin 70-80 yılı aşkın olduğunu, zilyetlikle mülk edinme koşullarının lehine oluştuğunu ileri sürerek dava konusu taşınmazın Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile adına tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde;dava konusu taşınmazın Hazine adına tescilli olduğunu, yanı sıra 1963 tarih, 53 nolu Toprak Tevzi Komisyonu çalışmasına göre Hazinenin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çekişmeli taşınmazın mera, taşlık, bataklık veya kamuya tahsisli yerlerden olmadığı, hava fotoğraflarında da belirtildiği üzere tarımsal amaçlı olarak 1988 yılından bu yana kullanıldığı, davacı ve evveli zilyetleri ile birlikte 20 yıl süreyle davasız ve aralıksız olarak malik sıfatıyla zilyetlik koşullarının davacı lehine oluştuğunun ispatlandığı gerekçesiyle davanın kabulü ile tapu kaydının iptaline ve davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı adına senetsizden kazanma araştırması yapılmadığını, taşınmazın Hazinenin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğunu, zilyetlik koşullarının oluştuğunun davacı tarafından ispatlanmadığını belirterek hükmün kaldırılmasını ve davanın reddini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ileri sürülen istinaf nedenlerine, kamu düzenine ilişkin hususlara, dosyadaki belgelere, taraflarca ileri sürülen ve kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle İlk Derece Mahkemesince delillerin takdirinde usul ve yasaya aykırılık görülmemesine göre davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190 ıncı maddesi; 4721 sayılı Türk Medeni Kanun'un 6 ıncı maddesi; 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14, 20 ve 46/1 inci maddeleri.
4753 ve 5618 sayılı Toprak Tevzi Çalışmalarının Usul Ve Esaslarına İlişkin Yasa hükümleri
3. Değerlendirme
1. ... mezrasında 2005 yılında yapılan kadastro çalışmaları sonucu 128 ada 21 parsel sayılı 7.041,88 m² yüz ölçümü taşınmaz Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olup ileride tarım alanına dönüştürülmesi mümkün olmayan yerlerden olduğu belirtilerek taşlık vasfıyla Hazine adına tescil edilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince, davacı lehine 3402 sayılı Kanun'un 14 ve 46/1 inci maddelerinde belirtilen koşulların oluştuğu gerekçesiyle dava kabul edilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmişse de, verilen karar dosya kapsamına ve usul ve kanuna uygun bulunmamaktadır.
3. Hemen belirtilmelidir ki; 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 46/1 inci maddesi, "4753 sayılı Kanun ile ek ve tadilleri uyarınca Hazine adına kaydedilen taşınmaz mallar, bu Kanun hükümlerine göre doğan iktisap şartlarına istinaden zilyetleri adına tespit ve tescil olunur" hükmünü içermektedir. Buna göre, 4753 sayılı Kanun uyarınca Hazine adına tapuya tescil edilen taşınmazların zilyetlikle kazanılabilmesi için, öncesi itibariyle özel mülkiyete konu olabilecek yerlerden bulunması ve tescil tarihi itibariyle zilyetleri yararına 3402 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi uyarınca kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle mülk edinme koşullarının gerçekleşmiş olması zorunludur.
4. Somut olayda; dava konusu 128 ada 21 parsel sayılı taşınmaz ile ilgili olarak Toprak Tevzi Komisyonunca yapılan çalışmada Hazine adına oluşan tapu kaydının 1963 tarihli olduğu, belirtme tutanağında davacının mirasbırakanı ...'nin işgalinde olduğu belirtilmiştir. Bir taşınmazın niteliğinin ve taşınmaz üzerindeki zilyetliğin başlangıç tarihinin ve sürdürülüş biçiminin kesin olarak belirlenmesinde en önemli unsur hava fotoğrafı incelemesi olduğu halde hava fotoğraflarından yararlanılmadığı, Mahkemenin kabulüne göre davacı tarafın zilyetliğinin 1988 yılında başladığı, kadastro tespit tarihi olan 2005 yılına kadar davacı tarafın taşınmaza 20 yıl zilyet olup olmadığı hususunun araştırıldığı, ancak davacı tarafın zilyetlikten dava konusu yeri kazanabilmesi için zilyetliğinin toprak tevziinin yapıldığı 1963 yılına kadar 20 yıl olması gerektiğinin göz ardı edildiği anlaşılmaktadır.
5. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece çekişmeli taşınmazın Hazine adına tapu kaydının oluştuğu tarihten (1963) 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya ikmal edilmeli, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmeleri neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, öncesinin ne olduğunu, imar-ihyaya konu edilip edilmediğini, imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalıdır.
Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373/1 inci maddesi uyarınca, temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.