"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : KAYSERİ BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 4. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : KAYSERİ 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiş, davacının istinafı üzerine, Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesince verilen, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin karar davacı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı, dava konusu 187 ada 10 parsel sayılı taşınmaza öncesi ile beraber 100 yılı aşkın süredir malik sıfatıyla zilyet olunduğunu, taşınmazın dedesinden babasına kaldığını, kardeşleri ile aralarında yaptıkları miras taksimi neticesinde taşınmazın maliki olduğunu, 8 yıl önce de taşınmaza ev ve müştemilat yaptırdığını, kadastro tespitiyle de adına tescil edildiğini, ancak doğum tarihinin 1960 yerine 1964 olarak yazıldığını, bu yanlışlığın düzeltilmesi için başvuruda bulunduğunda taşınmazın amcasının torunu ...oğlu ... adına tapuya kaydedildiğini öğrendiğini ileri sürerek, doğum tarihinin düzeltilerek adına tescilini, olmazsa yıllardır nizasız fasılasız zilyet olması ve 8 yıl öncesinden beri ev yaptırıp konut olarak kullanmasından dolayı tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiş, Mahkemece 15.10.2021 tarihli ara karar ile tapu kaydında düzeltim isteğine ilişkin davanın ayrılmasına karar verilmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, cevap vermemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Kayseri 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.10.2021 tarihli 2021/494 Esas, 2021/519 Karar sayılı kararıyla; 3402 sayılı Yasa'nın 12/3 maddesinde öngörülen 10 yıllık hak düşürücü sürenin geçmiş olması nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar:
Mahkemenin kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava açılmadan önce taşınmazı kendisinin bildiğini, tesadüfen doğum tarihinin yanlış olduğunun fark etmesiyle hatanın yapıldığının ortaya çıktığını, kadastro tutanaklarındaki açıklamaya göre hak sahibi olduğunu, tespitin doğrudan başka bir şahıs üzerine yapılmadığını, hatanın doğum tarihinin yanlış yazılmasından kaynaklandığını, taşınmazın zilyetliğinde olup sehven malik görünen kişinin de buna bir itirazının bulunmadığını, kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç:
Bölge Adliye Mahkemesinin 27.01.2022 tarihli ve 2022/26 E., 2022/96 K. sayılı kararıyla; tespit tarihi ile dava tarihi arasında 10 yıllık süre geçmiş olduğundan davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-1 bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar:
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekilince temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri:
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyip, kararın hukuka aykırı olduğunu bildirerek ve önceki beyanları tekrarla kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk:
3.2.1. Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 16. maddesi uyarınca, gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda dava değerinin gayrimenkulün değerine göre belirleneceği öngörülmüştür. Dava değerinin belirlenmesinde taşınmazın dava tarihindeki keşfen saptanacak gerçek değerinin esas alınacağı kuşkusuzdur.
3.2.2. Aynı Yasa'nın 30. maddesi ise “Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılıyorsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 409. maddesinde (HMK 150) gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.” 32. maddesi ise; “Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmeyen harçları diğer taraf öderse işleme devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir isteğe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.” şeklinde düzenlenmiştir.
3.2.3. Harçlar Kanunu'nun uygulaması kamu düzenini ilgilendirmesi nedeniyle hakim tarafından re’sen gözetilmesi gereken bir husustur.
3.2.4. 3402 sayılı Yasa’nın 12/3. maddesinde, kadastro tutanaklarında belirtilen haklara, sınırlandırma ve tespitlere ait tutanakların kesinleştiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, kadastrodan önceki hukuki sebeplere dayanılarak itiraz olunamayacağı ve dava açılamayacağı belirtilerek, mülkiyete ilişkin talepler yönünden hak düşürücü süre öngörülmüş olup, söz konusu Yasa maddesindeki hak düşürücü süre, dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilecektir.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Dava konusu 187 ada 10 parsel sayılı 11.876,96m2 miktarlı tarla nitelikli taşınmazın ...oğlu ... adına 20.12.2002 tarihli tesis kadastrosu işlemi ile tescil edildiği, kadastro tutanağında taşınmazın senetsizden 08.01.2002 tarihli tespitte “... oğlu ....’ın 20 seneyi aşkın zamandır çekişmesiz, aralıksız ve malik sıfatıyla zilyet ve tasarrufunda iken 1989 yılında haricen ve rızaen bedeli mukabilinde ...oğlu ...’a satmak suretiyle alakasını kestiği, satıştan itibaren alıcının aralıksız ve çekişmesiz malik sıfatıyla zilyet ve tasarrufunda bulunduğu, çalışma alanında senetsizden ve belgesizden adına tespit edilen kuru 100, sulu 40 dönümü geçmediğinden..” adına tescil edildiği, malik hanesinde “...oğlu ..., Kayseri/cilt 83, sy 156 nüfusuna kayıtlı, 1964 doğumlu, ikameti Kuşçu” bilgilerine yer verildiği, tespite itiraz edilmeden 30.05.2002 tarihinde kesinleştiği, davacı ...oğlu ...’ın 1960 doğumlu, Kayseri ili, Kocasinan ilçesi, Kuşçu mahallesi, cilt 83, hane 156 nüfusuna kayıtlı olduğu, babası...’nin 1987 yılında öldüğü baba adının ... olduğu, davalı ...oğlu ...’ın 1964 doğumlu, İzmir ili, Bayraklı ilçesi, Çay mahallesi, cilt 9, hane 31 nüfusuna kayıtlı olduğu, babası...’nin 1987 yılında öldüğü baba adının ... olduğu anlaşılmaktadır.
3.3.2. Somut olaya gelince; dava 12.000,00 TL değer gösterilmek suretiyle harcı yatırılarak açılmış, yargılamada keşfen taşınmazın değeri tespit edilmeden bu değer üzerinden sonuca gidilmiştir.
3.3.3. Hal böyle olunca, taşınmazın keşfen saptanan değeri üzerinden eksik harcın tamamlanması için davacıya süre verilmesi, bu gereklilik yerine getirildiği takdirde davaya devam edilmesi yerine, yazılı biçimde hüküm kurulması doğru değildir.
3.3.4. Öte yandan eldeki davada istek, kadastro öncesi hukuksal nedene ilişkin olmayıp, tapulama tespitinden sonra açığa çıkan bir hukuki durumla ilgili mülkiyet ihtilafı olduğundan, hak düşürücü süreye tabi olmadığı açıktır.
VI. SONUÇ
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 25.05.2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.