"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/274 E., 2023/958 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret/Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kargı Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/58 E., 2022/105 K.
Taraflar arasındaki yargılamanın iadesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın yargılamanın iadesini talep eden vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı yargılamanın iadesini talep eden vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Yargılamanın iadesini talep eden (davacı); davalının, ...'in yasal mirasçılarından olduğunu, ... tarafından kadastro tespiti ile kesinleşerek köy adına tescil edilen taşınmazın tapu kaydının iptali talebiyle Göl Köyü tüzel kişiliği aleyhine Mahkemenin 2011/4374 Esas sayılı davasının açıldığını, görülen davada davalı köy tüzel kişiliğini muhtar sıfatıyla davacının oğlu ...'in temsil ettiğini, kararın vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla görülerek karara bağlandığını ve kesinleştiğini, ... ile köy muhtarı olan oğlu ...'in elbirliği ve işbirliği içerisinde hareket ettiklerini ve davalı köy tüzel kışiliğinin savunma hakkından yoksun bırakıldığını, yetersiz inceleme ve değerlendirme ile karar verildiğini, ... tarafından karara karşı kanun yoluna da müracaat edilmediğini, dava dışı olan sonraki dönem muhtarı Naci Hasdemir tarafından temyiz başvurusunda bulunulduğunu ve bu temyiz başvurusu hakkında temyiz isteminin süresinde olmadığından reddine, ileri sürülen nedenlerin ancak iadei muhakeme yoluyla tartışılıp değerlendirilebileceği açıklamasıyla onama kararı verildiğini, hükme karşı muhtar Maci Hasdemir tarafından yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulmadığını ve nihayetinde bu yola başvuramayacağını öğrendiğini, bu durumda, söz konusu karara karşı köyde oturan ve köy halkından bir kişi olarak Köy Tüzel Kişiliği adına yargılamanın iadesi yoluna başvurulması mecburiyeti doğduğunu ileri sürerek yargılamanın iadesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Yargılamanın iadesi talep edilen (davalı); zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçirildiğini, davacının aktif husumet yetkisinin bulunmadığını, yargılamanın iadesi koşullarının oluşmadığını, kadastro tespitindeki hatanın tereddüte mahal vermeyecek şekilde anlaşılarak hüküm tesis edildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Köy Tüzel Kişiliğinin hükmi şahsiyeti, bir diğer ifade ile tüzel kişiliğinin mevcut olduğu ve temsil yetkisinin de Köy Kanunu uyarınca köy muhtarında bulunduğu, 6100 sayılı HMK’nın 375/1 – c maddesindeki yargılamının iadesi sebebinin eldeki davada uygulanma olanağının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde yargılamanın iadesini talep eden vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Yargılamanın iadesini talep eden vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın haksız ve hukuka aykırı olduğunu, yanılgılı değerlendirme ile karar verildiğini, köy muhtarının; birinci derece yakını olan babası tarafından köy tüzel kişiliği aleyhine açılan davada tarafsız olamayacağı, en azından tarafsızlığından şüphe duyulacağı, köyde yaşayan herkesin menfaati ile birinci derece yakını arasında yaşanan menfaat çatışmasında tarafsızlığına gölge düşeceğinden Köy Kanunu'nun 33/b maddesi gereğince köy derneğinden yetkili temsilci seçilmesi istenerek davada temsil yetkisi sorununun çözülmesi gerekirken, birinci derece yakının açtığı davada köy muhtarının davalı temsilcisi sıfatıyla köy tüzel kişiliğini temsil ederek davanın görülmesi ve karara bağlanmasının HMK'nın 375/1-c maddesi gereğince yargılamanın iadesi sebebi olduğunu, Yargıtay ilamında da ileri sürülen sebeplerin ancak iadei muhakeme yoluyla tartışılıp değerlendirilebileceğine işaret edildiğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yargılamanın yenilenmesi isteminin, yargılamanın yenilenmesine konu hükmün taraflarına, yine HMK'nın 376 ncı maddesi uyarınca davanın taraflarından birisinin alacaklıları veya aleyhine hüküm verilen tarafın yerine geçen kimselere ait olduğu, davacının tahdidi olarak sayılan kimselerden olmamasına göre açılan davada aktif dava ehliyeti bulunmadığı, verilen kararda bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca, yargılamanın iadesi talep edenin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde yargılamanın iadesini talep eden vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Yargılamanın iadesini talep eden vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyip İstinaf Mahkemesince HMK'nın 376 ncı maddesinin dar ve eksik yorumlandığını ve hukuka aykırı karar verildiğini, köy sakini olan ve verilen hükümden olumsuz etkilenen/zarara uğrayan davacının anılan madde kapsamında aleyhine hüküm verilen kişilerden olduğunun kabulü gerektiğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; yargılamanın iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 374 üncü, 375 inci ve 376 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup yargılamanın iadesini talep eden vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Yargılamanın iadesini talep eden vekilinin temyiz itirazının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 157,75 TL bakiye onama harcının temyiz eden yargılamanın iadesini talep edenden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.05.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.