"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 5. Aile Mahkemesi
Taraflar arasındaki evlat edinmede babanın rızasının aranmaması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile esas hakkında yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı asıl dava dilekçesinde özetle; davalı ile boşandıklarını, çocukları ...'un velâyetinin kendisinde olduğunu, davalının maddî imkansızlıkları, kaliteli yaşam koşulu sağlaması mümkün olmayan biri olduğundan dolayı bebeğin bakım ve sorumluluklarını yerine getirmediğini, ... 4. Aile Mahkemesinde evlat edinme davası açıldığını, kendisinin de davayı kabul ettiğini, davalının baba olarak üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmediğini, çocuğun dedesi davacının babası olan kişi tarafından evlat edinilmek istendiğini, bu kişinin emekli asker olup özlük haklarından çocuğun faydalanmasını istediklerini, bu nedenlerle ...'un, evlat edinilmesi işlemleri sırasında annesinin rızasının aranmasına, babasının rızasının aranmamasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının ortak çocuğu kendisinden uzaklaştırmak istediğini, evlat edinmek isteyen davacının babası Tufan Veysi AKINSAL'ın iki kişi yardımıyla zor ayakta durduğu, alzhemir ve demans hastası olduğunu, kendi işlerini dahi yapamadığını, müvekkilinin çocuğun maddî ve manevî tüm gereksinimlerini karşılayabilecek durumda olduğunu, dava dilekçesini kabul etmediklerini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile müşterek çocuğun davalı baba tarafından ihmal edilip edilmediği, davalı babanın çocuğa özen yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği hususundaki beyanların çelişkili olduğu, davacı tanıklarının beyanlarının daha somut hususlar içerdiği, çocuğun evlat edinmek isteyen dede ile halen birlikte kaldığı, dedenin çocuk için her türlü imkanlarını kullandığı, evlat edinme durumunda çocuğun düzeninde eksi yönde bir değişme olmayacağı, çocuk için evlat edinmek isteyenin özlük haklarından yararlanmasının çocuğun üstün yararına olacağı, evlat edinenin iddia edilen hastalıklarının çocuğun zararına olacağı yönünde bir kanaate varılmadığı, davalı babanın ise, çocuk ile kişisel ilişkisinde olumsuz bir durum meydana gelmeyeceği, bu bağlamda, mahkemenin değerlendirilen gerekçeler ile bu hükmü vermesi, çocuğun evlat edinilmesi anlamına gelmeyeceği nihai kararın, evlat edinmeye izin verilme davasını gören mahkemece verileceği de dikkate alınarak 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun(4721 sayılı Kanun) 311 inci maddesinin ikinci fıkrası şartlarının var olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne, ortak çocuk 39761256166 TC nolu ... İLTERİŞ'in, 47029172394 TC nolu Tufan Veysi AKINSAL tarafından evlat edinilmesinde 4721 sayılı Kanun'un 311 inci maddesi gereği davalı babanın rızasının aranmamasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; iddiaların doğru olmadığını, müvekkilin evlat edinme hususunda rızasının aranmasının şart olduğunu, babanın rızasının aranmaması talebinin kabul edilemez olduğunu, reddedilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu küçük kuruma yerleştirilen çocuklardan olmayıp, anne yanında yaşayan bir çocuk olduğu, 4721 sayılı Kanun'un 312 nci maddesindeki düzenlemeye göre, evlat edinme işlemlerinde anne babanın rızasının aranmaması yönünden "...evlat edinenin veya evlat edinmede aracılık yapan kurumun istemi.." üzerine mahkemece bu konuda karar verilebileceğinin öngörüldüğü, davacı annenin, davalı babanın evlat edinmede rızasının aranmamasına yönelik talep yönünden aktif dava ehliyetinin bulunmadığı, çocuk kuruma yerleştirilmediğine ve evlat edinme davası derdest olduğuna göre, bu konudaki babanın rızasının aranmamasına ilişkin incelemenin de evlat edinme davası dosyasında mahkemece değerlendirilmesi gerektiği, aktif dava ehliyeti dava şartı olduğundan mahkemece her aşamada kendiliğinden gözetilmesi gerektiği, bu durumda, yerel mahkemece 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) alt bendi, 115 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının aktif dava ehliyeti bulunmadığından, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile hükmün kaldırılmasına, davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının doğru olduğunu, davalı babanın çocuğa özen yükümlülüğünü yerine getirmediğinin ispat edildiğini, karar duruşma açılmadan verildiği halde aleyhe vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, çocuğun tüm masraflarının dedesi tarafından karşılandığını belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tarafından açılan evlat edinmede baba rızasının aranmaması davasında 4721 sayılı Kanun'un 311 inci ve 312 nci maddesinde şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği, davanın usulden reddi koşullarının oluşup oluşmadığı, davacının aktif husumet ehliyetinin bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Kanun'un 311 inci ve 312 nci maddesi; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) alt bendi, 115 inci maddesinin ikinci fıkrası, 369 uncu, 370 inci ve 371 inci maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.