"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen boşanma davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; tarafların ortak çocuklarının velâyetinin anneye verilerek babalarıyla aralarında kişisel ilişki tesisine ve babanın çocuklar için iştirak nafakası ödemesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı erkek vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı kadın dava ve cevaba cevap dilekçesinde; tarafların evlilik birliğinin temelinden sarsılması hukuki nedeniyle boşanmalarına, çocukların velâyetinin anneye verilmesine, çocukların her biri için aylık 200,00 TL iştirak nafakası ile kadın lehine boşanmanın fer'îlerine hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek vekili cevap dilekçesinde özetle; evlilik birliğinin temelinden sarsılmasında kadının kusurlu olduğunu, çocukların anne ve onun ailesi tarafından iyi bakılmadığını, kız çocuğunun eve çok uzak bir okula gittiğini ileri sürerek; davanın reddine, boşanmaya karar verilmesi halinde de ortak çocukların velâyetinin babaya verilerek erkek lehine boşanmanın fer'îlerine hükmedilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.02.2020 tarihli ve 2018/54 Esas, 2020/62 Karar sayılı kararıyla; boşanmaya sebebiyet veren olaylarda erkeğin ağır, kadının az kusurlu olduğu, annenin yargılama sırasında çocukları babaya teslim edip velâyetlerinin babaya verilmesine rızası olduğuna dair belge vermesi sebebiyle velâyet hakkını gereği gibi kullanamayacağına kanaat getirildiği gerekçesiyle; tarafların 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 166 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca boşanmalarına, ortak çocukların velâyetinin babaya verilmesine ve boşanmanın diğer fer'îlerine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı kadın vekili kusur belirlemesi, reddedilen nafaka talepleri ve velâyet yönlerinden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 31.12.2020 tarihli ve 2020/1776 Esas, 2020/3396 Karar sayılı kararıyla; kadının istinaf başvurusu kısmen kabul edilerek kabul edilen yönlere ilişkin İlk Derece Mahkemesi hükümleri kaldırılmış ve çocukların velâyetinin anneye verilmesine, baba ile kişisel ilişki tesisine ve çocuklar için aylık 200,00 'er tedbir ve iştirak nafakasına hükmedilmiş; kadının sair istinaf itirazlarının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı erkek vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairenin 07.10.2021 tarihli ve 2021/5081 Esas, 2021/6965 Karar sayılı ilk bozma kararı ile; Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinde kadının kusur belirlemesine yönelik istinafı kabul edildiği halde hüküm sonucu bölümünde kusur belirlemesine dair istinafının esastan reddine karar verilmesinin çelişki oluşturduğu gerekçesiyle; Bölge Adliye Mahkemesi hükmünün bozulmasına ve bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
B. İkinci Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin 26.11.2021 tarihli ve 2021/3124 Esas, 2021/3280 Karar sayılı kararıyla; kadına erkeğin dilekçelerinde dayanmadığı bazı vakıaların kusur olarak yüklenmesinin yerinde olmadığı ancak kadının yine de az, erkeğin ağır kusurlu olduğu, kadın lehine yoksulluk nafakasına hükmedilmesinin yasal koşullarının bulunduğu, kadın için hükmedilen tedbir nafakasının kaldırılmasının doğru olmadığı, tedbir nafakasının hükmün kesinleşmesine kadar devam edeceği, çocukların uzun süre anne yanında yaşadıkları ve yaşlarının küçük olması nedeniyle anneye muhtaç oldukları, bu nedenle velâyetlerinin anneye verilmesi gerekirken babaya verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle; kadının istinaf başvurusu kısmen kabul edilerek İlk Derece Mahkemesi kararının velâyet, kişisel ilişki ve nafakalara ilişkin hükümleri kaldırılmış ve çocukların velâyetinin anneye verilmesine, baba ile kişisel ilişki tesisine ve çocuklar için aylık 200,00'er tedbir ve iştirak nafakasına hükmedilmiş; kararın gerekçesi kusur yönünden düzeltilmiş ve kadının sair istinaf itirazlarının esastan reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı süresi içinde davalı erkek vekili tarafından kusur belirlemesi, nafakalar, tazminatlar, velâyet ve vekâlet ücreti yönünden temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairenin 08.03.2022 tarihli ve 2022/886 Esas, 2022/2188 Karar sayılı son bozma kararı ile; Bölge Adliye Mahkemesi kararıyla çocukların velâyetinin anneye verildiği fakat davalı babanın temyizinde çocukların babaya verildiği 03.10.2019 tarihinden beri baba yanında bulunduklarını ve orada okul ve arkadaş çevresi edindiklerinin iddia etmesi karşısında; psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacıdan oluşan uzmanlarca tarafların yaşam koşullarının değerlendirip hangi ebeveynde kalmalarının üstün yararlarına olduklarının belirlenerek, idrak çağındaki çocukların görüşleri de alınmak suretiyle, karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm tesisinin doğru olmadığı gerekçesiyle; Bölge Adliye Mahkemesi hükmünün velâyet yönünden bozulmasına, bozma sebebine göre iştirak nafakalarına yönelik itirazların incelenmesine yer olmadığına, hükmün kusur belirlemesi ve sair nafakalar yönünden onanmasına ve erkeğin tazminatlar ve vekâlet ücretine yönelik temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
C. Bölge Adliye Mahkemesince Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uzman raporunda ortak çocukların velâyetinin anneye verilmesinin uygun olacağının belirtilmesi, çocukların anne bakım ve şefkatine ihtiyaç duydukları yaşta bulunmaları, annenin yanındaki koşulların, fiziksel, zihinsel ve psikolojik gelişimleri açısından daha uygun olacağı, anne yanında bulunmalarının çocukların yüksek yararına aykırılık teşkil edeceğine ilişkin dosya kapsamında herhangi bir verinin bulunmaması; uzman raporunda annenin çocukların velâyetini alma ve bakımlarını üstlenme konusunda kararlı bir duruş sergilediğinin ve zorluklarla mücadeleye hazır olduğunun, çocukların gözetim ve sorumluluklarının birincil olarak babaanne ve dede tarafından üstlenildiğinin, babanın koşulları uygun olduğu halde çocukları yanına almayla ilgili kısa vadede bir planlamasının olmadığının, mevcut durumda çocuklara sunduğu duygusal destek ve ilginin kısıtlı olduğunun ve çocukların anneleriyle görüşmek istediklerinin farkında dahi olmadığının belirtilmesi; çocukların babaanne ve dede yanında kalmaları, babanın uzun süredir çocukları yanına almak konusunda herhangi bir çaba sarf etmemesi, yargılama sürecinde dahi böyle bir girişimde bulunmaması, düzenini kurduktan sonra çocukları yanına alacağını belirtmesi, velâyet düzenlemesinin her zaman gelişen koşullara uyarlanmasının istenebileceği, asıl olanın çocukların üstün yararı olduğu ve velâyetlerinin anneye verilmesinin çocukların üstün yararına olacağı gerekçesiyle; çocukların velâyetinin anneye verilmesine, baba ile kişisel ilişki tesisine ve çocukların her biri için aylık 200,00TL iştirak nafakasına hükmedilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı erkek vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı erkek vekili temyiz dilekçesinde özetle; idrak çağında olan çocukların babayla kalmak istediklerini, annenin çocuklara bakamadığı için onları babaya teslim ettiğini, çocuklara bakabilecek maddî durumunun olmadığını, uzman raporunda çocukların yaşadığı evde dedenin ve çalışan bir çobanın da yaşadığının belirtildiği ancak çobanın evden ayrıldığı, artık evde bir yabancının bulunmadığı, anne çalıştığı zamanlarda çocukların yalnız kalacağı, annenin özel yaşamıyla çocuklara kötü örnek oluşturacağı ve aleyhine iştirak nafakasına hükmedilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle; kararın velâyet ve iştirak nafakası yönünden bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tarafların ortak çocuklarının velâyetinin anneye verilmesinin üstün yararlarına uygun olup olmadığı ve velâyetin anneye verilmesinin uygun bulunması halinde çocuklar için iştirak nafakasına hükmedilmesinin ve hükmedilen nafakanın miktarının yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 3 üncü maddesi, 12 nci maddesi. Çocuk Haklarının Kullanılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi'nin 3 üncü ve 6 ncı maddesi. 4721 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesi, 182 inci maddesi, 327 nci maddesi, 328 inci maddesi, 330 uncu maddesi ve 336 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, mahkemece bozmaya uygun işlem ve araştırma yapılmış olduğu, delillerin takdirinde bir yanlışlık bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı erkek vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.