"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Urla Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
Taraflar arasındaki torunla kişisel ilişki kurulması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı anneanne ve dedenin başvurusunun esastan reddine ve davalı baba vekilinin başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı anneanne kendi adına asaleten ve dede adına vekâleten dava ve cevaba cevap dilekçesinde; torunlarının annesinin öldüğünü, torunları ile yakın ilişkilerinin olduğunu, annelerinin sağlığında çocuklarla maddi ve manevi olarak davacıların ilgilendiğini, babanın davacıları torunları ile görüştürmek istemediğini ve kendilerini sosyal medyadan ve telefonlardan engellediğini iddia ederek; davacılarla torunları arasında hafta sonları, dini bayramlarda, yarıyıl ve yaz tatillerinde yatılı olacak şekilde kişisel ilişki kurulmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı baba vekili cevap ve ikinci cevap dilekçesinde; kişisel ilişkiye engel olunmamasına rağmen davacıların işbu davayı açtıklarını, yaşları küçük olan çocukların annelerinin ölümü nedeniyle yaşadıkları travmayı atlatamadıklarını, babalarına ihtiyaç duyduklarını, kişisel ilişki nedeniyle huzurlarının tehlikeye gireceğini ve dava dilekçesinde maddi konulardan bahsedilmesinin davalıyı rencide etme amaçlı olduğunu belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çocukların annelerinin vefat etmiş olması nedeniyle davacı anneanne ve dedenin torunlarıyla kişisel ilişki tesis edilmesi için gerekli olağanüstü koşulun bulunduğu, denetime elverişli ve hüküm kurmaya yeterli uzman raporunda davacılarla torunları arasında kişisel ilişki kurulmasında bir sakınca bulunmadığının, aksine çocukların annelerinin ailesi ile kuracakları uzun süreli kişisel ilişkinin gelişimlerine katkı sağlayacağının belirtildiği gerekçesi ile; davanın kabulü ile davacılarla torunları arasında her ayın birinci cumartesi saat 09.00'dan takip eden pazar günü akşam saat 17.00'ye kadar, dini bayramların ikinci günü sabah saat 10.00'dan üçüncü günü akşam saat 17’ye kadar, eğitim dönemi sömestr tatillerinin ilk haftası cumartesi günü sabah saat 09.00’dan takip eden cuma günü akşam saat 17.00’ye kadar, her yıl 21 temmuz sabah saat 09:00'dan 05 ağustos akşam saat 17.00 'ye kadar, her yıl anneler günü sabah saat 10.00'dan akşam saat 20.00’ye kadar kişisel ilişki kurulmasına ve kişisel ilişkinin karar kesinleşinceye kadar tedbiren uygulanmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı anneanne kendi adına asaleten ve dede adına vekaleten istinaf başvurusunda özetle; kişisel ilişkinin yetersiz olduğunu ve çocukların da daha fazla görüşmeyi istediklerini belirterek kararın kaldırılarak daha uzun süreli kişisel ilişki tesis edilmesini talep etmiştir.
2.Davalı baba vekili istinaf başvurusunda özetle; delillerinin toplanmadığını, bilimsel veriler ve denetimden uzak uzman raporuna göre karar verildiğini, davacıların torunlarını görmelerine engel olunmadığını, davacıların çocukları aldıkları zamanlarda onların hayatını ve sağlıklarını riske attıklarını, anneleri ölmüş olan çocukların birbirlerinden ve babalarından ayrılmaması gerektiğini, çocukların eğitim ve kurs programlarının aksayacağını, çocukların anne babaya sağlanmayacak genişlikte kişisel ilişki tesis edilmesinin doğru olmadığını belirterek; kararın kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çocukların annesinin vefat etmiş olması nedeniyle davacılarla torunları arasında kişisel ilişki tesisi için gerekli olağanüstü koşulun mevcut bulunduğu, kişisel ilişki nedeniyle çocukların huzurunun tehlikeye gireceği yönünde bir delil bulunmadığı, uzman raporunda da kişisel ilişkinin çocukların üstün yararına uygun olacağı yönünde görüş bildirildiği ancak anneanne ve dede ile torunlar arasında kurulacak kişisel ilişkinin bir ebeveyne tanınan genişlikte olmasının beklenemeyeceği ve kararda yer alan velâyet düzenlemesine özgü hükümlerin çıkarılması gerektiği gerekçesi ile; davalı baba vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün ilgili hükmünün kaldırılmasına, davacılarla torunları arasında her ayın ilk cumartesi günü saat 09.00'dan takip eden pazar günü saat 17.00'ye kadar ve dini bayramların ikinci günü saat 09.00'dan üçüncü günü saat 17.00'ye kadar yatılı şekilde kişisel ilişki kurulmasına, kişisel ilişkinin kararın kesinleşmesine kadar tedbiren uygulanmasına ve davacıların bütün, davalı babanın sair istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı anneanne kendi adına asaleten ve dede adına vekaleten temyiz dilekçesinde özetle; kişisel ilişkinin süresinin az olduğunu, torunlarının kendilerine alışkın ve düşkün olduğunu, torunlarının da daha fazla süreyle kişisel ilişki kurmak istediklerini belirterek kararın kişisel ilişkinin süresi yönünden bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı baba vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın çocukların annesinin ölümünden çok kısa bir zaman sonra açıldığını, delillerinin toplanmadığını, davacıların çocukları aldıkları zamanlarda onların hayatını ve sağlıklarını riske attıklarını, anneleri ölmüş olan çocukların birbirinden ve babalarından ayrılmaması gerektiğini ve çocukların eğitim ve kurs programlarının aksayacağını belirterek; davanın reddi gerektiğinden bahisle, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı anneanne ve dede ile torunları arasında kişisel ilişki kurulmasının çocukların üstün yararına uygun olup olmadığı, uygun ise Bölge Adliye Mahkemesince kusurlan kişisel ilişkinin süresinin hakkaniyete uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 325 inci maddesi. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 3 üncü maddesi, 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrası, 12 nci maddesi. Çocuk Haklarının Kullanılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi 3 üncü, 4 üncü ve 6 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalı baba vekilinin tüm ve davacı anneanne ve dedenin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Üçüncü kişilerin, koşulları gerçekleştiği takdirde çocukla kişisel ilişki kurma hakkı mevcut ise de kişisel ilişki süresinin anne ve babaya tanınan genişlikte olması beklenemez. Ancak, büyükanne ve büyükbabalarla torunları arasındaki kişisel ilişkinin çocukların bu kişilerle olan aile bağlarını geliştirip güçlendirecek ve bu kişilerin de torun sevgisini tatmalarına elverişli olacak yeterlilikte olması gerekir. Somut olayda, çocukların yaşı ve davacılar yanında bir düzene alışkın olmaları dikkate alındığında, davacı anneanne ve dede ile çocuklar arasında yaz tatillerinde de uygun süreli ve yatılı olacak şekilde kişisel ilişki kurulmamış olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı baba vekilinin tüm ve davacı anneanne ve dedenin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı anneanne ve dedenin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “Dini Bayramların 2. günleri saat 09.00'dan 3. günleri saat 17.00'a kadar” ibaresinden sonra gelmek üzere “her yıl Ağustos ayının 1. günü saat 09.00'dan 7. günü saat 17.00'a kadar” ibaresinin eklenmesi suretiyle temyize konu kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Peşin harcın istek halinde yatıran davacıya iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.