"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2242 E., 2022/1810 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/627 E., 2021/576 K.
Taraflar arasındaki nüfus kaydının düzeltilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava ve cevaba cevap dilekçesinde özetle; ... ve ölü ... (...) ...'ın kardeş oldukları, diğer davacıların tamamının mirasçılık belgesi ile sabit olduğu üzere ... (...) ...'ın mirasçısı olduğu, ... ve ... (...) ...'a ait nüfus kayıt örneği ve taraflarınca çizilmiş soy ağacının mevcut olduğu, gerçekte davacıların da davalılar ile ... TC. Kimlik numaralı ...'ın mirasçıları olmalarına rağmen nüfus kayıtlarında sehven ... TC. Kimlik numaralı ...'ın nesebine yazıldığı, bu hususu davalıların da bildiği ve kabul ettiği, davacıların nüfusta kayıtlı gözüktüğü akrabalarının bu hususu bildiği, müvekkiller adına gerçek nesebe göre mirasçılık belgesi çıkartılması tapu müdürlüklerinde intikal işlemleri yapılması gibi birçok resmi iş ve işlemlerde sorunlara, hak kayıplarına sebep olduğu, müvekkillerinin nesebinin beyanları doğrultusunda nüfus kaydında düzeltilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; iddiaların asılsız olduğunu, görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemeleri olduğunu, bunca zamandır hiç bir durumda bir araya gelmediklerini, miras paylaşımı sırasında ileri sürülmediğini, aralarında soybağının olmadığını, tanık olarak bildirilen M.T’nin de benzer bir dava açtığını ve kaybettiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. ... 10. Aile Mahkemesinin 11.11.2020 tarih ve 2020/43 Esas, 2020/658 Karar sayılı kararı ile nüfus kaydının düzeltilmesi istemli davaların asliye hukuk mahkemelerince görülmesi gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mezarlıklar Daire Başkanlığı'na yazı yazılarak, ... T.C. Kimlik numaralı ...'ın defin edildiği mezara ilişkin adres bilgilerinin istenildiği, ancak 24.02.1962 tarihinde vefat eden ...'ın defnedildiği mezara ilişkin herhangi bir kayda ulaşılamadığı, bu nedenle ... Adli Tıp Kurumu Başkanlığı'na yazı yazıldığı kardeşler arasında DNA incelemesi ile tarafların kardeş olup olmadığı hususunun sorulduğu, anne ve baba olduğu iddia edilen şahıslar olmaksızın, hangi cinsiyetten olursa olsun kardeş olduğu iddia edilen şahıslara ait biyolojik örneklerin çalışılması ile kardeşlik yönünde DNA incelemesi yapmanın teknik olarak mümkün olmadığı davacıların sunduğu nüfus kaydından ve salt tanık beyanları dikkate alınarak soybağı ilişkisi ispatlanamayacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemece kardeşler arası DNA incelemesi yapılıp yapılamacağı hususunda Adli Tıp Kurumuna müzekkere yazıldığını ve gelen yazı cevabında, kardeşlik yönünde DNA incelemesi yapmanın teknik olarak mümkün olmadığını ancak "bu şahısların aynı babasal soydan gelip gelmediklerine yönelik inceleme yapılmasının teknik olarak mümkün olduğu" nun belirtildiği, bu çerçevede Mahkemece en azından davacı ve davalıların aynı babasal soydan gelip gelmediklerine yönelik DNA incelemesi yapılıp, bunu destekler mahiyetteki, bir kısım davalıların kabul beyanları ile tanık beyanları da dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken aksi yönde ve de eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek karar kaldırılmasına yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece DNA testi yapılması amacıyla, 1907 doğumlu ve 1962 yılında vefat eden ...'ın defnedildiği yer araştırıldığı, somut bilgi bulunamadığı, Adli Tıp Kurumundan müzekkere ile dava konusu talebe ilişkin olarak rapor alınıp alınamayacağının sorulduğu, Adli Tıp Kurumu Başkanlığının 11.08.2021 tarih ve 5983 sayılı cevabi yazısında, kardeş olduğu iddia edilen şahıslara ait biyolojik örneklerin çalışılması ile kardeşlik yönünde DNA incelemesi yapmanın teknik olarak mümkün olmadığını bildirdiği, tanık dinlenildiği ancak ilgili ... ... ve ...'ın doğum tarihleri ile tanıkların dinlendiği tarih arasında aradan çok uzun süre geçmiş olması nedeniyle tanıkların beyanlarında yanılgı olasılığı da bulunduğu gerekçesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz başvuru dilekçesinde özetle; Mahkemece kardeşler arası DNA incelemesi yapılıp yapılamacağı hususunda Adli Tıp Kurumuna müzekkere yazıldığını ve gelen yazı cevabında, kardeşlik yönünde DNA incelemesi yapmanın teknik olarak mümkün olmadığını ancak bu şahısların aynı babasal soydan gelip gelmediklerine yönelik inceleme yapılmasının teknik olarak mümkün olduğunun belirtildiği, bu çerçevede Mahkemece en azından davacı ve davalıların aynı babasal soydan gelip gelmediklerine yönelik DNA incelemesi yapılıp, bunu destekler mahiyetteki, bir kısım davalıların kabul beyanları ile tanık beyanları da dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken aksi yönde ve de eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacılar tarafından açılan nüfus kaydının düzeltilmesi davasında davanın ispatlanıp ispatlanmadığı kabulü şartlarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanun'un 39 uncu maddesi. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun (5490 sayılı Kanun) 11 inci ve 35 inci maddesi, Nüfus Hizmeleri Yönetmeliği 143 üncü maddesi. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 11.2.1998 gün ve 2-87/77 sayılı kararı, 6100 sayılı Kanun’un, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 inci maddesi ile 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Mahkemece yapılan yargılama sırasında Adli Tıp Kurumuna yazılan müzekkereye verilen cevabi yazı ile anne ve baba olduğu iddia edilen şahıslar olmaksızın, hangi cinsiyetten olursa olsun kardeş (aynı anne ve babadan) olduğu iddia edilen şahıslara ait biyolojik örneklerin çalışılması ile kardeşlik yönünde DNA incelemesi yapmak teknik olarak mümkün olmadığı, erkek cinsiyetli davalı ve davacılardan, Y STR DNA incelemesi ile bu şahısların aynı babasal soydan gelip gelmediklerine yönelik inceleme yapılması teknik olarak mümkün olduğunu, yapılacak bu değerlendirme babalık bir kardeş oldukları hakkında bilgi vermeyeceğini sadece erkek soyundan gelen erkek bireyler arasında aynı soydan geldiklerinin tespitinin yapılabileceğinin belirtilmesine dair müzekkere cevabı üzerine ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mezarlıklar Daire Başkanlığı'na yazı yazılarak mezara ilişkin adres bilgilerinin istenildiği, ancak ... TC. Kimlik numaralı 24.02.1962 tarihinde vefat eden ...'ın defnedildiği mezara ilişkin herhangi bir kayda ulaşılamadığı, bu nedenle ... Adli Tıp Kurumu Başkanlığı'na yazı yazıldığı kardeşler arasında DNA incelemesi ile tarafların kardeş olup olmadığı hususunun sorulduğu, anne ve baba olduğu iddia edilen şahıslar olmaksızın, hangi cinsiyetten olursa olsun kardeş olduğu iddia edilen şahıslara ait biyolojik örneklerin çalışılması ile kardeşlik yönünde DNA incelemesi yapmanın teknik olarak mümkün olmadığı belirtilmiş, davacıların sunduğu nüfus kaydından ve salt tanık beyanları dikkate alınarak soybağı ilişkisi ispatlanamayacağından davanın reddine karar verilmiş, istinaf incelemesi neticesinde Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi ve nüfus kayıtlarına yönelik tespit davaları kamu düzeni ile yakından ilgili bulunduğundan, hâkim istemle bağlı kalmayarak kendiliğinden de yapacağı araştırma ile elde edeceği sonuçlara göre karar vermek zorundadır. Somut olayda davalılardan bir kısmının Mahkemeye hitaben verdiği beyan dilekçesinde davacıların babası ile baba bir kardeş olduklarını beyan etmiş olmasına karşın Adli Tıp kurumunun cevabı yazısında belirtildiği şekilde erkek cinsiyetli davalı ve davacıların biyolojik örnekleri çalışılarak aynı baba soyundan geldiğinin tespiti için DNA tespiti yapılmaksızın ve davacıların nüfus kayıtlarında dedesi olarak görülen ve mezar yeri bilinen ...'a ait mezarda yapılacak fethi kabir sonucu alınacak örnekler ile davacılar ile kayıtta dedesi olarak bilinen kişinin gerçekten aynı soydan gelip gelmediklerinin tespiti ile tüm deliler birlikte değerlendirilerek sonucu uyarınca bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.