"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 38. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1873 E., 2022/1872 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 6. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/1371 E., 2022/1056 K.
Taraflar arasındaki boşanmadan sonra açılan çocuğun annenin soyadını kullanmasına izin davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; boşanma ile velâyeti anneye verilen 2013 doğumlu ... Zeynep Begüm'ün annesi ile soyadının farklı oluşunun günlük yaşantısında alay konusu olduğunu, çocuğun annen yok mu soyadınız niçin farklı, seni çocuk yuvasından mı aldılar sorularına muhatap olması nedeniyle rencide olduğunu belirterek Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararları dikkate alınarak çocuğun ... yararı gereğince "Par" olan soyadının annesinin kızlık soyadı olan "Ulu" olarak değiştirilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; çocuğun belirtilen şekilde sorun yaşaması, uzman görüşü ve davanın ispatı halinde soyadının değiştirilmesine muvafakati olduğunu, aksi takdirde yasal olarak çocuğun anne babasının boşanması sonrasında baba soyadını taşıması gerektiğini, evlenme sonrası annenin soyadının "Ulu ..." olması nedeniyle çocuğun bundan da etkileneceğini, babasının soyadını kullanmasının menfaatine olup aksinin olumsuzluklar doğuracağını, davacının aslında eşinin soyadını kullanırken yakın zamanda kızlık soyadını da kullanmaya başladığını, bunun muhtemelen işbu davayı açabilmek için yapıldığını, Anayasa Mahkemesi kararına bireysel başvuru üzerine kendine özgü olay için bağlayıcı olduğunu, çocuğun ... yararının soyadının değiştirilmesini gerektirmediğini, soyadının değiştirilmesinin çocuğu olumsuz etkileyeceğini, iddia edilen diğer hususlara itibar edilemeyeceğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sosyal inceleme raporu, tanık ifadeleri ve tüm dosya mahiyeti birlikte değerlendirildiğinde, 6684 sayılı yasa ile kabul edilen 11 nolu protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Yönelik Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokolün Onaylanmasına İlişkin Yasa Hükmü, 7 Nolu Protokolün 5 ... Maddesinde, Eşlerin gerek evlilik süresince gerekse evliliğin sona ermesinden sonra kendi aralarında ve çocukları ile ilişkilerinde medeni haklar ve sorumluluklardan eşit şekilde yararlanacağının düzenlenmesi karşısında ve anayasanın 90 ıncı maddesinin 5 ... fıkrası uyarınca, sözleşmelerin hukuk sistemimizin bir parçası olduğu, kanunlar gibi uygulanma özelliğine sahip bulunduğu, yine aynı fıkraya göre uygulamada bir kanun hükmü ile temel hak ve özgürlüklere ilişkin olan sözleşme hükümleri arasında bir uyuşmazlığın bulunması halinde sözleşme hükümlerinin esas alınmasının zorunlu olduğu, bu kuralın bir zımni ilga kuralı olup temel hak ve özgürlüklere ilişkin sözleşme hükümleriyle çatışan kanun hükümlerinin uygulanma kabiliyetini ortadan kaldırdığı, ortak çocuk Zeynep Begüm’ün annesinden farklı soyadı taşımasından dolayı problem yaşadığı, arkadaşlarının kendisiyle bu husustan ötürü alay ettiği ve bu durumun ... Zeynep Begüm’ü üzdüğü ve rahatsız ettiği, ... Zeynep Begüm’ün de annesinin soyadını kullanmak hususunda oldukça istekli olduğu, ortak çocuk Zeynep Begüm’ün ‘’Par’’ soyadını kullanmaya devam etmesine zorlanmasının çocuğun ruhsal benliğine zarar vereceği gerekçesi ile davanın kabulüne, velâyeti davacı annede bulunan ortak çocuk 2013 doğumlu ...’ın "PAR" olan soyadının annesinin kızlık soyadı olan "ULU" olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle; cevap dilekçesindeki iddialarını yineleyerek gerekçeli karara savunma özetinin geçilmediğini, cevap dilekçesinin yok sayıldığını, annenin yeni evlilikle aldığı iki soyadının karmaşaya neden olacağını, hatta babasının belli olmadığı gibi izlenimi doğurabileceği, çocukların kendi aralarında tanışırken hiçbir zaman annesinin soyadını söylemeyeceklerini, bilirkişi raporunda açıkça hakim tarafından yapılması gereken hukuki nitelendirmeyi yaptığını, velâyetin sonradan babaya verilmesi halinde tekrar soyadı değişikliği mi yapılacağı, soyadının değiştirilmesinin çocuğun menfaatine olmadığını, bu davada yasal hasım yada muvafakat veren olabileceğini davanın açılmasına sebep olmadığı halde yargılama gideri vekâlet ücretinden sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile velâyet hakkı sahibi annenin çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin velâyet hakkı kapsamındaki yetkilerinin kullanımı ile ilgili olduğu, çocuğun soyadı değişmekle kişisel durumunun değişmeyeceği (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 27 nci maddesi) dikkate alındığında Anayasa Mahkemesinin benzer olaylarda verdiği hak ihlaline ilişkin kararlar ile Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin bu yöndeki kararları da gözetilerek davanın kabulüne karar verilmesinde usul ve esas açısından bir isabetsizlik görülmediği, yargılama giderlerinin davada haksız çıkan taraftan alınacağı (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 326 ncı maddesi) vekâlet ücreti de yargılama giderlerinden olduğundan (6100 sayılı Kanun 323 üncü maddesi) davası kabul edilen davacı lehine vekâlet ücretine ve yargılama giderlerine hükmedilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesi ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle; 4721 sayılı Kanun'un 321 ... maddesinin halen geçerli ve emredici bir hüküm olduğunu, işbu davada çocuğun ... yararının var olup olmadığı yönünden delillerinin değerlendirilmediği, İlk Derece Mahkemesi tarafından cevap dilekçesinin yok sayıldığını, çocuğun soyadının değiştirilmesi halinde annenin yeni evlilikle aldığı iki soyadının daha fazla karmaşaya neden olacağını, hatta babasının belli olmadığı izlenimi doğurabileceği, davacının iddialarının ise hayatın olağan akışına uygun olmadığını, bilirkişinin raporunda açıkça hakim tarafından yapılması gereken hukuki nitelendirmeyi yaptığını, raporun dikkate alınmaması gerektiğini, velâyetin sonradan babaya verilmesi halinde tekrar soyadı değişikliği mi yapılacağı, soyadının değiştirilmesinin çocuğun menfaatine olmadığını, çocuğun soyadının aynı kalmasında da menfaatinin olabileceğinin dikkate alınmadığı, bu davada yasal hasım yada muvafakat veren olabileceğini davanın açılmasına sebep olmadığı halde yargılama gideri vekâlet ücretinden sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu ileri sürerek; hükmün tümü yönünden temyiz talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı anne tarafından açılan çocuğun annenin kızlık soyadını kullanmasına izin davasında, çocuğun soyadının değiştirilmesi talebinde haklı nedenin varlığı ve bu değişikliğin çocuğun ... yararına uygun olup olmayacağı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 10 uncu, 20 nci maddesi, 41 ... maddesi ile 90 ıncı maddesi. 6100 sayılı Kanun’un 190 ıncı, 323 üncü ve 326 ncı maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ... maddesi ile 371 ... maddesi, 11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol 5 ... maddesi. Anayasa Mahkemesi'nin 8.12.2011 tarihli ve 2010/119 esas, 2011/165 karar sayılı iptal kararı. 4721 sayılı Kanun'un 6 ncı, 27 nci, 321 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.